Истиқлол волотарин ва пурарзиштарин дастоварди давлату миллати тоҷдори тоҷик аст, ки ормони ҳазорсолаи халқи тоҷикро ҷомаи амалӣ намуд.  Ин ҳодисаи фараҳбахш аввали моҳи сентябри соли 1991 ба вуқӯъ пайваст ва 9 сентябр расман Рӯзи Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон қабул гардид. Аз ҳамон вақт то имрӯз ин санаи муборак барои миллати тоҷик иди муқаддас маҳсуб мешавад.

Ин неъмати бузург баробари ба даст овардан, нуру зиё, меҳру вафо, ободию озодӣ, ҳамфикрию ҳамзистӣ ва осоиштагиву абадиятро ба мардуми бузурги тоҷик ва Тоҷикистони азиз овардааст. Истиқлолият мояи саодати миллат, озодии давлат, шукуфоии кишвар ва ривоҷу равнақи ҷамъият буда, маҳз аз файзу баракати истиқлолияти сиёсӣ аст, ки ба дастоварду муваффақиятҳои иқтисодию иҷтимоӣ, илмию фарҳангӣ ва миллию маънавӣ ноил гардидаем.

       24 августи соли 1990 дар Иҷлосияи дуюми Шўрои Олии ҶШС Тоҷикистон, бори аввал "Эъломияи истиқлолияти Ҷумҳурии Шӯравии сотсиалистии Тоҷикистон дар ҳайати Иттиҳоди Шӯравӣ" (ИҶШС) қабул шуда буд. Вале ин ҳуҷҷат, истиқлолияти комили мамлакатро пурра таъмин карда наметавонист.  Пас аз "табадуллот"-и бебарори Кумитаи давлатии вазъи фавқулода, ки коммунистони тундрав  19-21 августи соли 1991 дар ш. Москва ташкил намуданд,аз нав муборизаи ҷунбишу созмонҳои миллӣ-демократии Тоҷикистон барои истиқлолияти комили Тоҷикистон аз Иттиҳоди Шӯравӣ авҷ гирифт. Гирдиҳамоиҳои серодам дар ш. Душанбе ва баъзе шаҳрҳои ҷумҳурӣ баргузор мегардиданд, ва эълон намудани истиқлолияти Ҷумҳурии Тоҷикистонро талаб мекарданд. Бо талаби тазоҳуркунандагони гирдиҳамоиҳо дар Душанбе Иҷлосияи ғайринавбатии Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон даъват карда шуд.  9 сентябри соли 1991 вакилони Иҷлосияи ғайринавбатии Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон, даъвати дувоздаҳум ҳуҷҷати "Изҳорот дар бораи Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон"- ро қабул намуданд. Ҳамин ҳуҷҷати таърихӣ қонунан Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро ба аҳли башар эълон кард.

Бо шарофати пойдории истиқлол дар кишвар хулқу миллати тоҷик зиндагии орому осоишта гардида, соҳиби давлати озоду мустақил гардид. Самараи неки истиқлол аст, ки Тоҷикистон дар дунё чун давлати сулҳхоҳу сулҳпарвар шинохта шудааст. Таҷрибаи сулҳи тоҷикон - манбаи омӯзиши сулҳхоҳони ҷаҳон гашт, ки боиси ифтихори ҳар як фарди тоҷик аст. Маҳз истиқлол ба мо имкон дод, ки роҳи имрўзу ояндаи миллат ва пешрафти минбаъдаи кишвари азизамонро ба сўи ҷомеаи демократӣ, ҳуқуқбунёд ва дунявӣ интихоб намоем. Истиқлолият барои мо рамзи олии Ватану ватандорӣ, бузургтарин неъмати давлатсозию давлатдории мустақил, кору пайкорҳои пайгиронаи созандагӣ, азму талошҳои фидокоронаи расидан ба истиқлолияти сиёсӣ, иқтисодӣ ва фарҳангиро омўзонид. Истиқлолият барои мо нишони барҷастаи пойдории давлат, бақои симои миллат, рамзи асолату ҳувият, мазҳари идеалу ормонҳои таърихӣ, шиносномаи байналмилалӣ ва шарафу эътибори ба ҷаҳони мутамаддин пайвастани кишвари соҳибистиқлоли Тоҷикистон мебошад.Чунонки Президенти мамлакат, Пешвои миллат – Ҷаноби Олӣ мўҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таъкид кардаанд: «Яке аз муҳимтарин дастовардҳои мо дар даврони истиқлолият давлатсозӣ ва давлатдории муосири миллӣ мебошад, ки моҳиятан шакли ҳуқуқбунёд, иҷтимоӣ ва дунявиро дорад». Дар зарфи сӣ сол мо ба шарофати заҳмати софдилонаи халқамон дар роҳи таъмини рушди сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоиву фарҳангии мамлакат ба натиҷаҳои намоён ноил гардидем. Дар ин давра барномаи мукаммали ислоҳоти куллии сиёсӣ ва ҳуқуқиро татбиқ намуда, барои рушди иқтисодӣ заминаи мусоид фароҳам овардем, дар соҳаҳои ҳаётан муҳимми кишвар, аз ҷумла саноату энергетика, нақлиёту коммуникатсия, кишоварзӣ ва бахшҳои дигар ба дастовардҳои назаррас муваффақ шуда, дар соҳаҳои иҷтимоӣ, бахусус, илму маориф ва тандурустиву фарҳанг таҳаввулоти сифатиро таъмин намудем. Соҳибистиқлолӣ ва хусусан, солҳои аввали он барои мардуми мо марҳалаи бисёр вазнин ва озмоишҳои сангин буданд. Кишвари мо дар натиҷаи фитнаву дасисаи қувваҳои бадхоҳи дохиливу хориҷӣ ба гирдоби ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ гирифтор шуда, хатари аз байн рафтани давлати ҷавони тоҷикон ва пароканда гардидани миллат ба воқеияти талху даҳшатнок табдил ёфта буд. Вале мардуми шарифи Тоҷикистон бо саъю талоши ватандӯстонаву фидокорона ба хотири ҳимояи истиқлолияти давлати ҷавони худ ин имтиҳони сахту сангини таърихро паси сар намуданд.

