Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти ҶТ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҳар Паёми хеш худ доир ба зуҳуроти ниҳоят хатарноки асри нав – терроризм ва экстремизм, ки дар шароити торафт мураккаб гардидани вазъи ҷаҳони муосир густариш пайдо карда истодааст, таваҷҷӯҳи алоҳида зоҳир менамоянд. Пешвои миллат қайд менамоянд, ки дар самти мубориза бар зидди терроризм, ифротгароӣ, муомилоти ғайриқонунии воситаҳои нашъадор, таъмини амнияти давлат ва ҷомеа, боэътимоди сарҳади давлатӣ инчун омодабошии ҷанги Қувваҳои мусаллаҳ тадбирҳои иловагӣ бояд андешида шаванд. Терроризм ва экстремизм чун вабои аср хатари глобалии ҷиддӣ дошта, террорист ватан, миллат ва дину мазҳаб надорад, балки як таҳдиде ба ҷомеаи ҷаҳонӣ ва ҷони ҳар як сокини сайёра ба ҳисоб меравад.
Дар мақолаи зерин хусусиятҳои истифодабарии сомонаҳои иҷтимоӣ аз ҷониби гурӯҳҳои террористӣ тасвир ёфта, дар асоси омӯзиши қонунҳо ва амалияи татбиқи онҳо таҳлилҳо гузаронида шудаанд. Дар асоси таҳқиқоте, ки мутахассисон анҷом медиҳанд, хусусияти самараноки тадбирҳое, ки дар соҳаи мубориза бар зидди терроризм дар шабакаҳои иҷтимоӣ дохил шудаанд, дода мешаванд.
Дар даҳсолаҳои охир, терроризм ва экстремизм ҳамчун вабои аср ба амнияти ҷаҳон ва ҳар як сокини сайёра таҳдид карда, барои башарият хатари накамтар аз силоҳи ядроиро ба миён овардааст. Ба даст овардани ин мақом, ин таъсири як ҷаҳиши сифатӣ дар рушди шабакаҳои коммуникатсионӣ (ба монанди Одноклассники, FaceBook, Twitter…)мебошад.
Гурӯҳҳои ифротгароӣ аз ҳаводиси охирон таҳаввулотҳо дар соҳаи иртиботи оммавӣ аз воситаҳои ҷустуҷӯи ахборот, ҳамкорӣ, захираҳои нигоҳдорӣ истифода бурда, ба содир намудани ҳамлаҳо ба захираҳои расмии давлатҳову созмонҳо ҳаракат менамоянд. Аз ҷониби чунин гурӯҳҳо бо мақсадҳои ғаразноки худ васеъ истифода бурдани шабакаҳои иҷтимоӣ, ба як мавзӯи гузориши махсусе, ки соли 2002 аз ҷониби Раёсати СММ оид ба маводи муходир ва ҷиноякорӣ бахшида шуда буд, табдил ёфт.
Аҳамияти сомонаҳои иҷтимоӣ аз ҷиҳати мубориза бо терроризм ва экстремизм борҳо ба мавзӯъҳои тадқиқотӣ ҳам дар давлатҳои хориҷӣ ва ватанӣ табдил ёфтааст. Вале дар ин бора, дар таҳқиқи ҷиддии чунин соҳаи босуръат инкишофёфта сӯҳбат кардан душвор мебошад. Пеш аз ҳама, ин ҳукм метавонад ба масъалаҳое, ки бо назаррас ба даст овардани шӯҳрати шабакаҳои иҷтимоӣ мебошад,ба монанди “ВКонтакте”, “Одноклассники”, “Facebook”, “Twitter” , алоқаманд бошад.
Ҳадафи тадқиқоти зерин, ин муайян намудани тамоюли истифодаи шабакаҳои иҷтимоӣ аз ҷониби ҷомеаи террористӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, таъсиси равандҳои чунин фаъолият ва таҳлили муқовиматҳои пешбинишуда мебошад.
Вариантҳои асосии истифодабарии шабакаҳои иҷтимоӣ дар фаъолияти ташкилотҳои зиддиқонуние, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон манъ гардидаанд, ба мисоли “Ҳизби наҳзати ислом”, “Давлати исломӣ”, “Ҳизб-ут-Таҳрир” зоҳир мешаванд. Вақтҳои охир зиёд шудани тарафдорони ташкилоти зиддиқонунии “Давлати исломӣ” зиёд гардида, дар айни замон якчанд сомонаҳо дар бораи амалҳои охирини ингуна ташкилотҳо иттилоъ дода истодаанд, ба назар мерасанд. Тарафдорони ин гурӯҳи ифротгароён бо ёрии сомонаҳои иҷтимоӣ мақсадҳои ғаразноки худро фаҳмонида, шахсони гумроҳро ба сафи худ ҷалб менамоянд. Дар ҳамаи шабакаҳои иҷтимоӣ аз тарафи гурӯҳҳои ифротгароӣ-террористӣ васеъ истифода бурда мешаванд, ки ин яке аз масъалаҳои ҷалби ҷавонон ба сафи ҷунбишу ҳаракатҳои ифротӣ ва гурӯҳҳои террористӣ, инчунин иштироки онҳо дар ҷангу муноқишаҳои давлатҳои хориҷӣ, ба яке аз масъалаҳои доғи ҷомеа табдил ёфтааст. Барои он, ки дар замони ҳозира аксарияти ҷавонон аз ҳаргуна шабакаҳои иҷтимоӣ васеъ истифода мебранд, ки ин яке аз сабаби ҷалб шудани онҳо мебошад. Бо гузашта аз ин гуфтан ҷоиз аст, ки он ҷавононе, ки ба чунин гурӯҳҳои ифротӣ шомил мешаванд, аксарияташон саводи зарурии дунявӣ ва маърифати ибтидоии динӣ надоранд. Ин гурӯҳҳо бо истифода аз ин омил ҷавононро ба доми худ кашида, ба коми марг мебаранд. Аз ин лиҳоз бар меояд, ки аз ҷониби ҳар нафари истифодабарандаи шабакаҳои иҷтимоӣ зарур мебояд, ки истифодаи дурусти онҳоро ба роҳ монда, барои худ ва аҳли пайвандону ҷомеа хатарро вогузор нанамоянд.
Дар умум, вазъияти баамаломада талаб мекунад, ки зиракии сиёсиро аз даст надода, дар ҳамкорӣ баҳри пешгирӣ намудани шомилшавии шаҳрвандон ба иттиҳодияҳои ифротгаро, иштироки онҳо дар задухӯрдҳои мусаллаҳонаи дигар давлатҳо фаъолиятро боз ҳам ҷоннок намуда, баҳри таъмини сулҳу субот ва истиқлолияти Ватани азизамон, оромиву ободии кишвар ва рӯзгори босаодати шаҳрвандон тамоми имкониятҳоро ба харҷ диҳем.
Мудири кафедраи барномарезӣ
ва низомҳои иттилоотӣ, ДПДТТХ Худойбердиев Х.
