Дар давраи рақамӣ, ки ҷаҳони молия ба суръати бесобиқае тағйир меёбад, пайдо шудани стартапҳои технологӣ дар Тоҷикистон низ диққати моро ба худ ҷалб мекунад. zypl.ai — яке аз чунин ташаббусҳо — намунаи воқеии истифодаи зеҳни сунъӣ барои рушди хизматрасонии молиявӣ ва дастрасӣ ба қарз дар кишвар ва минтақа мебошад.

Ширкат ва ҳадафи он

zypl.ai соли 2021 таъсис ёфта, ҳадафи худро чунин тавзеҳ медиҳад: истифодаи технологияҳои зеҳни сунъӣ барои беҳтар кардани дастрасии қарз, идоракунии хатар ва дастгирии муассисаҳои молиявӣ, махсусан барои шахсоне, ки таърихи кредитии маълум надоранд. Платформаи онҳо, zScore, бо истифодаи додаҳои сунъӣ (synthetic data) ба бонкҳо ва МФО-ҳо имкон медиҳад, ки қарздиҳӣ ва арзёбии хатарро зуд ва бо дақиқии баланд анҷом диҳанд.

Чӣ тавр zypl.ai кор мекунад

Ширкат як қатор технологияҳо ва маҳсулотҳо таҳия кардааст, ки маъмултаринашон чунинанд:

·         zScore — система барои арзёбии хатар ва қарздиҳӣ, ки ҳатто барои шахсони бе таърихи кредит имконият фароҳам меорад.

·         zGAN — генератори додаҳои сунъӣ, ки ба таҳлили пурра ва стресс-тестҳои муассисаҳои молиявӣ мусоидат мекунад.

·         Lucid — муҳити no-code/no-low-code барои сохтани моделҳои машиномузӣ, ки бонкҳо ва ширкатҳои молиявӣ метавонанд ба осонӣ истифода кунанд.

Ин технологияҳо на танҳо ба муассисаҳо кӯмак мекунанд, балки ба иқтисоди кишвар низ таъсири мусбат мерасонанд — дастрасӣ ба қарз осонтар мешавад, хизматрасонӣ тезтар ва дақиқтар мешавад.

Нақши кадрҳо ва омӯзиш

Яке аз омилҳои муваффақияти zypl.ai — кадрҳои маҳаллӣ ва омодашуда мебошад. Дастаи аввалини ширкат асосан аз ҷавонони боистеъдоди тоҷик, хатмкардагони муассисаҳои омӯзишӣ ва академияҳои зеҳни сунъӣ, иборат буд. Ин нишон медиҳад, ки рушди кадрҳо ва омӯзиш барои татбиқи технологияҳои муосир нақши ҳалкунанда дорад.

Имконият ва таъсир

zypl.ai имрӯз дар зиёда аз 20 кишвар фаъолият мекунад ва бо ҳудуди 60 ташкилоти молиявӣ ҳамкорӣ дорад. Арзиши ширкат ба 40 миллион доллар мерасад, ки нишондиҳандаи қобилияти он дар бозорҳои байналмилалӣ мебошад.

Имкониятҳои истифодаи чунин технологияҳо васеъанд: аз қарздиҳӣ ва фрод-детект то идоракунии маблағҳо, хизматрасонии иҷтимоӣ ва таҳлили стратегӣ. Барои Тоҷикистон бошад, чунин стартап имконияти тағйир додани сатҳи хизматрасонӣ ва баланд бардоштани рақобатпазирӣ дар бахши молиявӣ ва иқтисоди рақамӣ мебошад.

Чаро мо бояд ба чунин стартапҳо диққат диҳем

Аз назари ман, мушоҳидаи рушди zypl.ai барои Тоҷикистон як сабақ аст: агар мо мехоҳем дар ояндаи рақамӣ ва технологӣ фаъол бошем, бояд ҷавононро дастгирӣ кунем, идеяҳоро ба амал табдил диҳем ва фазои инноватсионӣ эҷод намоем.

Ширкатҳое мисли zypl.ai нишон медиҳанд, ки бо кӯшиши маҳаллӣ ва истифодаи донишҳои замонавӣ метавонем на танҳо дар дохили кишвар, балки дар бозорҳои байналмилалӣ низ самара диҳем. Ин ибтидои роҳи тӯлонӣ, вале умедбахш аст — роҳи рушди иқтисод, технология ва малакаҳои ҷавонон дар Тоҷикистон.

Беҳрӯз Иномов,