Ҳар соату рӯз, ҳафтаву моҳ ва ҳар фаслу соле, ки аз қабули ин санаи ҳикматафрӯз фосилаи таърих бештар тай мешавад, аҳамияти бузургу сарнавиштсози ин мафҳуми муқаддас, яъне «Истиқлол» барои давлату халқи Тоҷикистон ҳамон қадар пурфуруғтару пуршукӯҳтар мегардад. Зеро ин кишвар ба самте ҳидоят шудааст, ки дар он саодати пайвастаи мардум ва шукуфоии ҷовидонаи давлат ҳувайдо гардидааст.Ҳамагии файзу баракот ва фатҳу футуҳоти қуллаҳои мурод дар кишвари азизу дӯстдоштании Тоҷикистон ба шарофати раҳнамунии бузургворонаву хирадсолоронаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мебошад, ки чун мисоли офтоб дар зулмати ҳаёти ҷомеа тулуъ карданд ва кишвари моро ба вусъатободи озодиву озодагӣ оварданд. Дар иртибот ба нақши бағоят муҳим доштани истиқлолият дар раванди ташаккули давлатсозии миллатӣ Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон зикр менамоянд, ки «Истиқлолият дар таърихи давлатдорӣ ва сарнавишти миллати тоҷик гардиши куллӣ ва оғози марҳалаи сифатан нави рушд гардида, дар назди мо иҷрои вазифаи бисёр пурмасъулияти таърихӣ, яъне бунёди давлати мутамаддини ҷавобгӯ ба манфиатҳои халқу кишвар ва эҷоди аркони давлатдории муосирро пеш гузошт».Воқеан, Тоҷикистон маҳз бо туфайли истиқлолияти давлатӣ ҳамчун узви баробарҳуқуқи ҷомеаи ҷаҳонӣ эътироф гардид ва дар харитаи сиёсии ҷаҳон бо ҳама махсусиятҳои давлатдории муосир арзи ҳастӣ намуд. Он  дастовардҳои беназирро, ки бо дастбурдҳои ҳаётбахши Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷомеаи мо соҳиб гардид метавон соатҳо шумор кард. Аммо муроди мо ин аст, ки бо далел ва арқом овардани чандин музаффариятҳои фасли иқтисод дар баробари барномаи бузурги оянда қарор доштанамонро бештар аз пештар эҳсос намоем ва бо қуввату қудрати садчандон барои таҳкими қасри истиқлоли миллат нақшгузор бошем. Зеро инсонҳои асил аз он наменоланд, ки ватан барои онҳо чӣ додааст, балки аз худ ҳамеша суол мекунанд, ки барои ватан чӣ додааст?!! Мо низ бояд чун фарзандони асили диёри худ, бояд аз худ бипурсем, ки барои таҳкими решаҳои истиқлолияти давлати миллиямон чӣ хидмати фарзандонае анҷом додаем.

Хуршед Худойбердиева, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

Дар арафаи ҷашни 30-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон аз тарафи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии китоби "Тоҷикон"-и Бобоҷон Ғафуров ба ҳар як оилаи тоҷик тақдим гардид.

Баробари ба даст гирифтани ин китоби муқаддас дар вуҷуди ҳар як фарди ватандӯст ҳисси ифтихормандӣ ва ҳувияти миллӣ бедор мегардад. Беҳуда нест, ки С.Айнӣ нашри ин китобро "ҳодисаи бузург" номида буданду Пешвои Миллат онро "шиносномаи миллат" гуфтанд.

Ҳар як саҳифаи ин китоби муқаддаси халқи тоҷик таърихи гузаштаи аҷдодонамон мебошад, ки бо корнамоиҳо ва ҷонсупориҳои худ хоки муқаддаси гузаштагонамонро ҳифз намуда, ба мо мерос гузоштаанд.

Президенти кишварамон Эмомалӣ Раҳмон дар сарсухани ин китоб муроҷиат намуда, ҷунин вазифадор кардаанд: "Моро зарур аст, ки давраҳои таърихии рӯзгори халқамонро бо  диққати том мутоила намоем, аз ҳар саҳифаи гузаштаи ниҳоят пурфарозаш  сабақ омӯзем, аҷдоди номбардори худро шиносем, аз решаҳои қадимаи миллати хеш огоҳ бошем, ба мардуми фарҳангиву тамаддунсоз, ҳунарманду эъҷодкор ва соҳибмаърифат будани халқамон ифтихор кунем, таърих, забон, фарҳанг ва суннату анъанаҳои миллиро ҳифз намоем".

Инчунин қайд кардаанд, ки дар чунин шароити ҳассоси ҷаҳонишавӣ мо бояд ба иштибоҳу хатоҳое, ки дар таърихамон рух додааст, роҳ надиҳем, дар атрофи халқу Ватани азизамон муттаҳид гардида,сарзамини аҷдодии худро чун    гавҳараки чашм эҳтиёт намоем, зиракии сиёсиро аз даст надиҳем, рамзҳои давлатиро арҷ гузорем ва дар пойдорию устувории давлати миллии худ саҳмгузор бошем.

Оре, ҳар як суханони Пешвои Миллат моро водор менамояд, ки ба қадри миллат, давлати соҳибистиқлоли худ расида, софдилона меҳнат намоем.

Имрӯз китоби "Тоҷикон"-и Б.Ғафуровро варақгардон намуда, бори дигар дарк менамоям, ки дар ҳақиқат мо миллати қадимтарини дунё буда, бо меҳнати  даҳчандаи  аҷдодони худ соҳиби чунин сарзамин, касбу ҳунар ва фар-ҳанги Ғанӣ гардида, ба шарофати фарзандони шарафманди  миллати хеш дар арсаи ҷаҳонӣ дар қатори дигар халқу миллатҳо ҷой гирифтаем. Ин ҳама ифтихори мост.

 

Муҳаррама Темурова, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Воқеаҳое, ки вақтҳои охир дар Афғонистон рух дода истодааст, фикр мекунам мардуми тамоми ҷаҳонро ба ташвиш овардааст. Ба воситаи ахбори омма ба хусус аз тариқи шабакаҳои интернетӣ мебинем, ки чи қадар мардуми бегуноҳ дар зери шиканҷаву азобанд,ҳуқуқҳои онҳоро Толибони ба ном мусалмон, вале аз Худо бехар поймол карда истодаанд. Онҳое , ки пулу мол ва сарват доранд барвақт худро аз сели ҷанг гурезониданд, вале вой бар ҳоли мардуми оддии  азияткашида.

Тақдири занону духтарони афғон чи мешуда бошад? Суоле , ки шояд ҷавоби он номуайян бошад, ҳамеша азобамон медиҳад, вале бозҳам ба ояндаи хубу дурахшони онҳо умедворем.

Мавқеи занонро дар ҷомеае, ки Толибон месозанд чи гуна баҳо медиҳед? Чунин буд суоле, ки рӯзноманигор ба яке аз роҳбарони Толибон дод. Ӯ чунин ҷавоб гуфт : " Зан бояд хонашин бошад"

Яъне, зан ғулом , зан каниз ва фаранҷипӯш.

Ман сиёсатмадор нестам, вале фикр мекунам зани тоҷик ҳамеша озод аст. Дар зери хушунату зӯроварӣ қарор надорад, дар ҷомеаи демократӣ мавқеи хосса дошта, фикри худро озодона баён карда метавонад ва хушу хурсандона дар иҳотаи оила зиндагӣ мекунад.

Бигзор занону духтарони Афғон ба мисли мо занону бонувони тоҷик бошанд. Мо ҳамеша хоҳони хушбахтӣ, тинҷиву осудагии инсонҳоем.

Бигзор сулҳ дар тамоми ҷаҳон танинандоз бошад.

 

Мю Тошхоҷаева, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

          

Панҷшер ва Аҳмад Масъуд ду моҳи охир ин ду калима аз тамоми гушаи олам садо медиҳад.Хамагӣ бо шунидани ин ду калима як ғурури тоҷиконаеро пеши назар меоранд. Ду моҳ «Толибон» бо як осони тавонист тамоми Афғонистонро зери тасарруфи худ орад ба ҷуз як вилоят. Боқимонда 33- вилояти дигарр бе ягон мамониат ва талафоти бузурге тавонист ба даст оварад. Аллакай аксарият аз ояндаи тақдирӣ Афғонистон ноумед гашта буданд. Аммо садое бар зиддӣ ин ҳама баланд шуд. Садои наъраи шере, ки ба тақдири ватану миллати хеш наметавонист бетараф бошад. Ин шер Аҳмад Масъуд писари қаҳрамони милли Афғонистон Аҳмадшоҳ Масъуд буд. Аҳмадшоҳ Масъудро то ба имрӯз дар тамоми ҷаҳон ҳамчун як қаҳрамон ва муборизи роҳи озодӣ мешиносанд. Панҷшер яке аз минтақаҳои мебошад, ки замоне ҳокимияти Шуравӣ бо тамоми қувваи худ натавонист ин маконро забт намояд. Ва имруз низ «Толибон» дар ин манотиқ бисёр талафот диданд.

Дар Панҷшер таҳти роҳбарии Аҳмад Масъуд ҷабҳаи муқовимати миллии Афғонистон ташкил гардид ва имрӯзҳо мо худ шоҳиди он ҳастем, ки сафи тарафдорони ин ҷабҳаи муқовимат рӯз то рӯз зиёд гашта истодааст ва аксар манотиқи Афғонистонро низ фаро гирифта истодааст.

Тоҷикистон низ дар ин боробар ба ҳимоят аз ҷабҳаи муқовимат ва Аҳмад Масъуд баромад дорад. Пешвои миллат борҳо дар суханрониҳои худ дастгирӣ намудани халқи тоҷикро аз Панҷшер ва ҷабҳаи муқовимат иброз доштанд. Суханони зер, ки Пешвои миллат дар СҲШ гуфтанд худ далели ин гуфтаҳоянд:

«Тоҷикистон чандин маротиба аз созмонҳои байналмилалӣ, аз ҷумла СММ даъват кард, ки ба мардуми Афғонистон махсусан, ба мардуми дараи Панҷшер кӯмак кунанд, ки қариб ду моҳ мешавад , дар блокада қарор дорад»

Тамоми халқи тоҷик низ имрӯзҳо танҳо ба танҳо сухан аз Панҷшер ва Аҳмад Масъуд мегӯянду дуогуи ғалабаи ин абарманд ҳастанд.

Маҳбуба Комилова, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

 

 

 

 

 

 

 

Бо он, ки дар Ҷумҳурии Исломии Афғонистон беш аз 50 сол ҷангу муқовимат аст, ҷои баҳс нест. Аммо ҳузури Толибон вазъияти бе ин ҳам бади мардуми афғонро боз ҳам бадтар намуд. Имрӯз дар баробари муҷоҳидон, ДИИЛ (ИГИЛ) ҳаракати тундрави Толибон зимоми ҳукуматдориро бар даст гирифтанд. Бо баробари ба даст дарории аксарияти ҳудуди ин кишвар онҳо барои  нест кардани мактабу маориф, фарҳангу маконҳои таърихӣ шуруъ намуданд. Ба гумони онҳо бояд инсоният исломро дар шароити хонаводагӣ мисли давраҳои миёнарасригӣ бишносанд.

          Боз онҳо қасам мехӯранд, ки нафъи халқи худро аз нафъи худ боло медонад. Дар ин миён Сарвари давлат боварии мардуми афғонро поймол карду худ фирор кард. Ҳаққӣ мардумро дуздид. Он хуне, ки рехта истодааст дар гардани ӯ ва ҳаммаслакони ӯст, моликияти давлату мардумро ба яғмо бурданду, фирор карданд. ​ Президенти Ҷумҳурии Афғонистон бо роҳбарони ба худ наздик ба мардумонаш хиёнат кард. ​ Дар ин чанд соле, ки каму беш дар Афғонистон оромӣ буд, ӯ метавонист давлатро рӯ ба тараққӣ овараду гурӯҳҳои қавмии​ ба якдигар мухолифро ба ҳам оварад, лоақал кушиш намояд, ки барои беҳбудӣ ва нафъи халқ хизмат намояд. Чанде аз коршиносон бар ақидаи онанд, ки он сиёсатеро​ Ашраф Ғанӣ пешгирифта буд, ба ҳамин ҳолат оварда расонд ва ин ақидаҳо тасдиқи худро низ дарёфт.

Ин ҳолатро мушоҳида мекунаму шукрона аз он мегӯям, ки бар тақдири халқи тоҷик Пешвои муаззами миллат муҳтарам​ Эмомалӣ Раҳмон будааст. Халқи тоҷикро аз чоҳи даҳшату ҷангу хунрезиҳо, парокандагиву парешонҳолӣ, гуруснагиву бурҳони вазнини иқтисодӣ раҳо кард.

Бори дигар шукрона, садҳо бори дигар шукрона мекунам. Шукронаи ин сарзамин! Шукронаи Пешвои муаззами миллат!

 

Муҳайё Абдусаломова, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

Ба ҳамагон маълум аст, ки гурӯҳи "Толибон" нимаи дуюми моҳи август ҳукумати қонунии Афғонистонро пурра ғасб намуда,  қудратро зӯран ба воситаи силоҳ ба даст оварданд.

Ҳукумати Толибон қонунҳоеро болои сари сокинон ҷорӣ менамоянд, ки на меъёри байналмиллалӣ дораду на меъёри шаръӣ. Онҳо ҳукумати худро Аморати исломӣ эълон карда, низомеро амалӣ менамоянд, ки ба ягон сохти давлатдорӣ ҷавобгӯ набуда, ба ин восита мехоҳанд ба мардум  шиканҷа, қатлу куштор ва ғоратгарӣ кунанд, инчунин давлатро бо роҳи зӯрӣ идора намоянд.

Толибон зери ҷомеаи шариат, ҳуқуқи занҳоро поймол мекунанд, ба мактаб рафтани духтарон ва ба кори давлату тиҷорат машғул шудани занону модаронро пурра манъ кардаанд. Ҳато бо худ доштани телефони мобилиро магъ кардаанд, ки ин хилофи ҳуқуқҳои инсонист. 

Бар замми ин ҳар касбу коре, ки аз нигоҳи толибон ҳаром гуфта мешавад аз қабили овозхонӣ, рассомӣ, навозандагӣ ҳайкалтарошӣ ва дигар касбҳои ба инҳо монандро мамнуъ эълон карда,  фаъолияти ин ҳунармандонро дар сар то сари кишвар қатъ кардаанд. Ҳатто дар якчанд ҳолат санъаткорону ҳаваскоронро бераҳмона қатл намудаанд.

Чунин афрод дар ҷомеаи Афғонистон бекор монда,  ба оилаҳои онҳо гуруснагӣ таҳдид мекунад.

Бекорӣ имрӯз дар давлати Афғонистон ба авҷи аъло расидааст. Халқ нони хӯрдан надорад ва ҳоло фасли тирамоҳу зимистон, ки мушкилии зиёд меорад, дар пеш аст. Барои дарёфти маводи ғизоӣ аҳолӣ ҷиҳози хонаҳояшонро ба фурӯш мегузоранд. Ҳатто тибқи маълумотҳои шабакаҳои телевизионӣ мардум барои дарёфти ғизо замин ва хонаҳояшонро мефурӯшанд, занону модарони бешавҳар аз сахтии рӯзгор духтарон ва писарони худро ба канизию ғуломӣ фурӯхтаанд. Ҷавонзане дар бозор ба хотири дарёфти қутти лоямут дӯ кӯдакашро ба фурӯш баровардааст.

Толибон ба ин сахтиҳои рӯзгор нигоҳ накарда, ба ҷои пайдо кардани роҳи ҳалли ин мушкилот, худашон шабона ба хонаҳои сокинон даромада мардумро ғорат карда охирин маводи ғизоии аҳолиро бо роҳи зӯрӣ аз худ мекунанд ва рӯзи дигар ҷавонони бегуноҳро дастгир карда, дар ғоратгарии шабонаашон айбдор карда  ваҳшиёна ба дор меовезанд.

Нигаронии  асосии халқи Афғонистон ва давлатҳои ҳамҷавор дар он аст, ки ҳукумати толибон пурра аз ҳисоби қавми паштун таъсис ёфта, ҳамашумул намебошад. Ҳатто аксарияти аъзои ҳукумати тозаинтихоби толибон дар рӯйхати террористони байналмиллалӣ буда, ин афрод барои ҷомеаи ҷаҳонӣ хеле хатарнок мебошанд.

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон  муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар ҷаласаи Шӯрои амнияти дастаҷамъии Созмони Аҳдномаи амнияти дастаҷамъӣ ва ҷаласаи Шӯрои сарварони давлатҳои узви Созмони ҳамкории Шанхай, ки моҳи сентябри соли ҷорӣ дар пойтахти Ҷумҳурии Тоҷикистон, шаҳри Душанбе баргузор гардид,  бори дигар таваҷҷуҳи роҳбарони давлатҳоро ба қазияи Афғонистон ҷалб карда таъкид намуданд, ки "Вазъи фалокатбор дар Афғонистон бевосита ба амнияти Осиёи марказӣ таъсир мерасонад, вазъияти мураккаб ва хатарноке, ки дар ин кишвар ба вуҷуд омадааст, на танҳо мушкили мардуми Афғонистон, балки ба яке аз мушкилоти шадидтарини минтақавӣ ва ҷаҳонӣ табдил меёбад".

Абарқудратҳо ва ҷомеаи ҷаҳонӣ ба ин нуқта диққат диҳанд, ки бетарафии дигарбораи давлатҳо нисбат ба қазияи Афғонистон ва манфиатҷӯии кишварҳои алоҳида дар ин мамлакат метавонад оқибатҳои даҳшатборе ба сари аҳолии осоиштаи олам ба бор орад.

Ё ба таъкиди Сарвари давлати мо:

"Бетарафии ҷомеаи ҷаҳонӣ ба вазъи кунунии Афғонистон метавонад на танҳо ба ҷанги тӯлонии шаҳрвандӣ дар ин кишвар, балки ба рӯйдодҳои фоҷиаборӣ аз ҷиҳати миқёс баробар ба ҳамлаҳои террористии соли 2001 оварда расонад".

 

Хайринисо Темурова, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд 

 

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси муаззами Ҳизби Халқии Демократии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар яке аз  суханрониҳои худ иброз доштанд, ки терроризму экстремизм чун вабои аср миллату ватан ва дину мазҳаб надоранд ва танҳо барои расидан ба ҳадафҳои ғаразноки сиёсӣ истифода мешаванд.

Маврид ба зикр аст, ки бо ташаббус ва роҳбарии бевоситаи Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон  ҷиҳати коҳиш додани унсурҳои ифротгароӣ дар ҷомеа аз тарафи Тоҷикистон ба имзо расидани ҳамаи ҳуҷҷатҳои марбут ба амалҳои зиддитеррористӣ, ки аз тарафи Созмони Миллали Муттаҳид таҳияву эълон шудаанд, далели воқеии муборизаи беамон бар зидди ифротгароӣ мебошад.

Барои мустаҳкам намудани заминаи ҳуқуқӣ дар ноябри соли 1999 парлумони кишвар қонун «Дар бораи мубориза бо терроризм»-ро қабул кард. Бар замми ин  Барномаи махсус таҳия ва «Консепсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба мубориза бо терроризм» қабул карда шудааст. Инчунин 30 марти соли 2006 Судии Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон фаъолияти ташкилотҳои зиёди характери террористӣ ва экстремистӣ доштаро манъ кард.

Воқеан, дар Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз он ҷумла дар вилояти Суғд, яке аз масъалаҳои муҳиму мубрам ва мушкилоти асосӣ, ки ба амнияти миллӣ хатари ҷиддӣ эҷод мекунад, ин идома ёфтани фаъолияти тахрибкоронаи ҳизбу ҳаракатҳои динӣ-экстремистӣ ва терористӣ, таълимоти ғайрирасмии динӣ ба шумор рафта, раванди мазкур ба оромии вазъи ҷамъиятию сиёсӣ, пойдории сохти конститутсионӣ ва якпорчагии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъсири манфӣ мерасонад. Имрўз ҷаҳонро мавҷи нооромиҳо, бесарусомониҳо ва буҳрони сиёсиву молиявӣ фаро гирифта, ба истиқлолият, якпорчагии давлатҳо ва ҳаёти осоиштаи аҳолӣ таҳдид ба миён овардааст. Хусусан, айни ҳол зиёда аз 100 давлати дунё ҳадафи ҳамлаҳои терористиву ифротгароӣ қарор гирифтаанд. Аз ин рӯ, бешубҳа масъалаи таъмини баланди амнияти давлатӣ дар шароити имрӯза зарур аст.

Гузашта аз ин, ҳузури ҷавонони тоҷик, минҷумла сокинони вилояти Суғд дар ҷангҳои Сурия ва таълимоти онҳо дар урдугоҳҳои ғайриқонунии Покистону Афғонистон имрўзҳо ба  мавзўи доғи ҷомеа мубаддал гардида, мўъҷиби нигаронии мардум ва мақомоти давлатии кишвар шудааст. Ширкати ҷавонони тоҷик дар амалиётҳои ҷангии кишварҳои хориҷӣ ва шомилшавии онҳо ба ҳизбу ҳаракатҳои тундрави террористӣ, ки таҳдиду хатаре ба амнияти кишвар, минтақа ва тамоми ҷаҳон дорад, аз мавзӯи меҳварии фаъолияти на танҳо ниҳодҳои интизомии кишвар, балки тамоми аъзоёни ҷомеаи мамлакат ба ҳисоб меравад. Тавре ки ҳаёти рўзмарраи ҷомеа собит месозад, имрӯз гурӯҳе аз ҷавонони ғофилу гумроҳ ва бехабар аз дину оини милливу мазҳабӣ, ки аз асолати дини мубини ислом ва мазҳаби ваҳдатгаройи ҳанафӣ огаҳӣ надоранд, ба доми тазвири мубаллиғони созмонҳои террористӣ афтода, бо сипар кардани номи ислом алайҳи бародарону хоҳарон ва ҳамватанону ҳаммазҳабони худ теғ мекашанд ва бо усулҳои даҳшатбори гушношунид инсонҳои бегуноҳро қатл мекунанд. Онҳо бо ин кирдори нангинашон,ки хилоф ба арзишҳои башардӯстонаи дини мубини ислом дорад, ифтихори ҷоҳилона карда, бо паҳн намудани навори «корномаҳояшон» исломро дар чашми аҳли башар ҳамчун дини зиддиинсонӣ ҷилва медиҳанд.

Ҳизбу ҳаракатҳои ифротӣ, ба монанди «Салафия», Ҳаракати исломии Ўзбекистон, «Ансоруллоҳ», «Ҷундуллоҳ», Давлати бо ном исломӣ, «Ҳизбут-таҳрир» ва Ҳизби дар Тоҷикистон мамнуъи наҳзати Ислом аз қувваҳое маҳсуб мешаванд, ки барои гумроҳии аҳли ҷомеа, хосса ҷавонон пайваста фаъолияташонро густариш медиҳанд. Дар марҳилаи ҳозира маводи паҳнкардаи душманони миллат нишон медиҳад, ки ҳадафи онҳо ба ҷуз барангехтани ҳисси нобоварӣ нисбат ба давлату ҳукумат ва тафриқаандозӣ миёни ифроди миллат нест. Вагарна бо чӣ сабаб аз ҳаёти сиёсӣ, иқтисодӣ-иҷтимоии ватан канорҷӯӣ мекунанду монанди аксари шаҳрвандони мамлакат дар рушди кишвари худ ширкат намеварзанд, меҳнат ва эҷод намекунанд, дар паноҳи дигарон ҷой гирифта, аз каноре айбҷӯиву харобакориро пеша карданд. Дар зери шиорҳои бофтаву хаёли фирефтаи таълимотӣ ба амалҳои низоъпарастӣ, ифродгароӣ ва террористӣ ҷавононро даъват намуда, амалҳои бади худро бо номи «қаҳрамонӣ», «фидокорӣ» ташбеҳ мекунанд ва мехоханд бо ин роҳ ба мақсадҳои душманонаи худ ноил шаванд.

Ҳаводиси ахири Ҷумҳурии исломии Афғонистон бори дигар аз он шаҳодат медиҳад, кихолӣ мондан  фазои сиёсӣ, коҳиш ёфтани эътимоду боварии мардум ба давлату ҳукумат ба он оварда расонд, ки ҳукумат ба дасти Толибон афтод. Ва имрӯз ба ҷузъ аз чанд давлатҳо, минҷумла Тоҷикистон дигар давлатҳо, ҳатто абарқудратҳо бар зидди амалҳои ваҳшонаи Толибон садо баланд кунанд.  

Таҳлили маводи чопӣ ва электронии васоити ахбори оммаи кишвар нишон медиҳад, ки дар ин раванд дар баробари рўзноманигорону устодони муассисаҳои таҳсилоти олӣ ва миёнаи касбӣ фаъоланду халос. Агар дар канори онҳо ҳамчунин фаъолияти аҳли уламои Тоҷикистон, ҷомеашиносон ва намояндагони бонуфузи илмҳои ҷамъиятии мамлакат бо гузоришу мақолаҳои судманд аз тариқи минбарҳои баланд ва васоити ахбори омма вокуниш нишон дода, дар кори мубориза алайҳи терроризм ва экстремизм пешоҳанг шаванд, пас мо метавонем дар маҳви ин хатари бамиёномада қадами устувор гузорем.

Имрўзҳо ҳарчанд дар тамоми шаҳру навоҳӣ ва макотиби оливу мактабҳои таҳсилоти ҳамагонии қаламрави вилояти Суғд бо ҳузури намояндагони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва мутахассисону коршиносон дар мавзуи хатари ҷараёнҳои ифротиву тундгаро сӯҳбату мулоқотҳо баргузор мегарданд, вале то кунун масъалаҳои марбут ба пешгирии қонуншиканиву ҷинояткорӣ, мубориза бо терроризму экстремизм, аз ҷумла шомилшавии ҷавонон ба ҳизбу ҳаракатҳои ғайриқонуниву тундгаро, сабаб ва ҳолатҳои пайвастани иддае аз ҷавонони Тоҷикистон ба гурӯҳҳои ифротгароӣ  ҳанўз аз мавзӯъҳои доғи рўз боқӣ мемонад. Аз ин рў, минбаъд бояд дар чунин сўҳбату мулоқотҳо дар баробари кормандони ҳифзи ҳуқуқ бештар барқароркунандагони ҳокимияти конститутсионӣ дар Тоҷикистон баромад карда, бобати бадбахтиву харобиҳои ҷанги шаҳрвандӣ дар Тоҷикистон нақл кунанд. Чунки Тоҷикистон дар байни кишварҳои муштаракулманофеъ аввалин кишварест, ки дар солҳои аввали ба даст овардани истиқлолияти давлатӣ гирифтори фитнаву найрангҳои ифортгароён гардида, оқибатҳои ҳузнангези ҷанги шаҳрвандиро паси сар кардааст.

Қайд кардан ба маврид аст, ки нақши фарҳанг, ташвиқоту тарғиботи таълиму тарбияи насли наврас дар ҳамин раванд дар таҳкими эҳсоси ватандорӣ, худшиносии миллӣ, эҳтиром ба таърихи ниёгон ва дар пешгирӣ аз низоъҳои иҷтимоӣ ниҳоят бузург аст. Беҳуда нест, ки қувваҳои манфиатҷӯй дар оғози амалҳои ғаразноки худ аввал арзишҳои фарҳангӣ-маънавиро коҳиш дода, фалаҷ месозанд, баъдан ҳисси нобоварӣ ва таҳдид намуда, ба амалҳои зишт ва хавфноки худ даст мезананд.

Бинобар ин мо  шаҳрвандони кишвар, омӯзгорон, мураббиён ва дигар фаъолони ҷомеаро зарур аст, ки дар маҷрои ҷаҳонишавӣ бо дарки масъулият истиқлолияти худро натанҳо бо шиору гуфтор ситоишу парастиш, балки бо меҳнати софдилона ва самимӣ дар ҳама соҳаҳо таҳким бахшем, бепарво ва масъулиятношинос набошем ва барои таълиму тарбияи наврасон, ҷавонон дар руҳи ватандӯстӣ, худогоҳиву худшиносӣ, инчунин ҷалби онҳо дар корҳои созандагиву ободкорӣ, ҳифзи дастовардҳои истиқлолият, таҳким бахшидани ваҳдати миллӣ саҳмгузор бошем.

Имрӯзҳо корҳои созандагиву бунёдкорӣ дар кишвари азизамон – Тоҷикистон бо авҷ ба самти пеш рафта истодааст. Мардуми сарбаланди диёрамон барои боз ҳа ободтару зеботар гаштани Ватанамон заҳмат кашида, барои шукуфоии бештари сарзаминамон талош доранд.

Ба қадри неъмате чун истиқлолияту давлатдории миллӣ расидан арзишҳои муқаддастарини давлату давлатдориро дарк намудан ва пос доштани онҳо ин ҳам қарз, ҳам масъулият ва ҳам шарафу номуси ватандорӣ, ҳам ифтихор аз давлату миллати хеш ва ҳам таълошу заҳмати ҳар фарди бедордили ҷомеа баҳри худшиносӣ, маърифат ва фарҳанги волои миллӣ аст.

Абдусабури Абдуваҳҳоб, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

 

Вазъи Афғонистон дар чанд даҳсолаи охир буҳронӣ буд ва буҳронӣ боқӣ мондааст. Гузашта аз ин вазъи сиёсию низомӣ баъди ғасби Толибон* дар ин кишвар боз ҳам печидатар ва мураккабтар шудааст.

Дар вазъи кунунии Афғонистон азбаски Тоҷикистон як кишвари ҳамҷавору ҳамсоя ва аз лиҳози геополитикӣ ҳаммарз буда, ба ин қазия худро бетараф гирифта наметавонад. Ногуфта намонад, ки таҷрибаи сулҳи тоҷиконро дар тамоми дунё меомӯзанд.

Сарвари тоҷикони ҷаҳон, Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон шахсан саҳми худро дар мӯътадил сохтани вазъи Афғонистон саъю талош намуда истодаанд.

Тоҷикистон чун ҳамсояи наздик ҳамеша эҳёи сулҳу суботи пойдорро дар Афғонистон ҷонибдорӣ мекард ва дар ин мавқеъ устувор боқӣ мемонад. Дар мавриди дурнамои вазъи Афғонистон, коршиносони соҳаҳои гуногун пажуҳишҳои зиёде, анҷом додаанд. Вале муҳимтарин воқеияти вазъи аслии он аз таҳлилу баррасӣ ва пешбиниву пешгӯии коршиносон дар мавриди дурнамои равандҳои сиёсӣ берун буда, ҳар замон вобаста ба бархурди манфиатҳо ва вазъи пешомада тағйир меёбад. Бояд гуфт, ки бо таваҷҷуҳ ба нуқтаҳои зикргардида моҳияти масъалаи Афғонистонро ба таври зайл, шарҳу тавзеҳ медиҳем. Равандҳои шаклгирифтаи вақтҳои охир дар Афғонистон ва шикасти норавшани неруҳои муқовимат дар шимол баёнгари он аст, ки минтақа бори дигар мавриди таваҷҷуҳи хоси қудратҳои минтакавӣ ва фароминтақавӣ қарор гирифтааст.

Вазъи кунунии Афғонистон бо ду хусусияти хос аз даҳаи навадум фарқ мекунад. Аввалан, дар нимаи дуюми солҳои 90-ум, ки ҷунбиши "Толибон", Кобулро ишғол карда, мехостанд бо роҳи зӯрӣ сиёсаташонро дар ҷомеа татбиқ намоянд.

Мусаллам аст, ки дар сурати ба қудрат расидани ин гурӯҳ "Толибон"-и ғайрипаштун дар тасмимгириҳои сиёсии Ҳукумати оянда ҳеҷ нақше нахоҳанд дошт, ин норозигиҳо боиси парокандагӣ миёни онҳо гашта, Афғонистон дучори буҳрони навбатӣ хоҳад шуд. Тибқи мушоҳидаҳо, айни замон ҷангчӯёни ғайрипаштуни гурӯҳи "Толибон", танҳо нақши ҷангиданро иҷро мекунанд. Чунин вазъият, сохтори гурӯҳи "Толибон"-ро ба хатари парокандагӣ оварда мерасонад. Бинобар ин, эҳтимоли зиёд вуҷуд дорад, ки сарнавишти ин гурӯҳ монанди дигар гурӯҳҳои ҷиҳодии Афғонистон мегардад. Аз ҳама муҳимтар он аст, ки дар сурати маҳдуд кардани фаъолияти занон аз ҷониби гурӯҳи "Толибон" муқовимати бонувон бар зидди онҳо тақвият хоҳад ёфт. Ин муқовиматро дар пайравӣ аз ҷунбиши занони муборизи курд, занони фаластинӣ ва ҷасорати зани башонӣ, ки хезиши мардумиро ба уҳда дошт, ҳамчун намунаи ибрат барои дигар бонувони афғон шуда метавонад.

Ҳамин тавр, маҷмуи хулосаҳои зикршуда нишон медиҳанд, ки дар чунин муҳити мураккаби воқеиятҳо, чунин вазъ на танҳо барои Осиёи Марказӣ, балки барои Русия, мамолики Қафқоз ва дигар давлатҳои Шарқи Аврупо низ манбаи таҳдид хоҳад шуд.

 

Исмоилов Исмоил, устоди  ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд 

 

Давраи фоҷиабор ва ғамангези солҳои навадум, ки даҳҳо ҳазор талафоти ҷонӣ дода будем, аз ёд намеравад ва он барои ҳама як умр бояд дарс бошад. Биноҳои обод хароб гаштанду нафарони зиёде овораву сарсон. Имрӯз ҳодисаҳои он солҳоро санҷида, бо тахлили амиқ ҳақиқатро дарёфтем, дӯсту душманро шинохтем, аз ин рӯ дар ҳифзи пойдории Истиқлолияти давлатӣ, сулҳу суботи ҷомеа саъю кӯшиш менамоем.

Имрӯз, дар замоне, ки ифротгароӣ ва терроризм ба хатари бузург табдил ёфтаву ҷаҳонро ба ташвиш овардааст, мо бояд ба тарбияи  насли наврас аҳамият диҳем, онҳоро ба роҳи дурусти зиндагӣ барем, таваҷҷӯҳашонро ба донишандӯзӣ ҷалб намоем, то дар байни ҷавонон ба ин вабои аср ҷой набошад.

Ташвишу нигоронии мо дар он аст, ки даҳҳо шаҳрвандони ҷумҳурии мо бо силоҳ дар  хориҷ аз кишвар ҳамроҳи намояндагони ташкилоту гурӯҳҳои ифротӣ меҷанганд, ҷавонони моро ин гурӯҳҳо бо «мағзшӯӣ» тобеи худ мекунанду ба иҷрои   амалҳои номатлуб раҳнамоӣ мекунанд. Ин қотилон бо воситаи шабакаҳои иҷтимоӣ истифода аз техникаву технологияи навин ба ҳар хонадон роҳ ёфта, бо тарғибу ташвиқҳои бардурӯғ ҷавонро ба сӯи худ ҷалб мекунанд.

Ҳамаи ин амалҳои номатлуб мо - падару модарон, омӯзгоронро ҳушдор медиҳад, ки дар тарбияи фарзанди худ дар доираи иҷрои Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи масъулияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд» диққати ҷиддӣ диҳем.

Бояд назорат барем, ки фарзандонамон бо киҳо, чӣ тоифа одамон шинухез ва ё гуфтугӯ мекунанд, аз кадом шабакаҳои иҷтимоӣ истифода мебаранд, бо кадом гурӯҳҳо иртибот доранд. Волидайн дар раванди таълиму тарбия, аз ҷумла назорати сатҳу сифати таълим ва донишандӯзии фарзандон дар муассисаҳои таълимӣ бевосита иштирок намоянд.

Ҳамаи мо медонем, ки таълиму тарбияи фарзанд нахуст аз оила оғоз мегардад.

Таърих, миллату давлат моро ҳеҷ намебахшад, агар фарзандони носолим, бемасъулият, ки рисолати инсонӣ надоранд, ба ҷомеа тақдим намоем. Аз ин гуна фарзандон ҳатман хиёнат сар мезанад.

Пас, бояд ба тарбияи фарзандон дуруст эътибор диҳем, ки беҳтарин воситаи пешгирии онҳо аз шомилшавӣ ба гурӯҳҳои ифротӣ мебошад.

 

Амиртемур Ваҳҳобов, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 Солҳои охир яке аз мушкилиҳое, ки имрӯз тамоми ҷомеаи муосирро фаро гирифтааст, ин экстремизм, фундаментализм, терроризм ва дигар зуҳуроти номатлубу хатарзо мебошад.Сабаби пайдоиш ва паҳн гардидани ин гуна падидаҳои номатлуб аз он шаҳодат медиҳад, ки сатҳи пасти шароити зиндагӣ, бехабар будан аз маърифати ҳуқуқӣ ва худшиносӣ, таълиму тарбияи нокифояи насли наврас, хусусан ҷавонон боиси шомил шудани онҳо ба гурӯҳи ифротгаро мегардад. Дар чунин вазъият ҳар як фарди соҳибмаърифат ва хоссатан падару модарро масъулияти азим мебояд, зеро аҳамияти ҷиддӣ зоҳир намудан дар тарбияи насли наврас ва ҷавонон яке аз омилҳои мубориза бар зидди падидаи нанговари ҷомеаи имрӯза-терроризм ва ифротгароӣ маҳсуб меёбад.Дар шароити кунунӣ вазифаи ҳар як фарди ватандӯсту ватанпарвар, миллатдӯсту мусулмон, алалхусус ҷавонон, ки ҳамчун неруи асосии пешбарандаи ҷомеа маҳсуб меёбанд, аз он иборат аст, ки аз таълимоти гурӯҳҳои манфиатҷӯе, ки дини мубини исломро бо терроризм айният медиҳанд ва тундгароиро омили ҳифзи ислом муаррифӣ мекунанд, худдорӣ намоянд, зеро дар натиҷаи гароиш ба ин гуна ҳизбу ҳаракатҳои радикаливу террористӣ ҳам ҷони худро аз даст медиҳанд ва ҳам сабаби аз байн бурдани ҷони ҳазорон нафарони дигар мегарданд. Бояд ҳар як шаҳрванд, ҳар як фарди ин ҷомеа барои ҳифзи истиқлолият ва якпорчагии кишвар талош варзад. Зеро ояндаи халқу миллати тоҷикро бе мавҷудияти давлати миллии тоҷикон тасаввур кардан ғайриимкон аст.

 

Исфандиёр Рофиев, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

  Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон ҳанӯз 7 декабри соли 2015 дар Иҷлосияи сеюми фавқулоддаи Созмони Конфронси исломӣ дар шаҳри Москва дар суханронии худ таъкид карда буд, ки “террорист дар асли худ миллат, мазҳаб ва Ватан надорад ва душмани Худову бандагони ӯст. Барои бартараф намудани чунин андешаю гумонҳои нораво мо ҳама давлатҳои мусулмонӣ бо падидаҳои радикалӣ, эктремистӣ ва террористӣ бояд дар ҳамбастагии зич мубориза барем, чунки ин гуна нерӯҳо аз номи ислом амал намуда, номи неки онро доғдор мекунанд ва манфиатҳои душманону бадхоҳони фарҳанги волои исломро пиёда месозанд”.

Дар олами муосир хатари терроризм ва гурӯҳҳои ифротгароӣ яке аз масъалаҳои мубрами илмҳои сиёсӣ буда, омилҳо, хусусиятҳо, харобаҳои он аз ҷониби илмҳои гуногуни ҷомеашиносӣ мавриди омӯзиш ва тадқиқи илмӣ қарор гирифтааст. Ин раванди номатлуб ҷомеаи башариро нигарон намуда, баҳри пешгирии омилҳои террористӣ тамоми омилҳо, сабабҳо ва дарёфти роҳу усулҳои самарабахши мубориза алайҳи терроризмро пайдо хоҳанд намуд. Ба ин маънӣ омӯзиши ҳамаҷонибаи ин масъала талаби замон мебошад. Агар одамон ба масъалаҳои терроризм ва муборизаи зидди он бевосита пайваст набошанд ҳам, тавассути чизи дигаре ва ё субъекти дигаре бо масъалаҳои мухталифи терроризм ва шаклҳои дигари экстремизми сиёсӣ алоқаманд гашта, мавқеи худро муайян менамоянд.

Аз ин рӯ дар тамоми ҷаҳон марказҳо ва пажӯҳишгоҳҳои илмию тадқиқотӣ ба омӯзиши ин падидаи номатлуби иҷтимоӣ равонаанд. Дар ин радиф ҷараёни экстремизми сиёсӣ ва терроризми сиёсӣ пешсаф аст. Экстремизми сиёсӣ аслан аз ғояи фаъолияти канорае таркиб ёфтааст, ки одатан тавассути зӯроварӣ барои воқеӣ гардонидани ҳадафҳои сиёсӣ истифода мешавад. Илова бар ин экстримизми сиёсӣ бо тамоми зуҳуроташ ҳамчун ҷараёни иртиҷоӣ аён гашта, доираи васеи кишварҳо ва минтақаҳои оламро фаро гирифта, ба ҳодисаи мудҳиши умумибашарӣ табдил ёфтааст. Аз ин хотир зарурати дарки амиқ ва фаҳми васею ҳамаҷонибаи он пеш меояд. Бинобар ин таҳқиқ ва баррасии экстремизм зинаи аввали инкишофи гурӯҳҳои канориро ташкил менамояд.

Экстремизм аз вожаи фаронсавии «ехtrеmismе» ва лотинии «eхtrеmus» гирифта шуда, маънои луғавиаш ифротгароӣ, тундравӣ, фикру андешаҳо ва амалҳои тундравона, аз ҳад гузаштан, аз андоза гузаштанро дорад. Экстремист шахсест, ки дар фаъолияти худ ҷонибдори амалҳои якравию тундравӣ аст. Ин амалу зуҳурот метавонад, дар тамоми соҳаҳои фаъолияти инсон – дар дин, сиёсат, идеология, илм ва ҳатто дар варзиш низ ба миён ояд.

Ба ин маънӣ дар тӯли чанд даҳсолаи охир диққати олимони диншинос ва сиёсатшинос ба ислом ва нақши он дар равандҳои сиёсиву иҷтимоӣ дар кишварҳое, ки аксарияти аҳолии онҳоро мусулмонон ташкил медиҳанд, равона карда шудааст. Сабаби асосии чунин таваҷҷуҳ афзоиш ва шиддат ёфтани таъсири ислом ба сиёсати ҷаҳонӣ ва байналмилалӣ мебошад. Хусусан дар охири солҳои 70-ум ва аввали солҳои 80-уми асри гузашта дар тамоми кишварҳои Шарқи Наздик ва Африқои Шимолӣ раванди сиёсишавии ислом ва исломишавии сиёсат оғоз ёфт. Сабаби асосии таҳкими чунин мақом дар сиёсати ин кишварҳо дар он мебошад, ки ислом метавонад ва қодир аст ҳамчун як низоми том ва мукаммали динӣ тамоми соҳаҳои ҳаёти фардӣ ва иҷтимоиро ба танзим дароварад ва идора намояд. Барои таҳкими нақши ислом дар сиёсати ин кишварҳо инчунин ақоиди анъанавӣ дар бораи ягонагии дин ва давлат, пайванди ҳаёти дунявӣ ва динӣ, ки дар шуури ҷамъиятии миллатҳои мусулмон хеле амиқ реша давонидааст, низ нақши хеле муҳимро мебозад. Ақидаҳои мазкур хусусан дар байни аъзои ҳаракатҳо, ҳизбҳо ва гурӯҳҳои сиёсӣ, ки барои бо ормонҳо ва меъёрҳои исломӣ мутобиқ сохтани сиёсати давлатӣ ва ҳаёти ҷомеа мубориза мебаранд, хеле роиҷ буда, ҳаматарафа таблиғу ташвиқ карда мешаванд. Хусусан баъди суқути Иттиҳоди Шӯравӣ ҷуғрофиёи амалкарди созмонҳо ва ҳаракатҳои навбаромади диниву сиёсӣ вусъат ёфта, бархе аз онҳо дар кишварҳо ва минтақаҳои мусулмоннишини пасошӯравӣ роҳ ёфтанд. Омӯзиш ва таҳқиқи ҳамаҷонибаи масъалаи мазкур, яъне падидаи сиёсишавии ислом, таъриху идеологияи созмонҳо ва ҳаракатҳои диниву сиёсии исломӣ барои муҳаққиқони ҷомеашиноси тоҷик аз он сабаб зарур мебошад, ки тавассути он мо бо ин падидаҳои нави диниву сиёсӣ “аз наздик шинос шуда”, характери аҳдофи диниву сиёсии онҳоро дуруст баҳо дода метавонем. Ҳамчунин аз тариқи омӯзиши бонизоми ин масъала чигунагии таносуби байни ҳадаф ва идеологияи созмонҳо ва ҳаракатҳои нави диниву сиёсӣ аз як тараф ва арзишҳои динӣ, миллӣ ва сиёсии Тоҷикистон, аз тарафи дигар муайян карда мешавад. Аз ин сабаб мо бояд дар раванди омӯзиш таърих ва идеологияи ин созмонҳо ва ҳаракатҳоро дуруст муайян намоем ва кадоме аз ин ҳаракатҳо бо набзи ҳаёти диниву сиёсии ҷомеаи кишварамон мувофиқ ва кадомашон мухолифу хатарнок аст, аз бар намоем. Ҳамчунин натиҷаҳое ки аз таҳқиқи ин масъала ба даст оварда мешаванд, барои матраҳ кадани усулҳои илмиву амалии муносибати ҳуқуқӣ бо чунин падидаҳо ва ба мақомоти салоҳиятдори давлатӣ пешниҳод кардани тавсияҳои заруриву саривақтӣ кӯмак мерасонанд.

Терроризм, махсусан даҳсолаҳои охир оқибатҳои зиёди харобиовар ва талафоти зиёди ҷонӣ аз худ боқӣ гузошта, монеаи ташаккули ҷомеаи ороми башаррият гардидааст. Бахусус, Тоҷикистони соҳибистиқлол, ки узви ҷомеаи ҷаҳонӣ аст, нисбат ба ин ҳодисаи манфури ҷомеа бетараф намебошад. Сари ин масъала ҳамарӯза ҳукумати кишварамон андеша дошта, онро дар мадди аввал гузошта, сармашқи фаъолияти хеш қарор додааст.

Имрӯз ҳамаи мо тариқи моҳвораву шабакаҳои интернетӣ ва дигар васоити ахбори омма огоҳ ҳастем ва дида истодем, ки дар ҷаҳони ислом вазъият чӣ гуна ноорому мудҳиш аст.

Махсусан ин нуктаро Асосгузори сулҳу Ваҳдат – Пешвои миллат, Президенти кишвар Эмомалӣ Раҳмон дар паёми навбатии худ ба Маҷлиси Олӣ иброз доштанд, ки масъалаи «мубориза бар зидди терроризм ва экстремизм, хурофотпарастиву ифротгароӣ» ва ҳифзи манфиатҳои миллию давлатӣ яке аз самтҳои муҳими фаъолияти идеологии муассисаҳои илмӣ ва сохтори марбутаи давлати дунявӣ дониста мешавад. Ҷавонон ин ояндаи миллат аст ва ҳамеша барои ҳимояи Ватани ҷонони худ бояд тайёр бошанд ва дигар роҳҳои номатлубро пешгирӣ накунанд.

 

М. Машарипова,  устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд