Ба ҳамагон маълум аст, ки соли 2011 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи  масъулияти падару модар  дар таълиму тарбияи фарзанд” иборат аз 6 боб ва 17 модда қабул гардид. Ҳадаф аз таҳия ва қабули қонуни миллӣ пурзӯр намудани масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд, дар рӯҳияи инсондӯстӣ, ифтихори ватандӯстӣ, эҳтироми арзишҳои миллӣ, умумибашарӣ ва фарҳангӣ тарбия намудан эълон шуда буд ва табиист, ки аҳли ҷомеа ба ин масъалаи муҳим бетараф буда наметавонист.

Қонуни мазкур дар ҷаласаи навбатии иҷлосияи панҷуми Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон даъвати шашум таҳти раёсати Раиси Маҷлиси намояндагони Маҷлиси  Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Маҳмадтоир Зокирзода баргузор гардид дар таҳрири нав қабул гардид.

Тағйирот, пеш аз ҳама, ба номи қонун ворид карда шуд. Қаблан қонун “Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд” номида мешуд, акнун он Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак” ном дорад. Табдил намудани мафҳуми “фарзанд” ба “кӯдак” бо ин сабаб мебошад, ки фарзанд ҳадди синнусолӣ надорад (барои падару модар шахси баркамоли  60-сола низ фарзанд аст).  Зимни татбиқи қонуни қаблӣ масъулияти падару модар танҳо нисбат ба фарзандони то 18-сола пешбинӣ шуда буд. Аз қонун берун кардани мафҳуми масъулияти падару модар дар таҳрири нави қонун бамаврид буда, тарбияи кӯдак масъулият танҳо ба падару модар тааллуқ надорад. Акнун дар таълиму тарбияи кӯдак дар баробари падару модар мактаб низ масъулият дорад.

Мувофиқи моддаи 8-уми қонуни нав ба салоҳияти Ҳукумати  Ҷумҳурии Тоҷикистон дар самти масъулият барои таълиму табияи кӯдак муайян намудани таълиму тарбияи кӯдак муайян намудани мақоми ваколатдори давлатӣ пешбинӣ гардидааст. Дар моддаи 9 дар воколатҳои мақоми ваколатдорӣ давлатӣ амалигардонии сиёсати давлатӣ дар самти масъулият барои таълиму тарбияи кӯдак муқаррар шудаанд.

Падару модарон қаблан фарзанди худро бе ягон расмият ба хешу таборон супорида ба давлатҳои дигар мерафтанд. Масъулиятро нисбат ба кӯдак хешу ақрабо ба уҳда нагирифта, нисбат ба онҳо барои иҷро накардани уҳдадориашон тадбирҳои дахлдор андешида намешуд. Дар натиҷа  кӯдакон ба оворагардӣ ва ҳуқуқвайронкуниҳо даст зада  аз таълиму тарбия дур мемонданд.  Дар сархати 7 моддаи 1 қонуни нав дар баробари падару модар инчунин шахсони воқеӣ ва ҳуқуқии дигаре, ки кӯдак воқеан таҳти таълиму тарбияи онҳо қарор доранд, масъул гардидаанд.

Муҳимияти  қонуни нав ин аст, ки дар 14 моддаи  он муносибатҳо оид ба масъулият дар таълиму тарбияи кӯдак ва ҳуқуқу уҳдадориҳо аз ҷониби падару модар ва шахсони  онҳоро ивазкунанда, омӯзгор, муассисаи таълимӣ комиссияҳои ҷамъиятӣ, мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва худидоракуни шаҳрак ва деҳот, мақоми ваколатдор ва дигар вазорату идораҳо ва аҳли ҷомеа дар моддаҳои алоҳида оварда шудаанд.

Мақсади асосии дар таҳрири нав қабул кардани қонуни миллӣ пурзӯр намудани муносибатҳо оид ба масъулият дар таълиму тарбияи кӯдак, дар рӯҳияи инсондӯстӣ, ифтихор ба Ватан, эҳтиром ба арзишҳои миллӣ, умумибашарӣ, фарҳангӣ ба роҳ мондани таълиму тарбияи кӯдак ва ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои кӯдак мебошад. Ҳамзамон таълиму тарбияи дурусти кӯдакон, манъ намудани онҳо аз корҳои зишту нораво, дар рӯҳияи худшиносӣ, ватандӯстию ватанпарастӣ ва бо ахлоқи ҳамида тарбия намудани онҳо яке аз масъалаҳои асосии ҷомеаи имрӯзаи мо мебошад.

Муҳайё Тошхӯҷаева, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Соли равон аз қабули -Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикисон 30 сол пур мешавад.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешои милат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Рамон  дар Паёмашон ба Маҷлиси олӣ ба хотири 30-солагии қабули Рӯзи Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикисон соли 2024-ро “Соли маърифати ҳуқуқӣ” эълон намуданд. Дар Паёми Президенти Тоҷикистон ба Маҷлиси Олӣ ҳамчунин таъкид гардид, ки дар раванди бунёди ҷомеаи пешрафта ва адолатпарвар масъалаи ташаккули маърифати ҳуқуқии шаҳрвандон нақши калидӣ дорад.

Тавре Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид менамоянд: «Пеш аз ҳама, бояд сари ин проблема андеша намоем, ки дар давраҳои хеле ҳассоси тезутунд шудани муносибатҳои байни абарқудратҳо барои ҷорӣ намудани низоми нави ҷаҳондорӣ, сарфи назар аз мавҷудияти ақидаҳои мухталифи сиёсиву динӣ ва иҷтимоӣ дар ҷомеа мо барои ҳифзи сарвати бузургтарин ва бобақои худ, яъне Ватан ва Истиқлолияти миллӣ муттаҳид бошем, барои ҳифзи манфиатҳои милливу давлатии худ зиракиро аз даст надиҳем».

Дар ҳақиқат, ҷаҳонишавӣ  ва зуҳури гуруҳҳои манфиатҷӯву афзоиши хатарҳои экстремистиву террористӣ ба оромиву субот ва истиқлолу соҳибихтиёрии кишарҳои  ҷудогонаи олам таҳдид менамояд,  ҳар сокини сайёра ва миллату давлатҳоро ҳушдор медиҳад, ки аз ин қабил падидаҳои хатарзо дар ҳифз бошад.

Коршиносони байналмилаливу  ватанӣ борҳо омили асосии пайваст шудани  ҷавонону сокинонро ба гуруҳҳои ифротӣ ба маърифати пасти  ҳуқуқӣ, донишҳои диниву сиёсии онҳо марбут медонанд.

Тоҷикон, ки аз қадим соҳиби таъриху тамаддун ва адабиёти бузургу фарҳанги оламшумул буданд, падидаҳои номатлубу гуруҳҳои зиёдаравро маҳкум мекарданду имрӯз низ дар мубориза ба терроризму экстремизм дар арсаи байналмилал кишвари пешсаф шинохта шудаанд.  Борҳо Пешвои муаззами миллат, Президенти мамлакат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон  аз минбарҳои созмону ташкилотҳои байналмилалӣ хатари экстремизму терроризмро ёдовар шуда, аз паёмадҳои ногувори он ҳушдор додаанд.

Конститутсия ва дигар қонунҳои амалкунандаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки дар меҳвараш ҳуқуқу озодиҳои инсон ва шаҳрванд, адолати иҷтимоӣ ва гуманизмро фаро гирифта, инсон  ва ҳуқуқу озодиҳои ӯро дар аввал мегузорад, тамоми хатару таҳдидҳо ва падидаҳои номатлубро пурра маҳкум менамояд.

Барои бунёди воқеии ҷомеаи демократӣ зарур  аст, ки дар баробари ҳамаи тадбирҳои дигари бунёдкорӣ, аҳли ҷомеа ҳамчун шаҳрванд ҳуқуқу озодӣ ва вазифаҳои хешро хело хуб дар сатҳи зарурӣ донанд. Аз он самаранок ва пурмаҳсул истифода намоем. Қонун ва қоидаҳои қабулгардидаро баҳри зиндагии сазовор дуруст ва бо камоли ақл дар зиндагии рӯзмарра амалӣ намоем. Дар ин замина нақши Конститутсия дар ташаккули маърифати ҳуқуқӣ басо муҳим ва асосӣ маҳсуб меёбад.

Эълон гардидани соли 2024 ҳамчун “Соли маърифати ҳуқуқӣ” боз як иқдоми ояндасози Сарвари давлат ба шумор рафта, дар робита ба авзои ҷаҳони муосир амри бисёр муҳим ва саривақтӣ ба шумор меравад. Тамоми сокинон ва шаҳрвандони мамлакатро лозим аст, ки  дар заминаи эълон шудани соли 2024 ”Соли маърифати ҳуқуқӣ”  ҳарчи бештар донишҳои ҳуқуқиву сиёсии хешро баланд бардошта, ҳамвора ҳушёру зирак бошанд ва бо маърифати ҳуқуқӣ дар ҳифзи арзишҳои милливу давлатӣ, дастовардҳои замони соҳибистиқлолӣ ва ҳифзи якпорчагии мамлакати аҷдодӣ саҳмгузор бошанд.

Исмоилҷон Исмоилов, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

 

 Равандҳои ҷаҳони муосир аз ҳар яки мо тақозо менамояд, ки  нисбат ба таълиму тарбияи фарзандон, ки насли ояндасозаш ном мебарем ва аз онҳо умеди калон низ дорем, бетараф набошем. Ҳар як падару модар вазифадор аст, ки барои фарзандон, баҳри таҳсил дар мактаб тамоми шароитро фароҳам орад.

Бо назардошти дигаргун шудани вазъи ҷомеаи ҷаҳонӣ ва бо мақсади пурзӯр намудани таълиму тарбия дар замоне, ки ҷаҳонро хатарҳои гуногун таҳдид намуда истодааст, инчунин бо мақсади пурзӯр намудани таълиму тарбияи фарзанд ва робитаи оила бо мактаб Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» - ро қабул намуд. Мақсади асосии қонун пурзӯр намудани масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд ва дар рӯҳияи инсондӯстӣ, ифтихори ватандорӣ, эҳтироми арзишҳои миллӣ, умумибашарӣ ва фарҳангӣ, инчунин, ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои фарзанд мебошад. 

Дар қонуни мазкур вазифаи падару модар, омӯзгор, давлат ва ҷомеа дар таълиму тарбияи фарзанд, баробарии  ҳуқуқ ва уҳдадориҳои падару модар  дар ин ҷода, уҳдадориҳои фарзандони бабалоғатрасида, ки дорои қобили меҳнат дар нигоҳубин ва таъмини падару модарро доранд зикр гардидаанд.  Раванди тарбияи маънавию  ахлоқии фарзандон яке аз бахшҳои асосии таълиму тарбия буда, мушкилоти  ба худ хосро дорад.     Сабаби ин мушкилот аз бисёр ҷиҳат  ба ҳамдигар  ҳамоҳанг набудани тарбияи мактабӣ, бо тарбияи оилавию ҷомеа  мебошад.  Аз ин рӯ,  дар тарбияи маънавию ахлоқии фарзандон  ҳамкории мустаҳками  мактаб, оила ва ҷомеа нақши ҳалкунанда мебозад. Замони муосир тақозо менамояд, ки бояд  оила, мактаб ва ҷомеа байни ҳам дорои равобити қавӣ бошанд ва якҷоя  дар тарбияи фарзандони худогоҳу ватандӯсти миллат саҳмгузор бошанду ҳар яке масъулияти худро дар назди давлату миллат бо сарбаландӣ иҷро намоянд.

Воқеан, тарбия ва ба камол расондани насли ояндасоз дар ҳама давру замон аз ташкили дурусти оила ва ташаккули маърифати оиладорӣ сарчашма гирифтааст. Зеро оила чӣ аз нигоҳи қонун ва чӣ аз назари маърифати исломӣ воҳиди асосии иҷтимоӣ буда, ташкили оила, тарбияи фарзандон аз бузургтарин масъулият дар ҷомеа маҳсуб меёбад. Агар оила мустаҳкаму пойдор ва аз ҷиҳати маънавию ахлоқӣ солим бошад, ҷамъият ҳам устувор мегардад. Мутафаккири Шарқ Муҳаммад Fаззолӣ дар “Насиҳат-ул-мулук” овардааст: “Падару модар ба мисли сарчашмаи обе  мебошанд, ки агар оби он мусаффо бошад, поёноб низ мусаффо хоҳад шуд”

Дар хотир бояд дошт, ки фарзанди имрўзаи мо падар ва модари оянда хоҳанд шуд. Ташкили муҳити маърифатӣ дар оила ва дар шароити он тарбия гирифтани фарзандон боиси васеъ шудани ҷаҳонбинии фарҳангию маърифатии онҳо мегардад, ки ин ҳама василаи расидан ба худшиносии миллат ба хисоб меравад.

Барои падару модар касбу ҳунар ва одоби ҳамидаи фарзанд пояи ифтихор аст, ҳамин гуна тамоми паҳлўҳои зиндагӣ ва фаъолияти ибратомўзи падару модар ҳам барои фарзанд  ифтихор мебошад.

Волидон бобати маълумотноку соҳибкасб гардидани фарзандон шароити зарурӣ ба вуҷуд оварда, барои интихоб ва тайёр шудани онҳо ба касбу ихтисоси маъқулашон бояд мусоидат намоянд.

Фарзанд тавре бояд тарбия ёбад, ки нахуст дорои адабу хулқи неку ва фаросати баланди инсонӣ бошад. Пасон, вай меҳру иштиёқи зиёд ба мутолиа дошта, пурхонда ва соҳибфазилат ба камол расад. Инсондӯстӣ, ифтихори ватандорӣ, эҳтироми арзишҳои миллӣ, умумибашарӣ ва фарҳангӣ бештар хусусияти маънавӣ доранд ва он дар тафаккури инсон дар давоми ҳаёташ муттасил ташаккул меёбад. Дар раванди ташаккул додани чунин тафаккур таъсири муҳит низ нақши асоси мебозад.

Яке аз беҳтарин усули тарбияи фарзандон дар рӯҳияи ифтихори ватандорӣ рафтори намунавии худи падару модар мебошад. Ҷалб намудани диққати фарзандон ба дастовардҳои миллӣ ва огоҳӣ аз қаҳрамонони миллӣ ба рушди ҳисси ватандӯстӣ мусоидат менамояд. Барои он ки дар тафаккури фарзандон ақидаи ғаразноки ҷиноӣ, аз ҷумла, террористӣ роҳ наёбад, онҳоро бояд тарбия  намуд, то ки ба муқобили падидаҳои манфии ғаразнок устувор ва муқовиматпазир бошанд.

Мақсади Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамон тавре ки дар боло гуфтем боз ҳам баланд бардоштан ва пурзўр намудани масъулияти падар ва модар дар раванди тавълиму тарбияи фарзандон дар рӯҳияи инсондӯстӣ, ватандорӣ, арзишҳои миллӣ ва фарҳангӣ инчунин ҳифзи ҳуқуқу манфиатҳои қонунии фарзанд ва насли наврас дар ҷомеа мебошад.

Шаҳбоз Дадобоев, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд 

Зиёдшавии аҳоли дар сайёра ба таъмини талоботҳои рӯзмарраи ба табиат таъсири худро гузаронида истодааст. Аз таърихи гузашта ба мо маълум аст, ки инсоният созандаи табиат ё ин ки нобудкунандаи он ҳастанд . Дар айни замон аз тарафи инсон ба табиат зарари худро расонида муаммоҳои глобалӣ ва экологиро пайдо кардааст. Ифлосшавии ҳавои атмосферӣ бо газҳои заҳрнок, теҳнологияҳои муосир, биёбоншавии заҳираҳои замин ва дигар проблемаҳои ҷахонӣ ба вуҷуд омадааст. Инсон талоботҳои худро аз табиат қонеъ намуда дар асри XX ва оғози ҳазорсолаи савум пайдо шудани муаммоҳои глобалӣ, дигаргун шудани иқлим ва обшавии бисёр минтақаҳои дарози пиряҳҳо ва таъсири аҳолӣ ба сайёра ба вуҷуд омада истодааст. Дар ин таъсири калони табиат инсоният маҷбур шуд, ки пешгириву ҳалли муаммоҳои глобалии экологӣ аҳамият дода корҳои заруриро ба анҷом расонад. Солҳои охир баҳри кӯли Арал ва камобшавии он хатари калони экологӣ буда, қариб ба ҳама минтақаҳои Осиёи Миёна таъсири худро расонида истодааст. Гармшавии иқлими Тоҷикистон ба пиряхҳо таъсир расонида, обшавии пиряҳҳо ба вуқуъ омада истодааст. Имрӯз 80 млн нафар одам дар кишварҳои Африко аз оби ифлос истифода мебаранд ва ин бисёр касалиҳои марговарро ба миён овардааст. Дигаргун шудани иқлим пиряҳҳои Тоҷикистон, ки манбаи ташаккули қариб 60  фоизи оби дарёҳои Осиёи Марказӣ мебошад, дар асри ХХ қариб 35 фоизи ҳаҷми худро гум кардааст.

 3-сентябри соли 2009 Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ- Пешвои миллат Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Конфронси байналмилалӣ оид ба тайғирёбии глобалии иқлим, ки дар Женива баргузор гардида буд, дар  мавзуи “Проблемаҳои нигоҳдории пиряҳҳо ва истифода бурдани самараноки заҳираҳои обӣ дар Осиёи Марказӣ” сухан ронданд. Дуруст истифода набурдани заҳираҳои обӣ, ва партовҳои маишӣ, дар ҳаракати машинаҳо, сузишвории газҳо дар ҳаво баромадани газҳои зароровар пастшавӣ ё баланд шудани ҳарорати иқлим таъсири калон расонида истодааст. Тибқи арзиёби коршиносон, шумораи аҳолии сайёра то соли 2050 зиёда аз 9 миллиард нафарро ташкил дода, боиси афзоиши истеъмоли об мегардад. Аз ин шаҳодат медиҳад, ки таъсири тайғирёбии иқлим дар давраи зикршуда алалхусус 50 фоизи аҳолии ҷаҳон бо хатари норасоии об рӯ ба рӯ мегардад. Ин офатҳои табиат ба ҳайвонҳо, растаниҳо ва иқтисодӣ талофатҳои ҷонӣ сабаб мешаванд. Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи ҳифзи муҳити зист, аз 2-юми августи соли 2011 моддаи 3-4 ва қонунҳои дигар маъсалаҳои зиёд нисбат ба безарар гардонидани партовҳои ифлоскунандаи муҳит, пешгӯи кардани манбаъҳои зараррасони ҳавои атмосфера, об, обанборҳо, ҳок ва пешгирии ба нестӣ овардани ҷангалҳою, дарахтзорҳо хароб кардани ландшафт, оқилона истифода бурдани сарватҳои табиӣ санадҳои асосӣ қабул шудааст.

      Бо ташаббусҳо ва пешниходҳои  Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон  аз ҷониби кишварҳои узви СММ дастгирӣ ёфтанд ва дар ҷаҳон қабул карда шудаанд. Чаҳор пешниҳодҳои савари давлатамон инҳоанд:

1) Эълон гардидани 21 март ҳамчун Рӯзи байналмилалии ҳифзи пиряхҳо;

2) Эълон шудани соли 2025 ҳамчун Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо;

3) Дар назди СММ таъсис додани Фонди боварии байналмилалӣ барои

саҳмгузорӣ ба ҳифзи пиряхҳо;

4) Дар соли 2025 доир намудани Конфронси байналмилалӣ оид ба ҳифзи

пиряхҳо дар ш.Душанбе.

     Ин ташабусҳои Пешвои муаззами миллатамон муҳтарам Эмомалӣ   Раҳмон пиряхҳоро ҳамчун ҷузъи таркибии даври гидрологӣ- (илм дар бораи об ) ва таъсири ҷиддии обшавии босуръати онҳоро ба иқлим, муҳити зист, саломатии инсон ва рушди устувор қайд намудааст. Об манбаи ҳаёт ва ташкил ё инкишофёбандаи табиат мебошад. Дар ҳақиқат пиряхҳо яке аз манбаъҳои асосии обӣ дар тамоми давлатҳо ба шумор меравад. Барои бо оби нушокӣ таъмин будани аҳолии тамоми кишварҳо, пирях неъмати асосӣ ҳисобида мешавад.

      Мо ҳар як сокинони Тоҷикистон аз Пешвои муаззами миллат ифтихор кунем, ки ин ташабуси сарвари давлат барои муҳофизат кардани ватани азизамон мебошад. Бойигариҳои захираҳои табиӣ оқилона истифода бурда, безараркунонии партовҳо ва тоза кардани муҳити зист вазифаи ҳар яки мо аст. Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон чунин изҳор доштаанд, ки: «Тоҷикистон, алҳақ, як неъмати худодод, як муъҷизаи табиат, як пора биҳишти рӯи Замин аст. Мисли сарзамини мо табиати нотакрор, оби софу зулол, чашмаҳои ширин, кӯҳҳои зебову сарбаланди дорои сарватҳои бои зеризаминӣ дар ягон гӯшаи олам вуҷуд надорад. Пас месазад, ки бо чунин диёри зебоманзар ифтихор намоем ва шукри ҳар пора замину ҳар қатра обаш бикунем, ин ҳама дороиашро, ки сарчашмаи ҳаёти мост, тозаю озода нигаҳбон бошем».

                                        Кудузова М.А., устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

Сарвари давлат дар яке аз суханроиҳои хеш таъкид медоранд:  “Созмонҳои террористӣ бо истифода аз технологияҳои муосири иттилоотӣ ва бо роҳи тафсири ғаразноки сарчашмаҳои динӣ дар мафкураи ҷавонони камтаҷрибаву ноогоҳ ғояҳои тундгароиро ҷой карда, онҳоро ба қатлу куштор, барҳам задани амният ва суботу оромӣ дар мамлакатҳои гуногун ташвиқ менамоянд. Аз ин лиҳоз, сохтору мақомоти марбутаро зарур аст, ки дар роҳи ташвиқу тарғиби тундгароии динӣ садди устувор гузошта, ҷавононро ба ҳушёриву зиракӣ ҳидоят кунанд ва онҳоро дар рӯҳияи садоқат ба халқу Ватан ва эҳтиром ба арзишҳои умумиинсонӣ тарбия намоянд».

Ба таъкиди Президенти Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, амалҳои даҳшатноки террористӣ, ки солҳои охир дар гӯшаҳои гуногуни олам содир гардида, боиси марги ҳазорон одамони бегуноҳ шуда истодаанд, возеҳ нишон медиҳанд, ки терроризм имрӯзҳо ба таҳдиди воқеиву ҷиддӣ ба амнияту суботи ҷаҳон ва пешрафти инсоният табдил ёфтааст.

Инсоният дар симои терроризми байналмилалӣ бо душмани бераҳму шафқат ва маккоре рӯ ба рӯ омадааст, ки тамоми меъёрҳои ахлоқӣ ва арзишҳои умумиинсониро поймол карда, барои расидан ба ҳадафҳои худ аз ягон ваҳшоният рӯй намегардонад.

Боиси зикр аст, ки Тоҷикистони соҳибистиқлол ҳам ҳанӯз солҳои навадуми асри гузашта даврони фоҷиабори муқовимат ба экстремизм ва терроризмро аз сар гузаронид ва дар ин роҳ даҳҳо ҳазор талафоти ҷонӣ дод. Ҳанӯз аз соли 1999 барои мубориза  бар зидди терроризм ва экстремизм як зумра санадҳои меъёрии ҳуқуқиро қабул намуд. Президенти Ҷумҳурии  Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон  16 ноябри соли 1999 ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон  «Дар бораи мубориза бо терроризм»  ва 21 ноябри соли 2003 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мубориза бо экстремизм» -ро  ба тасвиб расониданд.  Қабули ин ду қонун  барои Ҷумҳурии Тоҷикистон  имкониятҳои  хуберо дар таҳкими мубориза бо терроризм ва экстремизм фароҳам овард.

Ҳамзамон бо қарори суди олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳанӯз соли 2003 фаъолият бурдани ҳизбу ҳаркатҳо ба монанди Ҳаракати исломии Туркистон, Ҳизб- ут – таҳрир, Салафия, Ансурлоҳ, Ваҳҳобия, Ҷунбиши Исломии Ӯзбекистон, Ал – қоида ва даҳҳои дигар манъ шуда, пас аз ҳаракатҳои террористиву ифротгароӣ соли 2015 ҳизби наҳзати ислом низ ба қатори ҳизбҳои ифротгароӣ шомил шуд.

Масъалаи ҷалби ҷавонон ба сафи ҷунбишу ҳаракатҳои ифротӣ ва гурӯҳҳои террористӣ, инчунин иштироки онҳо дар ҷангу муноқишаҳои давлатҳои хориҷӣ, ба яке аз масъалаҳои доғи ҷомеа табдил шудааст. Мутаассифона, аксари ҷавононе, ки ба гурӯҳу созмонҳои ифротгароӣ мепайванданд, онҳое мебошанд, ки саводи зарурии дунявӣ ва маърифати ибтидоии динӣ надоранд. Ин гурӯҳҳо бо истифода аз ҳамин омил ҷавононро ба доми худ кашида, ба коми марг мебаранд. Мутаассифона, баъзе ҷавонони мо ҳатто дорои саводи ибтидоии динӣ нестанд. Бо вуҷуди ба дин таваҷҷуҳ доштан шинохти дурусти динӣ надоранд. Бинобар ин, онҳоро аз номи дин ба осонӣ барои шомил шудан ба ҳаракату гурӯҳҳои ифротӣ даъват мекунанд. Ҷавоне, ки ҷаҳонбинии хуби сиёсӣ надорад, моҳияти равандҳои сиёсии ҷомеа, минтақа ва ҷаҳонро дарк намекунад, зуд ба доми фиреби гурӯҳҳои ифротӣ меафтад.  Бехабар аз он, ки на дар хизмати ислом, балки дар хизмати кадом як хоҷае қарор гирифтааст.

Яке аз роҳҳои ҷалб намудани ҷавонон ба гурӯҳу созмонҳои ифротгароӣ- ин бо истифода аз шабакаҳои интернетӣ ҷалб намудани онҳо мебошад. Хушбахтона, дар Паёми соли 2022 Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон  ба Вазорати корҳои дохилӣ, Кумитаи давлатии амнияти миллӣ, Прокуратураи генералӣ ва дигар мақомоти марбута доир ба масъалаи таъсиси «Маркази ягонаи иттилотӣ  ҷиҳати мубориза бар зидди ҷиноятҳо бо истифодаи технологияҳои иттилоотӣ ва кибертерроризм» супориш дода шуд, ки ба Ҳукумати ҷумҳурӣ пешниҳоди асоснок манзур созанд ва бовар ҳаст, ки таъсис додани ин марказ барои дар сатҳи зарурӣ ба роҳ мондани муқовимат ба истифодаи  шабакаи интернет бо мақсадҳои экстремистӣ ва террористӣ натиҷаҳои  дилхоҳ медиҳанд.

Аз ин рӯ, ҳар яки моро зарур аст, ки бо дарки аҳамияти вазифагузориҳои Сарвари давлат иҷрои нишондодҳои Паёмро сармашқи кори худ қарор диҳем, зеро ба бовар метавон гуфт, ки татбиқи босамари ин барномаи ояндасоз дар иртибот ба рушди кишвар ва беҳдошти зиндагии мардум саҳифаҳои тозаеро боз хоҳад кард.

Атаева Т.Х., устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон санаи 30-юми майи соли ҷорӣ бо намояндагони илму маорифи кишвар вохӯрии судманд анҷом дода, мубрамтарин масоили марбут ба соҳаро мавриди таҳлил ва баррасӣ қарор доданд. Зимни вохӯрӣ Пешвои муаззами миллат нахуст аз рушди соҳаҳои сиёсиву иқтисодӣ, иҷтимоиву фарҳангии мамлакат ёдовар гардида, таъкид намуд, ки бузургтарин дастоварде, ки Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар оғози солҳои соҳибистиқлолӣ ба он дастрасӣ пайдо намуд, ин хомӯш намудани оташи ҷанги шаҳрвандӣ ва ба даст овардани сулҳу ваҳдати миллӣ мебошад.

       Дар ҷараёни мулоқот Пешвои муаззами муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оид ба беҳдошти сифати таълим дар муассисаҳои олӣ ва миёна, ба замони муосир мутобиқ сохтани соҳаи таълим ва дигар омилҳои пешбарандаи ҷомеа ба шахсони масъул ва сохторҳои марбута дастурҳои мушаххас доданд. Ҳамчунин зарур шумурда шуд, ки ба масъалаҳои баланд бардоштани сатҳу сифати китобҳои дарсӣ диққати аввалиндараҷа дода шавад.

      Ин нуктаҳоро Пешвои муаззами миллат ёдовар гардида, чунин иброз доштанд: “Истиқлоли давлатӣ шароит фароҳам овард, ки таҳқиқи илмии дастовардҳои моддиву маънавӣ, мероси фарҳангӣ ва таърихи куҳанбунёди тоҷикон вусъати бесобиқа пайдо карда, миллати тоҷик дар арсаи байналмилалӣ ҳамчун миллати тамаддунсозу фарҳангсолор, эҷодкору илмпарвар ва шаҳрсозу шаҳрнишин муаррифӣ гардад”.

     Беҳбуди вазъи иҷтимоии устодону кормандони муассисаҳои илмӣ   самти дигари сиёсати Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон буда, бевосита зери назари Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қарор дорад. Агар мо ба  ҳисоботҳои  оморӣ назар андозем, ба хубӣ равшан мегардад, ки ҳамасола музди маоши кормандони илмӣ вобаста ба имкониятҳои буҷетӣ баланд бардошта мешавад.  Президенти кишвар дар суханронии худ аз ҷумла қайд намуданд:  “....маблағгузории соҳаи илм танҳо дар соли 2024-ум ба 225 миллион сомонӣ расонида шуд, ки назар ба соли 2023-юм 45 миллион сомонӣ зиёд мебошад. Аз моҳи июл дар баробари дигар соҳаҳо маоши кормандони илм боз 40 фоизи дигар зиёд карда мешавад”.

     Яке аз соҳаҳои мубраме, ки дар он ҷавонон сарбаландона ифои вазифа доранд, ин соҳаи илму маориф мебошад. Агар аз як ҷониб ҷавонон дар муассисаҳои таълимӣ ба омӯзишу азхудкунии дониш машғул бошанд, аз ҷониби дигар ҷавонон ба таҳқиқу тадрис машғуланд. Президенти кишвар аз рӯзҳои аввали ба сари ҳокимият омаданашон  неруи бузурги ҷавононро ба инобат гирифта, онҳоро ояндаи давлату миллати тоҷик муаррифӣ намуданд.  Ба олимону муҳаққиқони соҳибунвону таҷрибадор дастур дода шуд, ки дар омодасозии кадрҳои ҷавон бетарафӣ накарда, ёрии ҳамаҷонибаи худро расонанд.

   Дар ин росто, мақом ва нақши калонсолон дар тарбия ва таълими насли ҷавон хеле таъсиргузор аст. Маҳз насли калонсолу донишманд аст, ки ҷавонон дар руҳияи инсонгароӣ, ватандӯстӣ, меҳанпарастӣ ва дигар хислатҳои ҳамидаи инсонӣ тарбия меёбанд. Бояд ҳар як фарди тоҷик суханони Пешвои муаззами миллатро шиори рӯзгори худ намуда, дар роҳи тарбияи насли донишманду соҳибфарҳанг нақши бориз гузорад.

     Изҳори боварӣ карда шуд, ки олимону донишмандон ва омӯзгорону зиёиёни фаъол - бо таҳқиқоти арзишманди илмии худ ва мавқеи созандаашон дар рушду пешрафти давлат саҳми бештар мегузоранд ва минбаъд низ рисолати азалии  ватандории худро бо садоқат ба Тоҷикистони маҳбуб ва мардуми шарафманди он иҷро менамоянд

     Бо камоли боварӣ ва итминони комил метавон гуфт, ки суханрониҳои Пешвои муаззами миллат Эмомалӣ Раҳмон боз як ғамхории падарона ва ватандӯстонаи Сарвари маҳбуби давлат нисбати аҳли илм ва маорифи кишвар буда, мо зиёиёнро вазифадор месозад, ки баҳри ояндаи дурахшони кишвари азизамон Тоҷикистон бо неруи қавӣ, дасту дили гарм ва нияти пок ҷаҳду талош намоем, дар рушду ободӣ ва пешрафти ин мамлакати гулгулшукуфон ва дар тарбияи кадрҳои баландихтисоси соҳаи маорифи кишвар саҳми арзандаи худро гузорем.

         Тоҳирҷон Тоҳиров, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

 

Халқи тоҷик аз шумори он миллатҳоест, ки марзу буми худро хеле дӯст медорад ва барои ҳастии он ҷоннисорӣ мекунад. Дар олам чанд муқаддасоти ягона ва такрорнашавандае мавҷуд acт, ки Модару Ватан низ ба он шомил ҳастанд.

Baтан ифтихор, сарвати бебаҳо, шаъну шараф, ноёбтарин неъматест, ки онро ба ҳеҷ ганҷе наметавон иваз намуд. Оромиву шукуҳ ва шукуфоии Ватан ба масъулияти ҳар як сокини он вобаста acт. Aгар Ватан орому осуда бошад, дар саросари он cyлҳу субот ҳукмрон буда, нозу неъмат фаровон гашта, муҳаббати мардум меафзояд.

Myҳaббат  ба Ватан асосан дар даврони кӯдакӣ зоҳир шуда, минбаъд ташаккул меёбад. Муҳимтар аз ҳама кӯдакон бояд аз хурдсолӣ ба мафҳумҳои сулҳ, дӯстӣ, озодӣ, ваҳдати миллӣ сарфаҳм раванд. Ин кор пеш аз ҳама маҳсули тарбияи оила, ҷомеа ва мактаб аст. Бино бар ин дар мактабҳо фазои сулҳ, ваҳдат, ватандӯстӣ, меҳанпарастӣ, ваҳдату муқаддасоти Тоҷикистон ҳукмфармо, танинандоз  ва дар мадди аввал бояд қарор гирад. Тарбияи ҳисси ватандӯстӣ ва инсонгароӣ дар ҳамаи замонҳо яке аз масъалаҳои муҳим ва заҳматталаби ҷамъиятӣ шуморида шуда, ин мафҳум то ҳол идома ёфта истодааст. Воқеан, хизмат ба Ватан қарзи ҳар шаҳрванд буда, далериву ҷасурӣ ва ҷавонмардии ҳар нафари бонангу номусро талаб мекунад. Хизмат дар сафи Қувваҳои Мусаллаҳ боиси ифтихору сарбаландист.  Ҷавононро бояд аз даврони мактабхонӣ ба хизмати Ватан омода кард. Дар мактабҳои миёна зарурати хизмати ҳарбиро амиқу дақиқ бояд омӯзонид. Ҳар ҷавон пас аз хатми мактаб бояд хизмат ба Ватанро вазифаи аввалиндараҷа донад. Барои насли ҷавон яке аз муҳимтарин мактаби обутоб хизмати ҳарбӣ аст. Маҳз дар ҳамин ҷо ҷавонписарон шуҷоату мардонагӣ омӯхта, муқаддастарин арзиши ҳаёт дӯст доштан ва содиқона муҳофизат кардани хоки поки Ватани азизро меомӯзанд. Барои ободиву оромӣ, ҳифзу нигаҳбонии он сарбозони Ватан, ҳомиёни марзу буми кишвар ҷонфидоиву хидмати бузург менамоянд.

Ба сарбоз се чизи аз ҳама муқаддасро бовар кардаанд: Ватанро аз бегонагон муҳофизат намудан, модари азизу меҳрубонро посбонӣ намудан ва дар ҷаҳон сулҳро пойдор гардонидан.

Ватанпарастӣ арзиши муқаддас ва яке аз рукнҳои муҳимтарини тарбия мебошад. Тарбияи ватанпарастӣ аз оила, кӯдакистон, мактаб оғоз шуда, дар ҷомеа, ниҳоят дар сафи Артиши миллӣ рушд меёбад. Дар шуури бачаҳо бедор сохтани ҳисси муҳаббат ба диёр, кишвар ва сарзамин вазифаи падару модарон, ҷомеа ва омӯзгорон мебошад. Чунонки Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон гуфтаанд: «…ба ҷавонони бонангу номус ва худшиносу ватандӯст, соҳибкорони ҳимматбаланд ва ҳар фарди бонангу номуси миллат муроҷиат карда, мехоҳам бори дигар таъкид намоям, ки ба мардуми шарифи тоҷик ва Ватани маҳбубамон Тоҷикистони соҳибихтиёр, инчунин ба хотири ободии сарзамини аҷдодиамон, пешрафти давлати соҳибистиқлоламон, баланд бардоштани обрӯи он дар арсаи байналмилалӣ ва ҳимояи манфиатҳои миллату давлат бо дасту дилу нияти пок ва содиқонаву поквиҷдонона хизмат кардан вазифаи фарзандӣ ва қарзи имониву инсонии ҳар яки мо ва мақсаду мароми ягонаи мост!».

Тибқи моддаи 43 - юми Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон «Ҳифзи Ватан, ҳимояи манфиати давлат, таҳкими истиқлолият, амният ва иқтидори мудофиавии он вазифаи муқаддаси ҳар шаҳрванд аст».

Муҳайё гардидани шароитҳои хуби хизмат аз ҳар як афсар ва сарбози содиқи Ватан тақозо менамояд, ки хизматро баҳри ободӣ ва тинҷию амонии кишвар сидқан ба ҷо оварда, вазифаҳое, ки дар наздашон гузошта мешавад, бо сари баланд, бошарафона ва саршор аз ҳисси баланди ватандӯстӣ ба ҷо оваранд. Зеро ҳифзи Ватан, таъмини суботу оромӣ, ҳимояи марзу бум ва сокинони онро вазифаи муқаддас ҳисобидаанд.

Тоҳирҷон Тоҳиров, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

Донишҷӯ имрӯз ҳамчун яке аз қишрҳои ҳассоси ҷомеа дар ҳам муҳити таълимгоҳ ва ҳам муҳити оила нақши муассир дорад. Онҳо ояндаи рушди зеҳнию заминаи пешрафти иқтисоду иҷтимоиёт ва фарҳангу сиёсат, касбу ҳунар дар кишвар мебошанд. Вазифаи донишҷӯ дар муҳити муассисаи таълимӣ  дар заминаи омӯзиши донишҳои заминавии касбӣ тақвият бахшидани малакаю маҳорат, донишу қобилият маҳсуб меёбад.  

Махсусан дар замоне, ки илм пеш меравад ва ҳар лаҳзаву соати уфуқҳои нав ба рӯи насли ҷавон кушода мешавад, насли ояндасозро мебояд ҳамқадами замон бошад.

Тақозои шароити ҷаҳони имрӯза водор месозад, ки донишҷӯён дар раванди таҳсил ҳам аз лиҳози ташаккули касбият ҳам мусаллаҳ будан бо маърифати ҳуқуқӣ ҳамчун узви ҷомеа ва билохира ҳам ҳифзкунандаи фарҳанги миллӣ ва дорои ахлоқи ҳамида бошанд. Ғайр аз ин донистани забонҳои хориҷӣ яке аз талаботи бозори меҳнат дар шароити муосири ҷаҳонишавӣ гардидааст. Ин нуқта борҳо дар мулоқоти Сарвари Давлат, Пешвои Миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон хитоб карда мешавад.

Донишҷӯ бидуни омӯхтани таҷрибаи амалӣ дар заминаи донишҳои азхуднамудани назариявӣ мутахассиси комил буда наметавонад. Махсусан истифодаи самараноки технологияҳои муосири рақамӣ дар истеҳсолот ба ҳам суръат ва ҳам сифати фаъолияти касбии мутахассиси оянда бевосита ёрӣ мерасонад.

Раванди касбинтихобкунии донишҷӯи оянда бояд пеш аз ҳама аз майлу рағбати худи у ба ин ё он соҳа ва тавсияҳои волидон вобаста ба тақозои имрӯзаи бозори меҳнат бошад. Махсусан ихтисоси меъморӣ, ки пешаи созандагию эҷодкорист аксаран тавассуси интиқоли гении волидон ба фарзандон ин пешаро интихоб менамоянд. Ҳамасола раванди интиқоли довталабон ба ин пеша меафзояд, ки аз талаботи ҷомеа, сулҳу субот ва баланд гардидани сатҳи некуаҳволии аҳолӣ бармеояд. Ҳанӯз тақозои ин пешаро Мақомоти иҷроияи вилоят соли 2005 эҳсос намуда дар донишкада ихтисоси меъмориро таъсис доданд. Тибқи омори хатмкунандагон то имрӯз қариб 500 нафар хатмкардагони ихтисоси меъморӣ натанҳо дар гӯшаю канори вилоят ва ҷумҳурӣ, балки дар хориҷи кишвар низ рисолати созандагию эҷодкории хешро иҷро намуда истодаанд.  Қурбонов Далер ва Каримов Бахтиёр хатмкардагони соли 2015 дар ширкати лоиҳакашии «Tarhmubodala»-и Аморати Муттаҳидаи Араб, Солиев Диловар (соли 2018) дар гурӯҳи «GAMMAprojekt»-и кишвари Англия, Холиқов Акмал ( соли хатм 2017) дар  гурӯҳи лоиҳавии «Медиасити»-и шаҳри Екатеринбург ва амсоли онҳо натиҷаи заҳматҳои устодони кафедраи меъморист, ки бомуваффақият фаъолият намуда истодаанд ва ифтихори натанҳо устодону донишкада, балки Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд. Аз 16 шаҳру ноҳия сармеъморону роҳбарони муассисаҳои лоиҳакашӣ маҳз дастпарварони Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М. С. Осимӣ дар шаҳри Хуҷанд мебошанд.

Дар ниҳоят қайд намуданием, ки таълиму тарбияи ҷавонон яке аз самтҳои омодасозии қишри созандаи ба хотири ояндаи меҳан буда, он аҳамияти калони иҷтимоӣ дошта, бо донишҳои касбӣ ва ахлоқи баланд мусаллаҳ дар эъмори   Тоҷикистони тозаистиқлол метавонад мусоидат намояд.

Раҳимҷон Зокиров, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

Мардуми кишвари азизамон имрўз дар муҳити ором, осуда андармон буда, аз паи пеш бурдани рӯзгори худ қарор доранд, ки ин аст маънии зиндагӣ. Зиндагие, ки ба вазниниву бисёрмуаммо буданаш нигоҳ накарда ба оянда назари некро талқин месозад, зеро ҳамааш дар дасти худи одам ҳасту меҳнати ҳалол ва созанда ба ин назар қувваи бештарро медиҳад.

Меҳнати ҳалол, зиндагии осуда ва бо шукргузорӣ дар назари нафарони бадхоҳи миллат ҳамчун ҳолати ғайри муқаррари намудор аст. Зеро мардуме, ки сарҷамъ ва аз ақиби кору бори рўзмарраи худ ба корҳои аблаҳӣ ва фиреби нохалафон афтоданаш гумон ва номумкин. Ба ин хотир, ҳар роҳу воситаро истифода бурда ин мувозинатро мехоҳанд вайрон созанд.

 Дар замир ва шуури миллии мо дини ислом мавқеъ ва манзалати хосаро доро аст. Садсолаҳо мардуми озодапарасту бо низоми тоҷик, якка параст ва пешакунандаи порсоӣ буд. Имрӯз ҳам шукри Худо аз сарвари кишвар оғоз кардо то шаҳрванди қаторӣ мо мусулмонем ва аз ин мефахрему ҳаракат месозем, ки унсурҳои ҳатмии онро вари вақт ба ҷо оварем.

Ин аст, ки дар саро сари кишвар давлату ҳукумат барои сабукӣ ва фароҳам овардани шароити мусоид барои мардуми ботақво масҷиду мадрасаҳои диниро кушода, шароитҳои беҳтаринро дар он ҷо муайё намудааст. Аз чӣ бошад, ки ин ҳалати воқеӣ ба назари «худо бехабару» «худо нотарсон» наменамояд.  Ягон монеагии тоату ибодат, рузадорӣ, маросими ҳаҷ, закондиҳӣ ва дигар дар мамлакат нест ва созмонҳои расмии динӣ дар Тоҷикистон озод кори худро пеш мебаранд. Рўзҳои идӣ дар масҷидҳои ҷомеъ ҳазорҳо нафарон бо хоҳиши худ, барои адои намозу саҷда ҳозир мешаванд.

Якдигарро табриқ менамоянд, шукри худро бар васфи давлату ҳукумат баён менамоянд.

Мо мардуми озод ва мусулмон ҳастем, зеро Пешвои миллат қасами худро бо номи Худо шурў намуда, ҷумла Тоҷикистониёнро дар атрофи худ гирд оварда, як будани тақдири ҳамаи сокинони ватани азизамонро ва бо ҳамин васила кўшишу ҳаракати якҷояамонро баҳри ободии мамлакатамон баён сохтаанд.

Дини мубини ислом ягон нуктаи умумиро бо терроризм ва давлати ба ном исломӣ надорад. Барои ба Худо саҷда намудани банда ягон миёнарав, ташакилот, шахсони алоҳида лозим нестанд. Тоҷикистон шароити рушди дин ва диндориро аз бисёр давлатҳои хориҷа ва ҳатта давлатҳои ба ном исломӣ хубтар таъмин ва кафолат додааст.

Дар замони муосир экстремизми динӣ минтақа, давлатҳои гуногунро фаро гирифтааст. Бадбинӣ ва тоқатнопазирӣ нисбат ба динҳои дигар, ҳатто муқовимати дохилидинӣ хосияти асосии онро ташкил медиҳанд. Дар бисёр ҳолатҳо экстримизми динӣ хосияти сиёсӣ пайдо намуда бар зидди ҳокимият мубориза мебарад.

Яке аз шаклҳои иртиҷоии эътирози сиёсии ғайриқонуниро терроризм ташкил медиҳад.

Терроризм моҳиятан мақсадҳои зиддиинсонӣ дорад. Даҳшат овардан, тарсонидан дар тӯли асрҳо ба сифати воситаи муборизаи сиёсии нерӯҳои гуногуни иртиҷоӣ, вуҷуд доштанд.

Терроризм дорои ҳусусиятҳои дохилидавлатӣ буда, дар сиёсати ҷаҳонӣ чуқур реша давонидааст. На танҳо доираи кирдорҳои террорист васеъ мегардад, балки poҳy воситаҳои амалигардонии онҳо низ нав ме- шаванд. Имруз ҷанбаҳои бадахлоқӣ ва ғайриинсонии терроризм вусъат меёбанд. Беш аз пеш қурбони сиёсати доираҳои террористӣ занҳо, к=дакон, пиронсолон ва ҷавонон мегарданд. Созмонҳои террористц имрӯзҳо нақшаи бунёди империяҳои бузург ва аз байн бурдани низоми дунявиро дар қисматҳои бузурги олам доранд.

   Нерӯи ҳарбӣ ва захираҳои молиявии ин созмонҳо бо суръат афзоиш ёфта, онҳо имкони муқовимат бо кишварҳои абарқудрат ва ҳатто бо паймонҳои ҳарбӣ -сиёсиро пайдо карда истодаанд. Омилҳои ин тағйирот аз нав тақсимшавии қудрат байни созмонҳои террористӣ объектҳои ҳуҷум интихоб намудани кишварҳои ҷангзадаи аз захираҳои табиӣ бой, истифодаи моҳирона аз тарзу усулҳои ҷанги иттилоотӣ ва албатта бозиҳои калони геополитикӣ маҳсуб меёбанд. Аз ҷумла, созмонҳои амалкунандаи террористии минтақа аз қабили «Ал-қоида», «Ҳизб-ут-таҳрир», «Ҳаракат-ат-толибон», «Ҳизби исломии Туркистон» ва ғайра дар ҷараёни мубориза бар зидди терроризм то андозае саркӯбшуда, солҳои охир сатҳи аввалро аз нигоҳи қудратӣ низомию молиявӣ ва вусъати нақшаҳои худ созмони нав бо номи«Давлати Исломӣ» (собиқ давлати Исломии Ироқу Шом) ва«Ҷабҳат-ун-Нусра», ишғол намудаанд.

Созмонҳои мазкур ҳамчун ташкилотҳои экстремистц ва террористӣ эътироф ва фаъолияти онҳо дар кишвари мо бо ҳалномаҳои Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ карда шудааст. Ин созмон соли 2006 дар натиҷаи муттаҳидшавии 11 гурӯҳи ифротгароии иисломӣ ташкил шуда, асосан дар худуди кишварҳои арабии Ироқ ва Сурия амал мекунанд.

Меҳвар ва ғояи сиёсати Давлати Исломиро идеологияи экстремистии «Салафия» ташкил дода, аҳолии шиамазҳаб, язидҳо, насрониён ва курдҳои сокини Ироқу Сурия мавриди террори шадиди ҷангиёни он қарор гирифтаанд. То имрӯз миқдори ҷангиёни «Давлати Исломӣ» аз рӯи маълумотҳои воситаҳои ахбори омма зиёда аз 100 ҳазор нафар буда, ин ҳайат аз шумори шаҳрвандони давлатҳои Арабистони Саудӣ, Ироқ, Қатар, Қувайт, Баҳрайн, Уммон, ИМА, Канада, Иттиҳоди Аврупо ва ғайра, иборат мебошанд.

«Давлати Исломӣ» нақшаи бунёди «ХилофатиИсломӣ» ва ба он ҳамроҳ намудани кишварҳои Шарқи Наздик, Африқои Шимолӣ, қисми Осиёи Марказӣ ва Аврупоро дорад.

Мо, мардуми Тоҷикистон имрўз мавқеи қатъии худро нисбати дини ислом ва нафароне, ки паси ин ном корҳои ифлоси худро пеш бурданианд, дошта метавонем муйро аз хамир ҷудо намоем.

 

Солиева М.Т., устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

 

 

  Солҳои наврасии мо ба замоне рост омада буд, ки вазъи сиёсии  кишвар хеле ногувор буд. Аз нақли волидон огоҳ гардидем, ки  бинобар нофаҳмиҳо дар кишвар ҷанги шаҳрвандӣ ба вуқӯъ пайвастааст.  Бо вуҷуди хурд будан эҳсоси тарс ва  изтироб моро фаро гирифта буд. Дар хона калонсолон танҳо тинҷиву оромии кишварро аз Худованд талаб мекарданд. Бо вуҷуди чунин вазъ омӯзгорон бе гирифтани маоши вазифавӣ дарс медоданду хонандагонро дар руҳияи ватандӯстӣ тарбия менамуданд. Ҳамаи ҷавонон баробари  хатми мактаб ба хизмати ҳарбӣ бо хоҳиши худашон мерафтанд. Ягон ҷавонеро нашунида будем, ки аз хизмати ҳарбӣ гурехта бошад. Мардум ҳама аҳлу тифоқ буданд. Ба хонаи ҳамдигар тез-тез рафтуомад мекарданд. Зиндагии ҳама як хел буд. Дар байни онҳо бою камбағал вуҷуд надошт. Омӯзгорон  мактабро тарк намекарданд. Боре ҳам нашунида будем, ки касе аз гуруснагӣ мурда бошад. Ҳама ба зиндагии хоксоронаи худ шукр мекарданд...

Хушбахтона, ба сари миллати мо фарзонамардеро Худованд ато намуд, ки миллати парешонгаштаистодаро сарҷамъ намуда, фазои сулҳу субот ва оромиро пойдор кард. Оҳиста-оҳиста вазъи иҷтимоии мардум беҳтар гардида, камбағалӣ аз байн рафт. Агар ҳоло ба сатҳи зиндагии мардум нигарем, нисбати солҳои 1992-1997 хеле боло рафтааст. Аммо чизи дигаре, ки Ҳукумати Тоҷикистон, тамоми соҳаи маориф, мо-омӯзгоронро ба ташвиш оварда истодааст, ин саркашии баъзе ҷавонон аз хизмати ҳарбӣ, шомил шудан ба ҳар гуна ҳизбу ҳаракатҳо ва аз сабаби гумроҳӣ ба ҳар гуна корҳои паст даст задани наврасону  ҷавонон ва миёнасолон мебошад. Ин ҷо саволе ба миён меояд, ки чаро онҳо зодгоҳу ватанеро,ки дар он ҷо ба воя расидаву аз обу ҳавои он  нафас кашида, соҳиби хату савод гаштаанд, тарк намуда, зиндагии мусофириро ихтиёр намудаанд? Онҳоро чӣ маҷбур карда истодааст? Чаро ба манфиати дигар давлатҳо кору фаъолият мебаранд? Ин гуна саволҳо хеле зиёданд. Оё ин гуна шахсиятҳое, ки барои Ватани худ хизмат намекунанд, фарзандони худро чӣ тавр тарбия мекунанд? Чӣ тавр меҳри Ватанро ба қалби фарзандони худ ҷой мекунанд? Оё онҳо нангу номуси миллӣ, ҳисси мардонагӣ доранд? Ҷавонмарди асил бояд пеш аз он, ки ба коре оғоз кунад, қарзи мардонагии худро дар назди Ватан иҷро намояд, то ки барои фарзандони худ намунаи ибрат бошад. Меҳри зодгоҳу ватанро дар қалби фарзандони худ ҷой намояд.

Падару модарон ва омӯзгоронро зарур аст, ки ҳамкориро байни ҳамдигар зич намуда, баҳри  баланд бардоштани сатҳи саводнокии насли наврас, дар руҳияи инсондӯстӣ, меҳнатдӯстӣ, адобу ахлоқи ҳамидаи инсонӣ, эҳтиром гузоштан нисбати забону миллати худ тарбия намуда, таъкид намоянд, ки чашмгуруснагӣ, ҳасудхӯрӣ, худбинӣ, ҷоҳталабӣ, фитнаҷӯйӣ, кинаварзӣ ва бесабриву бесаводӣ оқибати хуб надорад. Дар хонаву муассиса мақоми тарбия бояд аввалиндараҷа бошад, зеро шахси бетарбия ҳеҷ гоҳ соҳиби саводи баланд шуда наметавонад.

Ҷавононро мебояд, ки ба қадри ин неъмати бебаҳо, ки ба осонӣ ба даст наомадааст, бирасанд. Нагузоранд, ки ба хоки поки кишвари азизамон нохалафе пой гузораду оромии кишварро халалдор кунад. Ҳеҷ чиз ба тинҷиву оромӣ ва хотири ҷамъ баробар шуда наметавонад.

Тоҳирҷон Тоҳиров, устоди ДПДДТ дар шаҳри Хуҷанд

 

 

Дар паёми навбатии Асосгузори  сулҳу ваҳдати миллӣ,  Пешвои миллат, муҳтарам  Эмомалӣ Раҳмон  оиди самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии  ҷумҳурӣ, ки санаи 28.12.2023   ба  аъзои Маҷлиси миллӣ ва вакилони маҷлиси намояндагон ироа гардида буд, аҳамияти аввалииндараҷаро  дорост.

 Асосгузори  сулҳу ваҳдати миллӣ,  Пешвои миллат, муҳтарам  Эмомалӣ Раҳмон  зикр намуданд, ки солҳои охир рушди бомароми соҳаи энергетика ба раванди саноатикунонии босуръати кишвар заминаи мусоид фароҳам оварда истодааст.

Қайд карда шуд,  ки дар замони соҳибистиқлолӣ аз ҷониби Ҳукумати мамлакат барои навсозӣ, яъне таъмиру таҷдиди низоми энергетикии кишвар 85,7 миллиард сомонӣ равона карда шудааст. Бо сиёсати хирадмандонаи Асосгузори  сулҳу ваҳдати миллӣ,  Пешвои миллат низоме, ки дар 75 соли замони гузашта муҳлати истифодаи аксари таҷҳизоти он қариб ки ба анҷом расида буд, таҷдиду навсозӣ карда шуд.

Дар даврони истиқлолият дастовардҳои муҳимтарини соҳаи энергетика мавриди истифода қарор гирифтани агрегати якум ва дуюми НБО “Роғун”, нерӯгоҳҳои барқи обии “Сангтӯда-1” (670 МВт), “Сангтӯда-2” (220 МВт), Маркази барқу гармидиҳии Душанбе - 2 (100 МВт), НБО “Помир-1” ва як қатор нерӯгоҳҳои барқи обии хурд (30 МВт) бо иқтидори умумии  1020 МВт, сохтмони зеристгоҳҳои барқии 500 кВ “Душанбе-500”, “Суғд-500”, дастгоҳи тақсимкунандаи пӯшидаи элегазии 500 кВ дар НБО-и “Норак”, хати интиқоли барқи 500 кВ “Ҷануб-Шимол” (ба масофаи 263,8 км),  зеристгоҳҳои барқии 220 кВ “Лолазор”, “Хатлон”, “Айнӣ”, “Шаҳристон”, “Шаҳринав”, хатҳои интиқоли барқи 220 кВ “Лолазор-Хатлон” (53,3 км) “Тоҷикистон-Афғонистон” (116 км), “Хуҷанд–Айнӣ” (83,2 км), “Қайроққум-Ашт” (74 км) ва “Геран-Румӣ” (78 км) ба масофаи умумии 407,5 км ба ҳисоб мераванд.

Сохта шудани хати интиқоли барқи 500 кВ “Ҷануб-Шимол” барои интиқоли барқ аз ҷануби Тоҷикистон (вилояти Хатлон) ба вилояти Суғд аҳамияти калони иқтисодиро дорост. Бояд қайд, кард ки дар вилояти Суғд танҳо НБО-и НБО Қайроққум бо тавоноии 126 ҳазор кВт мавҷуд аст, ки  дар фаслҳои тирамоҳу зимистон бо неруи барқ пурра таъмин карда наметавонист. Дар ин давра неруи барқ қисман аз давлати ҳамсоя Узбекистон харидорӣ карда мешуд ва баъзе корхонаҳои саноатӣ  аз ҳисоби энергияи дизелӣ фаъолият мекарданд. Баъди бунёд шудани хати интиқоли неруи барқи баландшиддати 500 кВ “Ҷануб-Шимол” имконият фароҳам овард, ки ба вилояти Суғд дар давоми сол неруи барқ бе монеа интиқол дода шавад. Ташкилёбии ин хати баландшиддат барои ташкил ёфтани    корхонаҳои саноатӣ  заминаи устувор гузошт.

Дар замони имруза миқдори умумии  корхонаҳои хурду бузурги саноатӣ танҳо дар ҳудуди вилояти Суғд то ба 110 адад расидааст ва соли 2023 ҳаҷми истеҳсоли маҳсулоти саноатӣ ба 26 млрд 51,9 млн сомонӣ баробар мебошад.

Ин ҳама пешравию  ободкорӣ, сулҳу ваҳдати миллӣ, саноатикунонии босуръати кишвар расидан ба истиқлолияти энергетикии кишвар  аз сиёсати хирадмандонаи Асосгузори  сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои муаззами миллат, муҳтарам  Эмомалӣ Раҳмон  гувоҳӣ  медиҳад.

Кудузова М.А., ассистенти кафедраи математикаи олӣ  ва физика