Сарвари давлат дар яке аз суханроиҳои хеш таъкид медоранд:  “Созмонҳои террористӣ бо истифода аз технологияҳои муосири иттилоотӣ ва бо роҳи тафсири ғаразноки сарчашмаҳои динӣ дар мафкураи ҷавонони камтаҷрибаву ноогоҳ ғояҳои тундгароиро ҷой карда, онҳоро ба қатлу куштор, барҳам задани амният ва суботу оромӣ дар мамлакатҳои гуногун ташвиқ менамоянд. Аз ин лиҳоз, сохтору мақомоти марбутаро зарур аст, ки дар роҳи ташвиқу тарғиби тундгароии динӣ садди устувор гузошта, ҷавононро ба ҳушёриву зиракӣ ҳидоят кунанд ва онҳоро дар рӯҳияи садоқат ба халқу Ватан ва эҳтиром ба арзишҳои умумиинсонӣ тарбия намоянд».

Ба таъкиди Президенти Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, амалҳои даҳшатноки террористӣ, ки солҳои охир дар гӯшаҳои гуногуни олам содир гардида, боиси марги ҳазорон одамони бегуноҳ шуда истодаанд, возеҳ нишон медиҳанд, ки терроризм имрӯзҳо ба таҳдиди воқеиву ҷиддӣ ба амнияту суботи ҷаҳон ва пешрафти инсоният табдил ёфтааст.

Инсоният дар симои терроризми байналмилалӣ бо душмани бераҳму шафқат ва маккоре рӯ ба рӯ омадааст, ки тамоми меъёрҳои ахлоқӣ ва арзишҳои умумиинсониро поймол карда, барои расидан ба ҳадафҳои худ аз ягон ваҳшоният рӯй намегардонад.

Боиси зикр аст, ки Тоҷикистони соҳибистиқлол ҳам ҳанӯз солҳои навадуми асри гузашта даврони фоҷиабори муқовимат ба экстремизм ва терроризмро аз сар гузаронид ва дар ин роҳ даҳҳо ҳазор талафоти ҷонӣ дод. Ҳанӯз аз соли 1999 барои мубориза  бар зидди терроризм ва экстремизм як зумра санадҳои меъёрии ҳуқуқиро қабул намуд. Президенти Ҷумҳурии  Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон  16 ноябри соли 1999 ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон  «Дар бораи мубориза бо терроризм»  ва 21 ноябри соли 2003 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мубориза бо экстремизм» -ро  ба тасвиб расониданд.  Қабули ин ду қонун  барои Ҷумҳурии Тоҷикистон  имкониятҳои  хуберо дар таҳкими мубориза бо терроризм ва экстремизм фароҳам овард.

Ҳамзамон бо қарори суди олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳанӯз соли 2003 фаъолият бурдани ҳизбу ҳаркатҳо ба монанди Ҳаракати исломии Туркистон, Ҳизб- ут – таҳрир, Салафия, Ансурлоҳ, Ваҳҳобия, Ҷунбиши Исломии Ӯзбекистон, Ал – қоида ва даҳҳои дигар манъ шуда, пас аз ҳаракатҳои террористиву ифротгароӣ соли 2015 ҳизби наҳзати ислом низ ба қатори ҳизбҳои ифротгароӣ шомил шуд.

Масъалаи ҷалби ҷавонон ба сафи ҷунбишу ҳаракатҳои ифротӣ ва гурӯҳҳои террористӣ, инчунин иштироки онҳо дар ҷангу муноқишаҳои давлатҳои хориҷӣ, ба яке аз масъалаҳои доғи ҷомеа табдил шудааст. Мутаассифона, аксари ҷавононе, ки ба гурӯҳу созмонҳои ифротгароӣ мепайванданд, онҳое мебошанд, ки саводи зарурии дунявӣ ва маърифати ибтидоии динӣ надоранд. Ин гурӯҳҳо бо истифода аз ҳамин омил ҷавононро ба доми худ кашида, ба коми марг мебаранд. Дар радифи сабабҳои дохилӣ, инчунин, омилҳои берунӣ низ бетаъсир нестанд, ки инҳо намоиши филмҳои дорои хусусияти террористӣ ва экстремистӣ, паҳнкунии ғояҳои ифротгароӣ тавассути шабакаи ҷаҳонии интернет мебошанд. Таҳлили сабабу шароити ба ин ҳолатҳо мусоидаткунанда нишон дод, ки паст будани савияи дониши ҷавонон, аз нигоҳи мафкуравӣ, ҳуқуқӣ, фарҳангӣ ва динӣ тайёр набудани онҳо ба муҳоҷирати меҳнатӣ, майлу хоҳиши ба даст овардани маблағи муфт, ки онро пайравони гурӯҳҳои тундрав ваъда мекунанд, боиси фирефта шудани онҳо аз тарафи намояндагони ҳизбу ҳаракатҳои ифротгаро ва шомил гардиданашон ба ин ҳизбу ҳаракатҳо гардидааст.

