Муаллим ақл, шарафу виҷдони ҷомеа ва симои асосии он мебошад. Вай донишу заковат, гармии худро бедареғ ба фарзандони халқ мебахшад ва хешро хушбахт меҳисобад.
Эмомалӣ Раҳмон
Ҷомеае, ки бидуни муаллим аст, ҳеҷ гоҳ ба пеш нарафтааст, зеро устод, муаллим, омӯзгор дар ҳар давру замон мақоми ҳидоятгариву роҳнамоиро дошт ва минбаъд низ чунин мақом насиби ӯст. Маҳз ба ҳамин хотир, мақому манзалати омӯзгор дар ҷомеа рӯз то рӯз баланд гардида, эҳтироми ӯ ба арши аъло мерасад. Махсусан дар замони Истиқлолияти давлатӣ бо шарофати Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти кишвар, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон эҳтиром нисбат ба ин касби пуршараф ва таваҷҷӯҳи хоса бар он бештар зоҳир мегардад. Зеро тамоми мардум бахусус давлату Ҳукумати кишвар эҳсос намуданд, ки ҷомеа бидуни омӯзгор пеш нахоҳад рафт.
Қайд кардан зарур аст, ки агар барои эҳёи маънавити мардум устод, муаллим, омӯзгор заҳмат намекашид зиндагонӣ ҳатто як лаҳза ҳам пеш намерафт. Вазифаи омӯзгори ягона масъулиятест, ки хело сангин буда, таваҷҷӯҳи ҷиддиро талаб мекунад. Маҳз ба ҳамин хотир хизматҳои устодон ҳамеша дар мадди назари давлату Ҳукумати кишвар қарор дорад.
Омӯзгор яке аз бузургтарин шахсиятҳои ҷомеа ба шумор меравад. Вай мисли чароuест, ки роҳи зиндагиро ба наслҳои нав равшан мекунад. Маҳз омӯзгор аст, ки дониш, ахлоқ ва маърифати инсонро ба фарзандон меомӯзонад ва онҳоро ба роҳи рост раҳнамоӣ менамояд. Ҳанӯз дар замонҳои қадим файласуфон ва мутафаккирон арзиши касби омӯзгориро таъкид мекунад. Суқрот гуфтааст: «Бузугтарин неъмат барои инсон – дониш аст». Ва маҳз омӯзгор аст, ки ин неъматро ба ҷомеа мерасонад. Абӯалӣ ибни Сино низ таъкид кардааст: «Муаллим касест, ақлҳоро равшан ва дилҳор пок месозад». Ин суханон шаҳодати онанд, ки омӯзгор дар ҳар давру замон мақоми баланд дошт ва дорад.
Дар ҷомеае, ки ба омӯзгор арҷ мегузоранд, ҷавонон соҳибилму бафарҳанг буда, масъулияти баланди шаҳрвандӣ ба дӯш мегиранд. Пешрафти илм, тараққиёти иқтисод ва шукуфоии фарҳанг низ аз заҳмати омӯзгор оuоз меёбад. Омӯзгор равшангари насли башар аст. Вай падару модари дуюм, раҳнамо ва дӯстест барои ҳар як шогирд. Маҳз бо заҳмати омӯзгор ҷомеа рӯ ба рушд меорад ва ояндаи миллат дурахшон мешавад. Касе, ки омӯзгорро эҳтиром мекунад, илму маърифатро эҳтиром кардааст.
Ҳар киро устод набвад, кор бар бунёд нест,
Дар раҳи маънӣ рафиқе, беҳтар аз устод нест.
Оре маҳз бо туфайли талошу кӯшишҳои устод, ҷомеа пешрафт мекунад ва давлат рушду нумӯъ меёбад.
Пешвои миллат дар баромади худ хело орифона қайд кардаанд, ки: “Омӯзгор шаъну шарафи миллат аст ва имрӯзу фардои ҳар як кишвар ва ҷомеа аз сатҳи маърифат ва фаъолияти ӯ вобастагии калон дорад.
Хиради омӯзгор ҷаҳлу хурофотро аз байн мебарад ва сарчашмаи комёбиҳо мегардад.”