Роҳбарони ТЭТ ҲНИ дарозои замони мавҷудияти хеш кореро ба ҷуз аз хиёнат ба миллат анҷом надода буданд ва ҳамеша аъмоли онҳо зидди озодӣ ва истиқлоли миллӣ буд. Бо ташкили гирдиҳамоӣ дар шаҳри Берлин барои дигар хиёнаткори Ватан бадани худро собит намуданд. Воқеан, дар вуҷуди ҳар нафари беҳувият ва бозичаи дасти хоҷагони хориҷӣ буда ҳеҷ вақт озодӣ ва хештаншиносии миллӣ мавҷуд нест, барояш ҳеҷ арзише ба ҷуз иҷроиши дастури сармоягузоронаш вуҷуд надорад...

Ин ташкилоти террористӣ пас аз озмоишномаи сулҳ ва ризоияти миллӣ ҳам аз ғаразу ҳамоқатҳои хеш даст накашида, ба тарзи мудовом ба террори давлатӣ машғул шуд ва аз озодиву имконҳое,ки дар заминаи ин созишнома ба даст оварда буд, истифода карда, кӯшид то ҷомеаро сахт мазҳабиву хурофотӣ ва таасубзада намояд. Афкори пучи ин ҳизб зеҳни даҳҳо ҷавононро мағшуш карда, сабаби ба гурӯҳҳои террористӣ пайваст шудани онҳоро гардид. Ҳама амалҳои наҳзатиён хиёнат буд ба давлат, хиёнат ба миллат, хиёнат ба Ватан ва хиёнат ба ҳамаи муқаддасоти ин марзу бум.

Хиёнат бадтарин амал аст, ҳамаи арзишҳои инсониро ботил месозад ва нафари хоин сифати инсониро аз даст медиҳад. Аксари қонуншиканҳо ва ноором сохтани вазъи ҷомеа аз ҷониби аъзо ва раёсати ТЭТ ҲНИ коргардонӣ шудааст. Аз ин рӯ, дар поймол кардани принсипҳои созишномаи сулҳ низ иттиҳоми асосӣ ба худи ТТЭ ҲНИ бармегардад ва равшантарин далели он Абдуҳалим Нзаразода аст, ки даст ба силоҳ бурд ва боиси куштору хунрезӣ гардид.

Роҳбарони ҳизби наҳзат ҷоҳталабона аз дини мубини Ислом сӯиистифода карда, аз худ чеҳраҳои сиёсию мушкилосонкунон вонамуд мекунанд. Вале аҳли ҷомеа найрангҳои ононро медонанд. Наҳзатиҳо аввалин хиёнатро ба миллату мазҳаб кардаанд. Хиёнати ТТЭ ҲНИ ба миллат он аст, ки ба хотири манфиатҳои молиявӣ иродаи кишварҳои бегонаро зидди миллату ватани худ амалӣ мекунад.

Имрӯз мардуми Тоҷикистон дар фазои сулҳу оромӣ умр ба сар мебаранд, иқтисоди кишвар рушд ва масъалаҳои иҷтимоӣ ҳалли худро пайдо мекунанд.  

 

Ахмедов Фазлиддинхон Валиевич - устоди кафедраи назарияи иқтисодӣ ва идораи ДПДТТ ба номи академик М.Осимӣ

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ Пешвои миллат, Президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон, ки аз таърих ва арзишҳои маънавии халқи худ огоҳ аст, аз рӯзи аввали ба сари ҳокимият омаданаш дӯстию рафоқат ва ваҳдатро асоси оромию осоиштагии ҷомеа меҳисобад.

Президенти  кишвар барои ба вуҷуд овардани фазои нави сиёсӣ, маънавию ахлоқиро дар ҷомеа пешниҳод намуд, ки он омили муҳимтарини тавлиди мафкураи ваҳдати миллӣ ба шумор меравад.

Дар муддати на чандон тӯлонӣ Тоҷикистон тавонист ҳамчун кишвари соҳибистиқлол ва демократӣ масоили сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоии дохилидавлатии худро ҳал намуда, марҳала ба марҳала дар фазои сулҳу оромӣ рушд кунад. Имрӯз барои кулли ҷомеаи ҷаҳонӣ ваҳдати миллии тоҷикон дарси ибрат ба шумор рафта, аз ҷониби сиёсатмадорону сиёсатшиносони ҷаҳонӣ мавриди омӯзиш қарор гирифтааст.

Аммо бо гузашти замон чунин тарзи ҳаёт, яъне дар фазои сулҳу оромӣ зистани миллати тоҷик барои афроди алоҳида он қадар писанд нест. Онҳо ба ҳар роҳу восита мехоҳанд суботи ҷомеаро халалдор намоянд, ҷавононро ба доми фиреб кашанд ва бори дигар миллати тоҷикро ба бадбахтӣ оварда расонанд.

Ман борҳо иброз доштам, ки ҳама мехоҳад дар фазои оромӣ зиндаги кунад, ки Пешвои миллат ин шароитро ба мардум муҳайё сохтааст, танҳо бо як ҷумла ба мардум сулҳу ваҳдатро тақдим намудааст. Баъзе аз мухолифони кишвар бо тарафдорони наҳзатиҳо чӣ тавр чунин маъноро бардошт мекунед, ки ҳамкорӣ намудан бо ТЭТ, ки ҲНИ низ чунин эътироф гаштааст, кишвар ба сулҳи ҳақиқӣ расида метавонад. Бояд гуфт, ки миллати тоҷик дигар ҳеҷ вақт ба фиребу найранги фитнагарон бовар нахоҳад кард ва кору рафтори чунин афродро, ки аз хориҷи кишвар ба ин давлату миллати муқаддас дар арсаи ҷаҳон доғ мемонанд, ҳаргиз нахоҳад бахшид, зеро хиёнат ба Ватан ва бозӣ кардан бо тақдири 9 миллион  нафар аҳолӣ кори нобахшиданист.

Таърих исбот намудааст, ки яке аз омилҳои пешравии ҷомеа Ваҳдати миллӣ ба шумор меравад. Ваҳдати миллӣ пояи боэътимоди тавоноӣ ва шикастнопазирии давлат мебошад. Зеро, ба сулҳу ваҳдат асоси зиндагии хурамму ободи ҳар як сокинони ин сарзаимни биҳиштосост. Дар ҳамин радиф мо мардуми саодатманди диёр низ уммед бар он мебандем, ки ҳукумати Тоҷикистон, пеш аз ҳама ва нерӯҳои шикастнопазири давлатамон, баъдан тамоми мардуми кишвар бо ҳисси воло масъулияти хешро дар баробари миллати мақомотҳои давлатии Тоҷикистон ва насли ояндаи он эҳсос намоянд ва нагзоранд пояҳои давлатдории Тоҷикистон заиф шаванд.

Хулоса аз ҳамаи шаҳрвандони баору номуси миллати азизамон Тоҷикистон даъват ба амал меорам, ки кӯшед, то ҳама вақт ҳампару боли давлату ҳукумат шуда, дар решакан намудани дарахти мухолифони Ватан саҳм дошта бошед. Нагузоред, ки ин хиёнаткорон бо ақидаҳои ифротии худ ҷомеаи моро носолим сохта, мардумони моро ба манфиати хеш истифода намоянд.

Фарзонаи Эраҷ,

устоди кафедраи барномрезӣ ва низомҳои иттилоотии ДПДТТ

Терроризм бадбахти оламшумуле гардидааст, ки ба муқобили он якҷоя мубориза бурдан тақозои замон аст. Албатта, онҳое, ки мегӯянд, терроризм падидае аст, ки инсониятро дар тамоми тӯли таърихи мавҷудияташ ҳамроҳӣ намуда, омадааст беасос нест. Дар аҳди қадим, асрҳои миёна ва давраи нав ҳам одамони алоҳида ва ҳам гурӯҳҳои муташаккили сиёсию мазҳабие буданд, ки ба воситаи тарсонидану даҳшатфиганӣ мехостанд мақсадҳои худро ба гардани дигарон бор намоянд. Дар ин давраҳо ҳам амалҳои террористӣ боиси кушта шудани теъдоди зиёди одамони бегуноҳ мегардид.

Бадбахтӣ он аст, ки террористон аз номи ислом бар зиди ислом кор мебаранд. Ва дар ҳар ҷое, ки имрӯз амалҳои террористӣ доир мешаванд, ба ислом рабт медиҳанд. Дар ҷомеаи мо низ имрӯз мардум ҲНИ-ро, ки яке аз шоҳаҳои шабакаи байналмилалии террористӣ маҳсуб меёбад, ба дурустӣ шинохтанд. Мо худ чандин амалҳои террористии рухдодаро аз ҷониби ин гурӯҳ шоҳид шудем. Аз ин хотир аз ҷавонон даъват ба амал меорем, ки пойбанди ҳар гуна мафкураҳои ғаразнок нагарданд.

 

Имрӯз барои мардуми тамаддунофари тоҷик қисмат имтиҳони дигареро пеш овардааст. Бархе аз саркардагони ҷанги шаҳрвандӣ ва азҳоби сиёсӣ барои халалдор кардани оромии кишвар бо истифода аз расонаҳои гуногуни хабарӣ ва сомонаҳои интернетӣ рахна ба мазҳабу ваҳдати бадастомадаи мардум зада истодаанд. Инҳо намояндагони ташкилоти терористиву экстремистии  наҳзатиҳоянд, ки агар дар кишвари мо қаноти парранда шиканад ҳам табли шодӣ мезананд ва барои ҳангомасозиҳои бемантиқ азм мегиранд.

Мо халқи тоҷик озодӣ ва ҳуқуқҳои конститутсионии худро муқаддас шуморида, ба ваҳдат, баробарию бародарӣ ва дӯстии миллату халқиятҳои Ватани азизамон - Тоҷикистон арҷ гузошта, баҳри бунёди ҷомеаи шаҳрвандӣ бо азму иродаи қавӣ талош меварзем. Нагузорем, ки наҳзатиҳои нобакор ақидаҳои мардумфиребона ва дурӯғини худро паҳн кунанд. Барои ноором сохтани миллати мо саҳм гиранд. Барои зарба задан ба ин ҳадафҳои нопоки наҳзатиҳо, моро мебояд, ки қабл аз ҳама худогоҳу масъулиятшинос ва меҳанпараст бошем.

Ҳоло боз як тӯҳамати нанговар алайҳи миллати мо зада истодаанд, ки гӯё ба марги ҳуқуқшинос Файзинисо Воҳидова кишвари моро айбдор карда истодаанд. Ба наҳзатиҳо гуфтаниам, ки ин мутаҳамии шуморо ҳатто худи шавҳари Файзинисо инкор карда, иброз доштааст, ки ҳамсараш таи се соли охир аз бемории Гепатити «Б» азият кашида, оқибат ин маризи ӯро ба доми марг кашидааст. Номбурда ҳатто ба наҳзатиҳо даъво доштааст, ки ҳадди ақал Файзинисоро дар қабраш ором монанд.

Масъалае, ки Файзинисо зидди қануниятҳои давлатӣ баромадааст, ин дар гузашта монд. Гузашта аз ин заҳр дода куштани мухолифон ин хоси амалҳои наҳзатиҳои терорист аст. Файзинисо агар ба давлати худ мухолиф шуда бошад ҳам, ин кори намояндагони наҳзатӣ буд, ки ӯро баро зидди миллати худ таҳрик кардааст. Бо вуҷуди ин ҳама бӯҳтонҳои мухолифон нисбат ба марги Файзинисо Воҳидова Ҳукумати кишвар дар ин бобат далелҳои ташхисиву табобатии мавсуфро ошкор кардаанд, ки дар ҳақиқат ӯ ба бемории вазнин гирифтор шуда буд, ки табобатнашванда аст. Муаммои заҳролудкунии Файзинисо, ки наҳзатиҳо ба мо тӯҳмат мекуннанд аз рӯи муттаҳами ва дурӯғгӯии эшон аст. Ин ифротгарон акнун аз мутаҳҳамкунӣ ёфта гирифтаанд.

Бо боварии комил иброз менамоям, ки касе ба ин тӯҳмати мазҳабфурӯшон дода нашуда, барои маҳкум намудани ақидаҳои моҷароҷӯёнаи наҳзатиҳо далелҳои инкоркуннадаро пайдо созанд. То тамоми мардум, бахусус наҳзатпарастҳо донанд, ки миллати тоҷик аз азал башардӯсту фидокор ва масъулиятшинос буд. Ва то кунун ин урфу одатҳои неки ниёгон сармашқи кори имрӯзиён аст.

Ин ҳама таблиғоти бемаъно танҳо ба хотири он аст, ки миллати мо ба ҳар гуна дасисаҳои нобакорон овара гашта, аз ҳоли рушд боз монад.

Мо, ҷавонони саодатманди диёр, дар рӯҳияи баланди хештаншиносӣ изҳор менамоем, ки дар ин марҳилаи созандагию бунёдкории Тоҷикистони соҳибистиқлол ҳамчун як узви фаъоли ҷомеаи муосир бо ҳисси ифтихори миллӣ худро масъул ва вазифадор медонем, ки баҳри истиқлолияти комили мамлакат ва рушду тараққиёти кишвар дар радифи сиёсати пешгирифтаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, таҳти роҳбарии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти кишвар, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон саҳм гузорем.

Исломова Муҳаёхон, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

Исломе, ки то чи андоза поку беолоиш будани онро мо мардуми тоҷикон аз ҳама беш медонему дарк менамоем, мутаасифона боз ҳам дар чанголи он гуруснаҳое, ки бо хуни мардумони бегуноҳ чашми худро сер мекунанд афтода истодаем. Маҳфуме ҳаст, ки ман низ аз рӯи хулосаҳои худ маротибаҳои зиёд иброз намудам, ки мушкилоти чавонони мо имрӯз дар он ифода гашта истодааст, ки исломро аз имон дар фарқ гузошта наметавонанд, ин бевосита пеш аз ҳама мушкилоти худи онҳо мегардад, ки ҳаёту зиндагии худро табоҳ сохта, баъдан бо ин рафтори худ дар ҷомеа доғ мегузоранд.

Гуфтан ҷоиз аст, ки байни мардум таассуб мавқеи бениҳоят ҳам мустаҳкамро касб намудаасту тақлид ба урфу одатҳои дигар миллатҳо намуда, оқибат дар як гирдбоди гароне бармехӯранд, ки аз он дигар роҳи баргашт нест.

Мутаассифона, таи солҳои охир на танҳо дар дигар кишварҳо, балки дар кишвари мо низ чандин нафарон аъзоёни собиқ ҲНИ таҳти роҳбарии Кабирӣ симои воқеии худро нишон доданд, ки дар хақиқат бадхоҳон ва экстремистони аслӣ онҳо ҳастанд. Вале бо вуҷуди ин, ки ҳамаи он афродон соҳиби вазифаҳои баландмартаба буданду соҳибмансаб, аммо боз ҳам ба ҳамаи ин неъматҳои насибкардаи Худо изҳори ношукрӣ намуда, хостанд халқро ба иғвову дасиса бархезонанд. Ҳамон  халқеро, ки ҳоло ҷавон асту мустақилияташро бар ивази ҳазорҳо ҷони абармардони шуҷои миллат ба даст овардааст, ҳоло ҳама экстремисти диниро, ки бадхоҳон эътироф менамоянд, халқи мо тарафдори озодиву ваҳдат, сулҳу амният ва истиқлолият  онро пурра маҳкум менамоем ва дар муттахидии якдигар онро шикаст медиҳем, ба хотире ки он ба амнияти миллии мо бехатарии ҷиддӣ таҳдид менамояд.

Бояд қайд намуд, ки мардуми босавод ва соҳибмиилате, ки зарраи хоки ватанро ҳифз мекунад ин изҳоротро маҳкум менамояд. Умаман то кай он бадтинатони мардумфиреб бо дурӯғи худ ба боварии мардум медарояд. Итминонам комил аст, ки мардуми ватанпарасти мо нерўҳои солимро ба майдон оварда, албатта, ба умқи ҳақиқат мерасанд ва ба андешаҳои щаразнок ва ифротгароёнаи  Муҳиддин Кабирӣ эътимод нахоҳанд кард.

Мардум сарбаланди тоҷик имрўз бо  Пешвои миллати хеш ифтихор доранд, зеро ки ин марди қавииродаву оқил ҳанўз дар давраи мудҳиштаринни кишварамон ба по хесту барои хомўш намудани алангаи оташи ҷанг камар баст. Ин ҷоннисори ба хотире буд, ки мардуми тоҷик дар фазои сулҳу дўстӣ зиндагони карда, лаззати истиқлоле, ки солҳо дар интизораш буданд, чашанд.

Туфайли он нафароне, ки ба хотири имрӯзу фардои мо ҷоннисориҳо кардаанд, то имрӯз ҳамаи мо тоҷикони соҳибтамаддун дар замони орому осоишта зиндагӣ намуда истодаем. Аз ин лиҳоз мо бояд фарҳанги бойи миллатамонро пос дошта, якпорчагии ин марзу бумро ҳифзу ҳимоя намоем. Пас бояд ҷавонон дар вобастагӣ ба вазъияти имрӯзаи кишвар тамоми қувваи маънавии хешро сарф намуда, душманонро бо маърифати худ забонкӯтоҳ намоем.

Мирзоҳаёт Бобоев, мудири кафедраи молия ва қарзи ДПДТТ

 

 

 

           

Аз рӯзе, ки инсон ақли худро мешиносад, дар талош ва сайъи зиндагии пурсаодат қувваи худро масраф менамояд. Вобаста ба матлаби болоӣ заҳмату кӯшиши ҳар як кас ба миён меояд ва дар талаби бахт, хусусан бахти накӯ мувофиқи ҷаҳонбинии худ талош меварзад. Барои ба даст овардани хушбахтӣ ҳар кас қувва сарф намуда гавҳари мақсудро ба каф оварданист. Ман дар зиндагӣ бо шахсе вохӯрдам, ки ин шахсияти хирадманд, дар вақти сӯҳбат ба ман гуфт, ки бахт ва ё хушбахтӣ дар кафи дасти худат мебошад. Агар ту ақлатро кор фармоӣ ва аз рӯи хирад, мизони андешаву тадбир амал намоӣ бахт насибат мешавад. Агар нисбати худ бепарвоӣ, беаҳамиятӣ намоӣ, кӯтоҳбинию, кӯтоҳназарӣ намоӣ бахт аз ту мегурезад ва умри худро бо яъсу ноумедӣ, шикваю андӯҳ мегузаронӣ. Бисёр мешавад, ки шахсиятҳо нисбати бахт аз Худо нолиш мекунанд, ки ба онҳо бахт надоду дар натиҷа дар азобу машаққат, муносибату нокомӣ умр ба сар мебаранд. Ба фикри ман сарчашмаи бахтро ба даст овардан пеш аз ҳама меҳнат мебошад. Меҳнатдӯстӣ, кӯшишу ғайрат, сарф намудани қувва ба ҷои даркорӣ ва судманд, инсонро хушбахт  менамояд. Басо мешавад, ки бо танбалӣ ба сояи дарахт бекор мехобему соҳиби тамоми дороиҳо шудан мехоҳем. Дар урфият мегӯянд, ки “Ба умеди Худо нашаву буттаро дор”, ки ин ҳикмат бесабаб нест. Имрӯз бубинед шахсиятҳое, ки соҳиби сарват, молу макон, обрӯву эътибор гардидаанд, барои худ шароити хубро фароҳам намудаанд. Меҳнат менамоянд, шабу рӯз, кам мехобанду заҳмат мекашанд, арақи ҷабин мерезонанд.  Халқи тоҷик мақоле дорад, ки он ба фикри ман беҳикмат нест. Худо гуфтааст: “аз ту ҳаракат аз ман баракат”.  Касе ки ҳаракат мекунад, меҳнат менамояд, Худо ба ӯ бахтро медиҳад ва ҳама тавоноӣ, хушиҳои зиндагиро ба вай насиб мегардонад.

Дар таҷрибаҳо ҳар яки мо чӣ ҷавону чӣ пир дидем, ки замине, ки ба он меҳнат карда нашудааст, шудгор надидааст, коркард намудааст, нуриҳо надорад, ҳеҷ хел ҳосил дар он намерӯяд ва соҳибаш бо дасти хӯша мегардад.

Ҳаёти занбӯри асалро аз назар гузаронед, ки ин пури ҳикмат ва шоистаи ибрат, аз гуле ба гуле мешинад, беҳисоб, гард мегирад, асал месозад барои инсон аз ин рӯ мукаррам аст ба инсон ҳарчанд инсонро газаду нороҳат намояд, ҳам парвариш менамоянд, ғамхорӣ менамоянд дар ҳаққи ом. Ё мӯрчаяки оддиро гиред, ки бо иттифоқӣ, нерӯи мардонагӣ заҳмат мекашад шабу рӯз, то ки мӯҳтоҷу ниёзманд набошад ва ба гадоӣ ба ради каси дигар наравад.

Бо ин мисолҳо гуфтанием, ки меҳнат ба инсон бахтро эҳдо менамояд. Дар зиндагӣ бо одамони гуногун вомехӯред. Ҳаёт худ як мактабхонаи бузургист, ки ҳар яки мо ба қадри ҳол бардоште сабақе мегирем, ки ин дарси ҳаёт ба мо тамомӣ умр дар зиндагӣ кӯмак менамояд. Мебинед нафаронеро, ки бо сару либоси олуфта бо асбобу ашёи олии мактабӣ ё  донишгоҳи ба мактабу муассисаҳои таълимӣ ҳар рӯз рафта меоянд, аммо дар талош ва сайъи дониши тамоман беҳавсалаанд, меҳнат намекунанд. Ин гуна нафарон аз чорво ҳайвон ба гуфтаи Саъди камӣ надоранд. Агар Шумо фарз кардем ба гардон як китобмонанд чанд китоберо баста пагоҳ ба ҷарогоҳ фиристонед, он чорвои Шумо бегоҳ бо он китобҳо бармегарданд. Барои илм омӯхтан ҳам меҳнат кардан зарур аст, ки ин фазилат бе доштани муҳаббат бе илму дониш ба кас муяссар намешавад. Бедили бузургвор гуфтаанд:

Чини қудурате ҳаст, бар ҷабҳаи нигинҳо,

Таҳсили номдорӣ бе дарду сар набошад.

 Аз ин рӯ муовофиқи ғояи ин шеър ман ба донишҷӯён муроҷиат карда мегӯям, ки барои аз худ кардани дониш сахт меҳнат кардан зарур аст. Ба маврид аст ҳикоятеро аз Сино гирем. Ин устоди бузург мувофиқи ҳикояти саргузашташ асареро 40 (чиҳил) маротиба мехонад, аммо аз он чизе фаҳмида наметавонад. Ниҳоят ӯ рӯзе аз бозор мегузашт, атторе ӯро даъват карда мегӯяд:

Эй фалонӣ ин китобро харидорӣ намо, соҳибаш мариз аст, ба пул мӯҳтоҷӣ дорад ва табобат карданист. Абӯалӣ он китобро мехарад. Китоби мазкур “Шарҳи Уқлидус” – ӣ Фаробӣ будааст. Баъди як маротиба хондани ин китоб устоди бузург Сино чил бор хонда нафаҳмидаашро ба як бор мутолиа кардан мефаҳмад ва гӯё ба мӯҳтоҷон ба шарофати фаҳмиданаш садақа медиҳад.

Имрӯз ҷавонони мо барои як бор хондан ҳам ё хушашон намеояд ё вақт намеёбанд ва хоҳиш доранд, ки мазомини китобҳо худашон бемеҳнату заҳмат ба каллашон ҷо шуда, ба имтиҳонҳо сазовори обрӯву эътибор гарданд. Мақсад аз овардани матолиботи болоӣ ҳушдор додани ҷавонон мебошад, ки бемеҳнат соҳиб шудан ба бахт асло муяссарашон намешавад.

Бахти хуш насиби касе мегардад, феълу хӯи хуб, рафтору кирдори писандида забони ширин, ахлоқи ҳамида дошта бошанд. Рафтору кирдори бешуурона, беандешаёна дари мусибату ғурбату андӯзро ба соҳибаш вомекунад. Бинобар ин мо рафтору кирдори худро ба меъёри одамият мудом баркашида муносибат намоем. Шахси беандеша, хушзабон, хушодоб, дурандеш, дурбин мудом бахтёр аст. Ояндаро имрӯз дида тавонистан бахти азим, на ҳар кӣ метавонад ояндаро бо назари оянда имрӯз дида тавонад. Дида тавонад, ки кадоме ки имрӯз ба замин мегузорад, ба куҷо мебарад ва ин роҳ чӣ нишебиҳову фарозиҳо, чӣ мушкилиҳо дорад ва ин мушкилиҳоро рафъ карда метавонад ё не.

Ҳазрати Бедил фармудаанд:

Чист иқбол Дурбин будан,

Осмон доштан, замин будан.

   Риояи мактаби болоӣ инсонро ба мамлакати хушбахтӣ ворид менамояд, ки Ҳазрати бузургвор мегӯянд, ки бахт чист? Ояндаро ба назари оянда имрӯз дидатавонистан, инсон соҳиби мартаба бошад ҳам бо баробари он хоксор бояд бошад.

Имрӯз аз рӯзгори ҳаррӯза бубинад хушбахтиҳо саршори хуррамҳову бадбахтиҳо, гирифтори дарду бало, асири ғаму андӯҳу нолаи бумсадо ба назар мерасад.

Бинобар ин ба ҷавонон муроҷиат карда мегӯям, ки чаро оқил кунад коре, ки боз орад пушаймонӣ. Аз ин рӯ ман чун устоду омӯзгор таъкид менамоям, ки дӯстони ҷавони ман бештар ба меҳнат руҷӯъ 

намоянд, меҳнатдӯст бошанд. Вақтро бо сарфа сарф намудан ҳам нишони хушбахтӣ аст. Иҷрои ҳар як амал вақт ҳам мехоҳад, вақти қиммат ва баҳисобу китобро беҳуда сарф намудан низ бадбахтӣ мебошад, ки нафарони зиёд вақтро аз даст медиҳанд ва дар фурсати кӯтоҳ муваффақ шудан мехоҳанд ба гавҳари мақсуд ба каф овардан. Масалан давоми фасли омӯзиши бепарво мегарданду дар чор рӯзи кӯтоҳ ба имтиҳон тайёр шудани мешаванд, ки ин мушкилӣ роҳи хасосхӯрӣ надорад. Одами хушбахт дӯст аз душман шинохта метавонад, аммо одами бадбахт ба душман фирефта мешавад ва умри худро гирифтори ҳурбату мусибат ва нокомию номуродӣ мебошад.

Бесабаб нест, ки гузаштагони хирадманди мо гуфтаанд:

 Ҷон дар тани марди беадаб ларзон аст,

Сад ҷон бидиҳӣ адаб харӣ арзон аст,

Аз беадабӣ касе ба мақсад нарасид,

Гӯй, ки адаб тоҷи сари инсон аст.

 Чизе дигаре, ки нишонаи хушбахтист, ин тансиҳатӣ ва хотири ҷамъ мебошад.

Тансиҳативу хотири ҷамъро бо хазинаи бузурги олам харидан номумкин аст.  Инсон бо ақлу закии хеш ба ҳифзи саломатиаш бояд, ягон сония бепарвоӣ накарда заҳмат ба харҷ диҳад, зеро агар саломатиро гум намояд, барқарор намуданаш чӣ душвори душвор аст. Бинобар ин ба саломатӣ эътибори хоса додан ниҳоят зарур аст. Хотири ҷамъ ба ҳар кас роҳандози муваффақиятҳост. Агар хотиратон ҷамъ бошад, Шумо метавонед, чизеро эҷод намоед, биофаред, ба тамоми соҳаҳо ҳиссагузорӣ намуда метавонад. Агар танатон ранҷур хотиратон ноҷамъ бошад наметавонед, чизе биофаред ё эҷод намоед.

Шоир Таскини Хуҷандӣ гуфтаанд

Тан сиҳат бошад, агар хотир ҷамъ,

Дон, ки Луқмону Сикандар аз ту кам.

Бобоев М.У.

мудири кафедраи молия ва қарз, н.и.и., дотсент

  Барои рақобати солими сиёсӣ дар ҳама кишварҳои ҷаҳон ҳизбҳои сиёсӣ амал мекунанд. Роҳбарону масъулони ин ҳизбҳо мекӯшанд, бо барномаву дурнамои мукаммали худ тарафтодорони худро зиёд намоянд. Яъне, муборизаи солими сиёсиро аз ин интихобот то интихоботи дигар пеш мебаранд. Дар кишвари мо низ аксари ҳизбҳо маҳз аз чунин шеваи корбарӣ истифода мебаранд. Натиҷаи плюрализм ва имконияти баробар додан барои ҳамаи ҳизбҳои сиёсӣ буд, ки то соли 2015 дар кишвар 8 ҳизби сиёсӣ фаъолият мебурд. Ҳар кадоме аз ин ҳизбҳо бо барномаи пешазинтихоботии худ вориди рақобат гардид. Натиҷаи интихобот маълум намуд, ки на ҳамаи ҳизбҳо миёни омма маҳбубият доранд. Махсусан масъулони ҲНИ ҳеҷ гумон надоштанд, ки чунин овози пастро соҳиб мешаванд. Муҳиддин Кабирӣ ва кормандони дастгоҳашон умедвор буданд,ки лоақл 3- 4 нафарашон аз ҳавзаи ягонаи ҳизбӣ ба парлумони кишвар ворид мешаванд.Аммо тарбуз аз бағал афтид...

Ва оғоз шуданд нақшаҳои “Б” ин ҳизб, ки дар сурати пирӯзӣ нашудан мехостанд дар кишвар нооромиҳоро ба вуҷуд оварда, ба ин васила давлати исломӣ бунёд намоянд.  

Сентябри соли 2015 як гурўҳи муайян хостанд дар Тоҷикистон низ ҷанг сар занад ва бо роҳбарии бевоситаи размандаи Иттиҳоди нерўҳои мухолифини тоҷик, собиқ муовини вазири мудофиаи мамлакат генерал – майор Ҳоҷӣ Ҳалим Назарзода ба табаддулоти давлатӣ даст заданд, вале ба мақсади нопоки худ нарасиданд. Тибқи баёноти расмии мақомоти ҳифзи ҳуқуқ дар сари ин ҳама амалҳои нопок раиси ҲНИ М.Кабирӣ меистад. ҲНИ аз замони таъсисаш барои  бунёди ҷомеаи исломӣ, ба монанди Афғонистону Сурия ва Ироқ, кўшиш кард. Аммо тираш хок хўрд. Ин вазъи номатлуб бори дигар моро ба зиракиву ҳушёрӣ водор месозад. 

Дар натиҷаи ҳамин мафкураю шуури сиёсӣ дар солҳои ҷанги бародаркуш ғояи ташкил кардани давлати исломӣ дар ҷумҳурӣ аз тарафи ҲНИ тарғиб карда мешуд ва он аз тарафи аъзоёни ҳизб ва ҷонибдорони онҳо дастгирӣ  меёфт.

Пас аз имзои Созишномаи сулҳи тоҷикон ҲНИ барои сиёсинамоии мафкураи динӣ аҳамияти ҷиддӣ дода, онро пурзўр мекард.

Дар натиҷа дар бисёр минтақаҳои ҷумҳурӣ фаъолияти аъзоёни ҳизб ва домуллоҳои чаласавод пурзўр гардида, ба таври ғайриқонунӣ мактабҳои динию масҷидҳо ташкил медоданд.

Тавре маълум аст, дар ҷумҳурӣ ба гирифтани донишҳои динӣ аз тарафи ҳукумат тамоми шароитҳо фароҳам оварда шудааст. Пўшидани сатру аврат ва мондани ришҳои дарози дилгиркунандаву безеб ба либоси миллию анъанаҳои давлатдории тоҷикон мухолифат менамояд.

Дар натиҷаи дастгирии ҲНИ зиёда аз 500 нафар ҷавонони тоҷик дар сафҳои ҷангиёни ДИИШ ба муқобили Сурия меҷангиданд.

Фаъолияти хоинонаву ғайриқонуни  ин ҳизб бар хилофи Конститутсия ва дигар қонунҳои давлат ба шумор рафта, аз характери экстремистию террористии ҲНИ шаҳодат медиҳад.

Ҷомеаи демократӣ волоияти қонун ва риояи онро аз ҳамаи ҳизбу ҳаракатҳо талаб менамояд.

Баста шудани фаъолияти ҲНИ бо қорори Суди Олии Тоҷикистон минбаъд барои пешгирӣ кардани фаъолияти ифротгароӣ ва бо сиёсат омезиш додани динро пешгирӣ намуда, ҷомеаро дар руҳияи арзишҳои солими қонунию динӣ тарбия менамояд.

Ҷомеаи имрӯзаи мо ҷомеаи ободу озод аст. Касе ки қонунҳои кишварро риоя мекунад, ӯ зиндагии осудаҳолона дорад. Ба рӯяш мактабу масҷидҳо кушодааст. Хонад, маърифатнок шавад. Онҳо аз Паёми Асосгузори сулҳу ваҳдат- Пешвои миллат интиқод карда, чунин болоназар будани Сарвари муаззами кишварро чашми дидан надоранд. Чашми ҳасуд кӯр аст. Магар роҳбари давлат сазовори чунин баҳо нест, дар ҳоле ки миллат ба ҳадди нестӣ мерасид, маҳз ӯ ҷон ба каф гирифт ва масулияти дирӯзу имрӯзи кишварро бар дӯш гирифт. Мулкро тинҷ кард, кинву кудуратро аз дили размандагон берун сохт ба гузашта салавот гуфт. Бо гузашти беш аз 28 сол танҳо барои ободӣ ва беҳдошти рӯзгори мардум кӯшиш варзид. Халқи тоҷикро ба оламиён чун миллати соҳибтамаддун ва фарҳангофар муаррифӣ кард. Халқ худ ӯро ҳомӣ ва пешвои худ интихоб кард. Ботини Сарвари давлат, ки пок аст ҳамвора кишварамон пеш меравад.

Мо имрӯз ба шарофати сиёсати ояндабинонаи роҳбари муаззами кишвар  ба натиҷаҳои назаррас ноил шуда истодаем.  Ва ин ҳама ободиро аз самараи меҳнати ҳалол ва тинҷиву оромии кишвар дида истодаем.

Мо фарзандони содиқи Ватанем ва ҳаргиз намегузорем, ки идеяи бегона мафкураи моро пойбанди ифротгароӣ гардонад. Зеро фардои ин миллат бо Сарвари оқилу донояш дурахшон аст.

Раҳимова М.А., устоди кафедраи маҳсулоти хӯрока ва агротехнология

 

 

Пойдории миллат аз пойдории таъриху маданият, фарҳангу анъанаҳои миллӣ  хеле вобаста аст. Аз ин лиҳоз ҳар як шаҳрванди кишвар бояд нисбати нигоҳдории ин арзишҳо саъю талош варзад, нисбати ҳифзи ин арзишҳо аз таъсири омилҳои беруна бетараф набошад. Яке аз рукнҳои фарҳанги миллӣ  ин либоси миллии тоҷикӣ  мебошад. Либоси миллӣ   нишонаи  фарҳанги бои тоҷикон аст, бинобар ин ҳифз намудани ин арзиш баробари ҳифз намудани пойдории миллат ва давлат аст.  Ҳоло дар ҷаҳон равандҳои гуногуни сиёсиву иҷтимоӣ  ба назар мерасанд, ки бевосита ба маданият, рафтору кирдор ва ахлоқи насли наврас таъсири манфӣ  мерасонанд. Ин ҳолат оқибат ба ояндаи миллат пойдории маданияти қадимаи тоҷикон ва устувории пояҳои маънавии ҷамъият зарари беандоза мерасонад. Барои бартараф намудани ин равандҳои номатлуб бояд пеш аз ҳама ба тарбияи насли наврас эътибори махсус зоҳир намоем, зеро аз таълим ва тарбияи онҳо ояндаи миллат, пешрафти он, рушди маънавию ахлоқии он, вобастагии калон дорад. Яке аз амалҳое, ки бевосита дар ин самт ба анҷом расонида мешавад ин эҳё ва пойдории маданияти либоспӯшии тоҷикон аст. Либоси миллии тоҷикон аркони фарҳанги миллӣ  мебошад ва он нишонаи маданияти қадимаи моро таҷассум менамояд. Дар самти эҳё ва нигоҳдории либоси миллии тоҷикона бевосита аз ҷониби президенти кишварамон, ҳукумат ва вазоратҳои дахлдор чораҳои мушаххас андешида шуда, корҳои зиёде ба анҷом расонида шуданд ва то ҳол низ ба ин масъала эътибори махсус дода мешавад. Чӣ  хеле, ки пешвои миллат, президенти кишварамон дар баромадҳои худ қайд карданд солҳои охир дар ҷамъият, бахусус дар байни занону духтарон тарғиби сарулибос ва фарҳанги  бегона ба назар мерасад, бинобар ин бояд саривақт роҳи чунин бегонапарастӣ  ва тақлидкорӣ  гирифта шавад.

Дар амалӣ  гардонидани мақсадҳои пайгирифта, ҷалби ҷавонон бахусус донишҷӯён ба раванди эҳёи либоси миллӣ  хеле бамаврид аст. Пеш аз ҳама бояд нисбати иҷроиши қарору дастурамалҳои вазорати маориф назорати қатъӣ  бурда шавад. Ҳоло дар либоспӯшии баъзе ҷавонон нишонаҳои маданияти аврупоӣ  ба назар мерасад. Ин гуна либоспӯшӣ  аз чорчӯбаи ахлоқӣ  берун буда, ба тафаккури ҷавонон ба ахлоқу тарбияи онҳо таъсири манфӣ  мерасонад. Пешниҳоди дастурамали либосҳои тавсиявӣ  барои духтарон ва занон, аз ҷониби кумитаи кор бо занон ва оилаи ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, хеле бамаврид аст. Ҳоло бояд ба сарулибоси духтарони донишҷӯ эътибори махсус дода шуда, аз болои иҷроиши талаботҳои вазорат нисбати масъалаи мазкур, назорати қатъӣ бурда шавад. Дар ин самт кор ва фаъолияти кумитаи занҳо ва духтарони донишкада пурзӯр карда шуда, дар амалӣ  намудани дастурамали мазкур бевосита худи духтарони донишҷӯ ҷалб карда шаванд.

Ахмедова  М. М.

дотсенти кафедраи иқтисодиёти соҳавии

ДПДТТ ба номи М. Осимӣ


 

 Тавассути васоити ахбори оммаи дохилу хориҷи кишвар хатари мудҳиши терроризму экстремизм, оқибатҳои фалокатбори он ва гардолудшавии фазои ободу ороми давлатҳои алоҳида инъикос мегарданд.   Дар баробари дигар кишварҳои ҷаҳон терроризму экстремизм яке аз хатарҳои асосӣ ба амнияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон низ маҳсуб меёбад ва барои муқовимат бар зидди он давлат тамоми тадбирҳои заруриро андешида, фаъолона мубориза бурда истодааст. Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурӣ, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон борҳо аз минбарҳои ҷаҳонӣ, ҳатто аз минбари СММ баромад карда, таъкид намуданд, ки террорист дину мазҳаб ва Ватану миллат надорад. Ин зуҳуроти номатлуб проблемаи тамоми ҷаҳон аст ва бар зидди он ҳама бояд муборизаи дастҷамъона баранд.

Гурӯҳу ҳаракатҳои хусусияти террористию экстремистӣ дошта чун ҲНИ ва роҳбарону аъзои онҳо худро ҳамчун мусулмони комил, пок, ҳақиқатпараст, адолатпарвар, ҳомии дин ва пошандаи тухми некӣ муаррифӣ карда, ақли дигаронро дуздида онҳоро гумроҳ намуда, бо даъвати гӯё «ҷиҳод» ба сафи худ шомил месозанд. Дар ҳоле, ки разилтарин, бадтарин, пасттарин ва нопоктарини нопоконанд. Ҷиҳод аслан чизи дигар аст, ки Худованд дар Қуръони маҷид моҳияту мақсади онро баёну муқаррар намудааст. Он ба терроризму экстремизм ҳеҷ робитае надошту надорад. Барои дарки амиқи он тафсири Қуръон, ҳадисҳои пайғамбар (с) ва дигар ҳуҷҷату далелҳои зиёде мавҷуданд ва ба пуррагӣ исбот мекунанд, ки терроризму экстремизм аз ислом набуда, мусулмон террорист нест. Мо бояд Сиёсати пешгирифтаи Сарвари муаззами давлатамон Эмомали Раҳмонро дастгирӣ намоему дар атрофи давлату ҳукумат муттаҳид шуда, ба паҳн шудани ҳар гуна ғояҳои бегонапарастӣ, иғвоандозӣ ва бесубот намудани кишвар роҳ намедиҳем. Зиракию ҳушёрии сиёсии хешро дар кадом ҳолате, ки набошад аз даст надиҳем.

 

 

 

 

Дастовардҳои маҳдуд ва ҷузъӣ дар мубориза бо терроризми фаромиллӣ, ки дар марзи асрҳо хислати оммавӣ пайдо кардааст, натиҷаи он аст, ки ин мубориза то ҳол фақат аз ҷониби давлатҳои алоҳида амалӣ мегардад.

Мутаассифона, дар ин давра ҷомеаи ҷаҳонӣ дар самти таҳия ва татбиқи амалии барномаи фарогири созанда ва мусбат, ки ҳадафи он пеш аз ҳама аз байн бурдани сабабҳои умдаи пайдоиши терроризми фаромиллӣ бошад, қадамҳои ҷиддӣ нагузоштаст. 

Боиси сарфарозиҳои мост, ки имрӯз ҷавонони давлати мо таҳти сарварии бевоситаи Пешвои миллати тоҷик таваҷҷӯҳи махсус зоҳир намуда,  самти сиёсати ҷавононро дар миллат боло бардоштаанд.

Вазъи иқтисодии на танҳо ҷумҳурии мо балки тамоми ҷаҳон имрӯз муташанниҷ гардидаву баъзе аз масъалаҳои дигар ба мисоли амалхои номатлуби гурӯҳҳои ифротгорою иртиҷоии терористон вақтҳои охир каме афзоиш ёфтааст. Ин ҳама сабаби он гардидааст, ки дар байни мардум, каме ақидаҳои бемаъни пайдо гардида истодааст ва  ин масъала аз тарафи дигар боиси бекор мондани муҳоҷирони меҳнатӣ дар хориҷаи кишвар  шуда шудааст.  Ва маҳз ҳамин зуҳуроти номатлуб, ҳам ба иқтисодиёти ҷаҳони ва ҳам ба мафкураи ҷомеаи ҷаҳони халал ворид менамояд.

Ягона ҳадафи нопоки чунин гурӯҳҳои ифротӣ ин аз байн бурдани давлатҳое, ки имрӯз соҳибистиқлол гардидаву мардумонаш озод ҳастанд онро зери ҳадаф қарор дода, аз баъзе ҳолатҳои ногувори мамлакатҳо сӯи истифода менамоянду  мехоҳанд вобаста ба дини мубини ислом ҳарф зада, ба маъное, ки ақли инсонҳоро бо ҳар гуна  роҳҳо дуздида истодаанд. Ҳизбхои экстремистӣ ва террористӣ  мехоҳанд ҳамеша мардумони соддафикрро ба доми олудаи хеш кашида эшонро ба фоидаи худ истифода баранд.

Тоҷикистон аз рӯзе, ки соҳиби мустақилият шуд, мардумонашро дар атрофи худ ҷамъ намуда то имрӯз орому осоишта зиндагонии оромро паси сар менамояд, аммо  чунин зиндагонии мардуми мо ба рои бархе аз тарафҳои муқобил хуш намеояд, зеро тафаккури онҳоро танҳо амалҳои ғайриинсонӣ ғасп намудааст.  Ва ё ба маъное, чашми ҳасуд бар ин миллати комилҳуқуқ мебанданд.  Тавре, ки аз расонаҳои хабарӣ ба мо маълум буд, онҳо тамоми кӯшишу талоши худро ба он харҷ менамуданд, ки сохти конститутсионии мамлакатҳои ҷаҳонро халалдор созанд.

Моро мебояд, ки барои пешпо додани ин маысади нопоки наҳзатиҳои терорист, дар атрофи ҳизби халқи демократии Тоҷикистон, Ҳукумати Тоҷикистон муттаҳид шуда , якҷоя бо ин вабои асри XXI  мубориза барем. Мардумро даъват кунем, ки ба донишомӯзи машғул шуда соҳиби касбу ҳунарҳои гуногун шаванд ва дар ободонии ватани азизамон ҳиссаи худро гузоранд. 

Мардумони баору номуси миллатро мнбояд, ки амалҳои инсонфиребонаи мубалищони терористро маҳкум намуда, ба хотири решакан кардани ин зуҳуроти номатлуби аср талош намоянд. Кӯшиш кунанд, ки Ватанамон обод ва Тоҷикистони азизамон гул – гул шукуфон бошанд, модаронамонро хурсанду хушбахт бинем ва хандаи бещаши кӯдакон дар ҳар хонадони тоҷик садо диҳад.

Равшаной Бобохоҷаева, устоди кафедраи технологияи маҳсулоти хӯрока ва агротехнология

Имрӯз, ки асри 21, асри илму теника ва технология мебошад, мо ҷавонон бояд фарҳанги техникӣ дошта бошем, яъне барои пешрафти илму техника саҳмгузор бошем.

Интернет ва шабакаҳои иҷтимоиро боманфиъат истифода барем, на барои сарфи беҳудаи вақту бар зарари худ.

Фарҳанги тоҷиконаи худамонро ҳам дар либоспӯшӣ, ҳам дар ахлоқ ва ҳам дар фарҳанг гум накунем. Мо кӯшиш намоем, ки фарҳанги худамонро ба дараҷаи аъло расонем ва дигарон ба мо тақлид кунанду пайрав шаванд. Яъне фарҳанги волои худамонро ба дигар миллатҳо муаррифӣ намуда, паҳн намоем.

 Ҷавонон коре кунанд, ки ҳушёриву зиракии сиёсиро аз даст надода, ватани азизамонро дар ин замони пурҳассос пуштибонӣ кунанд ва ба давлати муттарққии ҷаҳон табдил диҳанд. Ҳамаи ин бо роҳи илму дониш, амалӣ намудани он ва ахлоқи хуби инсонӣ ба даст оварда мешавад.

Дар мавриди масъалаи таҳияи пешниҳодҳо ва масъалагузориҳо барои таъмини рушди устувори кишвар дар оянда мо бояд хеле зиёд тафаккур намоем. Барои он ки кишвари мо рушди устувор кунад аввал бояд ба қадри он дастовардҳое, ки истиқлолияту ваҳдат ба мо дод расем то аз даст наравад.

Барои он ки аз даст наравад пеш аз ҳама ба ин неъматҳо шукрона бояд кард. Шукронаи фақат ба забон гуфтан не, зеро фақат ба забон шукр гуфтан ин шукри комил ҳисобида намешавад. Мо бояд ҳадафи ин неъматҳоро, ки Худо додааст фаҳмида онҳоро бо ҳадафҳои хуб истифода барем бар акси он истфода бурдан ношукрӣ мебошад. Шукр куни неъматат афзун шавад, вар накунӣ аз кафат берун шавад.

Ду неъмати аз ҳама бузург аст, ки мо бояд ба қадри он расем тани сиҳат ва хотири ҷамъ ва ин ҳар ду бо сулҳу ваҳдат ва тинҷиву амонӣ вобастагии калон дорад. Истиқлолияту ваҳдат ба мо ин неъматҳои бузургро дод мо бояд ҳам бо забон ва ҳам бо амал ба қадри он расему кӯшиш кунем то аз даст наравад.

Ҳангоми ба қадри ҳамаи инҳо расидан ва хуб амал кардан рушди устувори кишвар дар оянда таъмин мегардад.

Бо вуҷуди ин ҳама боз хоиноне ёфт мешаванд, ки бар ватани худ хиёнат мекунанд ва ба қадри ин қадар неъматҳо намерасанд мисли Ҳоҷи Ҳалим ва ҳаммаслаконаш. Хиёнат ба ватан ва тафриқаву фитнаандозӣ гуноҳи азим ва нобахшиданӣ аст. Боз ин гуна шахсон худро боимону боахлоқ меҳисобанд. На чунин нест зеро шахси боимон ватанашро дӯст медорад ва ба ватан хиёнат намекунад. Борои он, ки дар ҳадисе омадааст, ки дустдоштани ватан аз имон аст.

Давлате, ки миллати тоҷик баъди ҳазор сол бо ин қадар заҳматҳои бениҳоят зиёди фарзандони фарзонааш ба мисли Садриддин Айнӣ, Бобоҷон Ғафуров, Эмомалӣ Раҳмон ва дигарон ба даст овардааст ба он хиёнат кардан, монеъи рушду тараққиёти он шудан ва ҳатто барои пешрафти он кӯшиш накардан низ аблаҳӣ ва ҷоҳилию гумроҳӣ аст.