Мутаассифона, баъзе ҷавонони мо ҳатто дорои саводи ибтидоии динӣ нестанд. Бо вуҷуди ба дин таваҷҷуҳ доштан шинохти дурусти динӣ надоранд. Бинобар ин, онҳоро аз номи дин ба осонӣ барои шомил шудан ба ҳаракату гурӯҳҳои ифротӣ даъват мекунанд. Ҷавоне, ки ҷаҳонбинии хуби сиёсӣ надорад, моҳияти равандҳои сиёсии ҷомеа, минтақа ва ҷаҳонро дарк намекунад, зуд ба доми фиреби гурӯҳҳои ифротӣ меафтад.  Бехабар аз он, ки на дар хизмати ислом, балки дар хизмати кадом як хоҷае қарор гирифтааст.

Аз тарафи мақомоти қудратии кишвар танҳо соли гузашта зиёда аз 70 ҳолатҳои ғайрирасмии диннӣ дар ҳудуди вилоят ба  қайд гирифта шудааст. Мутаассифона, аксари муаллимони ба насли наврас дарс медода худ соҳиби хатту савод ва аз моҳияти дини мубини ислом огоҳӣ надоранд. Дар натиҷа чунин наврасон аз овони кӯдакӣ бо шуури носолим тарбия меёбанд. Ба хондани илмҳои муосир майл пайдо намекунанд.

Умуман, вазъияти баамаломада талаб мекунад, ки зиракии сиёсиро аз даст надода, дар ҳамкорӣ барои пешгирӣ намудани шомилшавии шаҳрвандон ба иттиҳодияҳои ифротгаро, иштироки онҳо дар задухӯрдҳои мусаллаҳонаи дигар давлатҳо фаъолиятро боз ҳам ҷоннок намуда, барои таъмини сулҳу субот ва истиқлолияти Ватани азизамон, оромиву ободии кишвар ва рӯзгори босаодати шаҳрвандон тамоми имкониятҳоро ба харҷ диҳем.

Яке аз роҳҳои ҷалб намудани ҷавонон ба гурӯҳу созмонҳои ифротгароӣ- ин бо истифода аз шабакаҳои интернетӣ ҷалб намудани онҳо мебошад. Хушбахтона, дар Паёми имсолаи Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон  ба Вазорати корҳои дохилӣ, Кумитаи давлатии амнияти миллӣ, Прокуратураи генералӣ ва дигар мақомоти марбута доир ба масъалаи таъсиси «Маркази ягонаи иттилотӣ  ҷиҳати мубориза бар зидди ҷиноятҳо бо истифодаи технологияҳои иттилоотӣ ва кибертерроризм» супориш дода шуд, ки ба Ҳукумати ҷумҳурӣ пешниҳоди асоснок манзур созанд ва бовар ҳаст, ки таъсис додани ин марказ барои дар сатҳи зарурӣ ба роҳ мондани муқовимат ба истифодаи  шабакаи интернет бо мақсадҳои экстремистӣ ва террористӣ натиҷаҳои  дилхоҳ медиҳанд.

Аз ин рӯ, ҳар яки моро зарур аст, ки бо дарки аҳамияти вазифагузориҳои Сарвари давлат иҷрои нишондодҳои Паёмро сармашқи кори худ қарор диҳем, зеро ба бовар метавон гуфт, ки татбиқи босамари ин барномаи ояндасоз дар иртибот ба рушди кишвар ва беҳдошти зиндагии мардум саҳифаҳои тозаеро боз хоҳад кард.

Маҳбуба Комилова, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд 

Воқеан, ҳама хуб дарк карда истодааст, ки дар айни замон бо тариқи шабакаҳои интернетӣ душманону хоинони миллати тоҷик амалҳои нопоку бевиҷдонаи худро давом дода истодааст. Аксарият шахсон ба шабакаҳои интернетӣ нафаҳмида ворид шуда, аз шомил шудан ба гуруҳҳои экстремистию террористӣ худ нафаҳмида бехабар мемонанд. Онҳо ба ваъдаҳою гапҳои ифротгароёна бовар карда, оқибат ба доми фиребу найранг меғалтанд ва роҳгумзада мешаванд. Бинобар ин ҷавонон бояд аз ворид шудан ба ҳар гуна сайтҳои беасосу бардуруғ эҳтиёт бошанд ва ба ҳар гуна ваъдаҳои ифротгароёна бовар накунанд. Терроризм ва экстремизм дар давраҳои пешина бо иҷрои супоришоти хоинони Ватан ва гуруҳҳои номатлуб бо роҳи тарсонидан ва куштори одамони намоёни миллат амалӣ карда шуда, имрузҳо бошад, он пурра хусусияти гуруҳҳиро касб намуда, бо ҳизбҳои манфиатҷу ба муқобили давлат баромад намуда, хавфу хатари таҳдиди зуровариро нисбати аҳолӣ нишон медиҳад. Имрузҳо барои ҳама маълум аст, ки дар раванди ҷаҳонишавӣ ва бархурди тамаддунҳо ҳолати бисёрии давлатҳои дунё куллан дигар шуда, бисёр ҷангу ҷадалҳо ва хунрезиҳо мушоҳида мешаванд. Сабаби бисёрии чунин ҳолатҳо ин андохтани иғво аз тарафи гуруҳҳои нохалаф байни кишварҳои дунё мебошад. Нисбати Тоҷикистони азизи мо ҳам хоинони миллат дар паси хоҷагони хориҷӣ паноҳҷуӣ карда, сангандозӣ менамоянд. Онҳо дар манотиқи кишвари мо набошанд ҳам, аз дур истода зарарӣ худро расониданӣ, сулҳу суботи моро ноором карданӣ. Ҳамагон медонанд, ки баъди пошхурии Иттиҳоди Шуравӣ аз тарафи ҳизбҳои террористӣ чӣ қадар ҷиноятҳои экстремистиву террористӣ, гаравгонгирӣ, одамрабоӣ амалӣ карда шудааст. Имруз мардуми сарбаланди Тоҷик чеҳраҳои аслии ин хоинонро ба хубӣ мешиносад ва намегузорад, ки осмони софу беғубори кишвар сиёҳ шавад. Мардуми бошарафу меҳнатдусти тоҷик, ки бо заҳмати зиёд сулҳ ба даст овардааст, намегузорад, ки ба якпорчагии миллат иғво андохта шавад. Мо бояд, зиракии сиёсии худро ҳеҷ гоҳ аз даст надиҳем. То ҷон дорем, сулҳу суботро амонӣ нигоҳ дорем. 

 Саидхоҷаева Д.М., устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

 

3 марти соли 2021 Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар мулоқоти якуми Панели сатҳи баланд оид ба масъалаҳои об ва иқлим, ки дар сиғаи видеоконференсия баргузор гардид, иштирок ва оид ба масъалаҳои об ва иқлим суханронӣ намуданд. Чорабинӣ таҳти раёсати Дабири кулли Созмони байналмилалии обуҳавошиносӣ Петери Таалас сурат гирифта, дар он Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, Президенти Маҷористон Янош Адер, Раиси СММ-Об, Президенти Хазинаи байналмилалии рушди кишоварзӣ (IFAD) Гилберт Ҳунгбо, сарони ҳукуматҳои як қатор кишварҳо, инчунин коршиносони байналмилалӣ иштирок карданд. Президенти мамлакат сабаби асосии тағйирёбии иқлимро дар обшавии босуръати пиряхҳо дар натиҷаи гармшавии глобалӣ маънидод карданд. Таъкид гардид, ки мутаассифона, имрӯзҳо мо босуръат об шудани яхро дар Арктика, Антарктида ва Гренландия мушоҳида менамоем. Ҳамчунин, тағйироти ҷиддӣ дар пиряхҳои воқеъ дар хушкӣ низ ба амал омада истодаанд.

Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон оид ба вазъи имрӯзаи пиряхҳои Тоҷикистон андешаронӣ карда, таъкид доштанд, ки вазъи ба ин монанд дар пиряхҳои Помир низ ба вуҷуд омада истодааст. Обшавии бузургтарин пиряхи воқеъ дар хушкӣ - пиряхи Федченко дар Тоҷикистон, ки зиёда аз 75 километр дарозӣ дорад, намунаи возеҳи ин гуфтаҳо мебошад. Пажуҳишҳо нишон медиҳанд, ки фақат дар тӯли 70-80 соли охир пиряхи Федченко зиёда аз як километр ақиб рафта, майдони он то 44 километри мураббаъ кам шудааст. Зиёда аз ин, ҳаҷми он 15 километри мукааб ихтисор гардида, суръати миёнаи ақибравии нӯги (забони) пирях дар як сол 16 метрро ташкил медиҳад.

Сарвари давлат пиряхҳоро захираи асосии оби соф арзёбӣ карда, изҳор доштанд, ки обшавии босуръати онҳо дар баробари зиёдшавии истеъмоли об, ки бо афзоиши аҳолӣ ва рушди иқтисодӣ вобастагӣ дорад, метавонад ба оқибатҳои бағоят манфӣ оварда расонад.

Президенти мамлакат таъкид доштанд, ки обшавии пиряхҳои Арктика ва Антарктида боиси баландшавии сатҳи уқёнуси ҷаҳонӣ гардидааст ва ин омил, дар навбати худ метавонад ба ҳаёт ва накӯаҳволии садҳо миллион сокинони Замин, хусусан дар кишварҳои хурди ҷазиранишин ва минтақаҳои наздисоҳилии онҳо, таҳдид ба бор орад.

Дар ин робита Сарвари давлат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пешниҳод карданд, ки соли 2025-ум Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо эълон гардида, санаи Рӯзи ҷаҳонии ҳифзи пиряхҳо муайян карда шавад. Пешниҳоди дигари ҷониби Тоҷикистон таъсис додани Бунёди махсуси байналмилалии ҳифзи пиряхҳо аст.

Раҳматуллоева М.М., омузгори калони

кафедраи математикаи олӣ ва физикаи ДПДТТ

 

 

Бо баробари гузаштан ба асри технологияҳои иттилоотӣ, таъсири иттилоот ва вобаста будан аз расонаҳои иттилоотрасонро бешубҳа ҳар як фард дарк карда истодаааст. Рушди интернет ва шабакаҳои иҷтимоӣ бевосита ба мафкураи ҷомеа таъсири калон расонида истодааст. Аз як тараф интернет ҷойи дастраст кардани маълумотҳои зарурӣ, васеъкунии ҷаҳонбинӣ гашта бошад ҳам, аз тараф дигар бо воситаи ин шабака гуруҳҳои экстремистиву террористӣ фикру ақидаи нодурусти худро паҳн карда истодаанд. Бинобар ин, дар замони муосир таъмини амнияти иттилоотӣ яке аз омилҳои асосии амнияти миллӣ гашта истодааст. Воқеан, дар замони пурҷушу хуруши иттилоотӣ ва ҷаҳони зудтағйирёбанда таҳдидҳои терроризму ифротгароӣ аҳли ҷомеаро ба ташвиш оварда истодааст. Аҳволи кишварҳои ҷангзадаро мушоҳида менамоем, ки дар натиҷаи ҷангҳои иттилоотии давлатҳои абарқудрат ба чӣ мубаддал шудаанд. Тоҷикистон низ ҳамчун як узви ҷомеаи ҷаҳонӣ дар самти мубориза бо терроризму ифротгароӣ, ҷангҳои иттилоотӣ ва таҳдидҳои хатарзо доим ибтикороти назаррас нишон медиҳад. Пушида нест, ки ташкилотҳои террористиву экстремистӣ барои расидан ба мақсадҳои хеш ғайр аз истифодаи силоҳу лавозимотҳои ҷангӣ, аз иттилоот ва расонаҳои иттилоотӣ бо воситаи шабакаҳои иҷтимоӣ хеле васеъ истифода мебаранд.  Албатта, таъсири иттилоот ва шабакаҳои иҷтимоӣ ба тафаккури ҷомеаи мо дар асри нав калон мебошад. Аз ин лиҳоз, моро зарур аст, ки ба ҳуҷумҳои иттилоотии мақсадноки хоинони давлату миллат истодагарӣ  намоем, то ки онҳо ба амнияти халқи мо таъсири манфии худро нарасонанд. Ҳар як фарди банангу номус бояд донад, ки бо воситаи ин расонаҳои иғвоангез гуруҳҳои номатлуби террористӣ фикру ақидаи нодурусти худро паҳн карданӣ аст.  Дар самти таъмини амнияти миллӣ ва ҳифзи ҳар як фард, ҷомеа аз афкори ҳар гуна зуҳуроти номатлуб дар фазои маҷозӣ бояд чораҳои зарурӣ ва самаранок андешида шавад. Мо бояд нагузорем, ки чунин расонаҳои иғвоангез дар фазои ҳавоӣ ва маҷозии кишвари мо фаъолият барад. Тибқи ҳалномаи Суди Олии Ҷумхурии Тоҷикистон манъ кардани фаъолияти расонаҳои иғвоангези ҳизбу ҳаракатҳои террористӣ –“Ҳизб-ут-таҳрир”, “Паймони миллии Тоҷикистон”, “Ихвон-ул-муслимин” дар замони муосир айни муддаост. Бинобар ин, ҷавонони моро мебояд,ки зиракии сиёсии худро гум накарда, аз ворид шудан ба чунин расонаҳои иғвоангез дурӣ ҷуянд. Шабакаи интернетро бо мақсади донишандузӣ истифода баранд.

 Саидхоҷаева Дилафрузхон, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

 

Об манбаи ҳастии ҳамаи мавҷудоти олам буда, ҷаҳону зиндагониро таровату зебоӣ ва сарсабзиву озодагӣ мебахшад. Модоме ки асоси зиндагии ҳамаи мавҷудоти олами зинда об аст, пас мо вазифадорем, ки ин маъхази бузургро чун асоси ҳастӣ, чароғи равшандиҳандаи созгори дунёи ҳастӣ эҳтиром намоем ва тозаву озода нигоҳ дорем.

Тоҷикистон аз захираи об бой буда, қариб 7000 пирях, 155 кӯли гуногунҳаҷм, даҳҳо ҳазор чашмаоби одию маъдании бешумор дорад. Перомуни ин масъала Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон чунин изҳор доштааст, ки: «Тоҷикистон, алҳақ, як неъмати худодод, як муъҷизаи табиат, як пора биҳишти рӯи Замин аст. Мисли сарзамини мо табиати нотакрор, оби софу зулол, чашмаҳои ширин, кӯҳҳои зебову сарбаланди дорои сарватҳои бои зеризаминӣ дар ягон гӯшаи олам вуҷуд надорад. Пас месазад, ки бо чунин диёри зебоманзар ифтихор намоем ва шукри ҳар пора замину ҳар қатра обаш бикунем, ин ҳама дороиашро, ки сарчашмаи ҳаёти мост, тозаю озода нигаҳбон бошем».

Имрӯз ҳарчанд об дар сайёраи мо хеле зиёд аст, бо вуҷуди он дар бисёр минтақаҳо сайёраамон аз нарасидани оби тозаи ошомиданӣ танқисӣ мекашанд. Солҳои охир дар натиҷаи муносибати нодуруст ба табиат мувозинати муҳити зист номураттаб гардид ва офатҳои гуногуни табиӣ афзуданд. Сол то сол хушксолиҳои харобиовар бештар рух дода, обхезиҳо пурзӯру мудҳиштар мешаванд ва масъалаи таъмини аҳолӣ бо озуқаворӣ мушкилтар мегардад.

Вобаста ба афзоиши аҳолӣ дар ҷаҳон, талабот ба оби ошомиданӣ низ зиёд гаштааст, вале на ҳамаи давлатҳо имкони таъмини аҳолиашонро бо оби тоза доранд. Онҳоро зарур меояд, то бо сарфи маблағи зиёд аз дигар кишварