ИҶЛОСИЯ — МАКТАБИ БУЗУРГИ ҶАСОРАТ, ВАТАНДОРӢ ВА МАСЪУЛИЯТ БАРОИ ҶАВОНОН
Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ, ки соли 1992 баргузор шуд, дар таърихи тоҷикон на танҳо рӯйдоди сиёсӣ, балки як мактаби бузурги тарбиявӣ барои насли имрӯзу фардо мебошад. Насли ҷавон аз ин рӯйдод танҳо воқеаҳои таърихию сиёсиро намеомӯзад — балки дар он дарси ҷасорат, масъулият, ватандорӣ ва инсонгароӣ мебинад.
Соли 1992 – соли пурфоҷиа ва санҷиши имони мардум буд. Вақте давлат ба вартаи нобудӣ рафт, вақте модарон бе фарзанд, фарзандон бе падар монданд, вақте риштаҳои ваҳдат канда мешуданд — дар чунин рӯзҳо қабул кардани масъулияти роҳбарӣ, хоса барои шахси ҷавон, кори осон набуд.
Ҳамин ҷасорат, ҳамин масъулият ва ҳамин садоқат ба давлату миллат ба Иҷлосияи XVI арзиши тарбиявии бебаҳо медиҳад.
1. Иҷлосия ба ҷавонон масъулият меомӯзад, ки аз ҳама арзиш муҳимтар аст.
Дар Иҷлосия муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, новобаста аз ҷавонӣ ва вазнинии вазъ, як масъулияти ниҳоят сангинро ба зимма гирифтанд.
Ин ба ҷавонон дарси азим медиҳад:
• На ҳар кас метавонад дар лаҳзаи хатар пеш қадам гузорад.
• На ҳар кас ҷуръат мекунад, ки тақдири як миллатро ба дӯш гирад.
• На ҳар кас дар рӯзҳои торик шамъи умед мешавад.
Иҷлосия ба ҷавонон мефаҳмонад, ки масъулият — нишонаи мардонагӣ, ҳалолӣ ва ватандорист, новобаста аз синну сол ва шароит.
2. Иҷлосия ҷасорат меомӯзад, ки дар лаҳзаҳои душвор муайян мешавад
Ҷасорат сухан нест — амал аст.
Дар Иҷлосия Пешвои миллат дар байни оташ қадам гузоштанд. Ин ҷасорати шахсӣ, ҷасорати сиёсӣ ва ҷасорати маънавӣ буд.
Имрӯз ҷавонони тоҷик мефаҳманд, ки ҳар давру замон қаҳрамонҳои худро дорад. Ҷасорат танҳо дар майдон нест — дар қабули қарорҳои душвор ҳам зуҳур меёбад ва онҳо бояд дар лаҳзаҳои хатар аз масъулият нагурезад.
Ин таълим барои рушди насли солим ва шаҳрвандони масъулиятшинос бисёр зарур аст.
3. Иҷлосия фарҳанги сулҳро меомӯзонад, сулҳ бебаҳо аст ва бояд онро ҳифз кард.
Давраи баъди Иҷлосия ба роҳ мондани раванди сулҳофаринии мураккаб буд. Беш аз панҷ сол раванди музокира идома ёфт. Ин сабурӣ, таҳаммул ва ирода ба ҷавонон дарс медиҳад:
• Ҳар мушкилро бо гуфтушунид ва хирад ҳал кардан мумкин аст;
• Сулҳро бояд сохт, ҳимоят кард ва ҳар рӯз онро тақвият дод;
• Ягон пешрафт бе сулҳ имконнопазир аст.
Барои ҷавонон, ки ояндаи давлат ба дасти онҳо мегузарад, ин сабақ аз ҳар китоб муҳимтар аст.
4. Иҷлосия ба ҷавонон ваҳдатофариро меомӯзад, зеро ваҳдат бузургтарин қувваи миллат аст.
Тоҷикон дар солҳои 90-ум дар ҳоли парокандагӣ буданд. Қувваҳои гуногун бо ҳам мухолифат доштанд. Иҷлосия ба тамоми қишрҳои ҷомеа паём дод, ки ҳеч миллат бидуни ягонагӣ пойдор намемонад.
Имрӯз ҷавонон бояд ҳамдигарро ҳурмат кунанд, тафовутҳоро эҳтиром кунанд, барои ҳифзи Ватан муттаҳид бошанд зеро миллат танҳо дар шароити ҳамдигарфаҳмӣ обод мешавад.
5. Иҷлосия барои ҷавонон дарси худшиносии миллӣ аст.
Он рӯзҳо давлат фалаҷ, иқтисод хароб, ҷомеа парешон буд. Вале аз миёни мардум роҳбаре бархост, ки ба давлат ва миллати худ бовар дошт.
Ин воқеа ба ҷавонон мефаҳмонад:
• Агар инсон ба Ватан бовар дошта бошад, ҳатто аз қаъри мушкил роҳ меёбад;
• Ҳеҷ вақт набояд аз миллату давлат ноумед шуд;
• Ҳар як ҷавон метавонад барои Ватан коре анҷом диҳад.
6. Иҷлосия — моро ба дониш, хирад ва фарҳанг даъват мекунад.
Давлати муосир бо қувваи зеҳни ҷавонон бунёд мешавад. Пешвои миллат аз Иҷлосия то имрӯз дониш, касбомӯзӣ, худтакмилӣ ва меҳнаткориро асоси рушди миллат меҳисобанд.
Аз ин рӯ Иҷлосия моро ба ҷустуҷӯи дониш, ба мутолиа, ба худсозиҳои маънавӣ, ба фарҳанги муошират ва ба эҳтироми арзишҳои миллӣ даъват мекунад.
7. Иҷлосия — нуқтаи оғози худогоҳии миллӣ аст.
Иҷлосия барои ҷавонон на танҳо сабақ, балки ҳикояте аз таърихи пойдории тоҷикон аст. Он ба мо фаҳмонд, ки миллате, ки таърихи бузург дорад, аз ҳар мушкил метавонад боло барояд; ҷавон бояд бо ифтихор ба гузашта ва бо масъулият ба имрӯз назар кунад, давлатдорӣ кори як шахс нест — кори умумии мардум аст, ҷавонон масъули идомадиҳандаи он роҳанд.
Иҷлосияи XVI барои ҷавонони тоҷик китоби зиндаи тарбия, донишгоҳи маънавӣ ва манбаи худогоҳӣ мебошад.
Он на танҳо дар бораи сиёсат, балки дар бораи ҷасорат, ваҳдат, масъулият, садоқат ба Ватан, сулҳдӯстӣ, худшиносӣ сухан мегӯяд.
Ин Иҷлосия ба ҷавонон нишон дод, ки миллате, ки Пешвои ватандӯст дорад ва ҷавонони бедор, ҳамеша роҳи нурро меёбад — ҳатто баъди ториктарин рӯзҳо.
Савринисо Исмоилова,
ДПДТТ ба номи академик М.С. Осимӣ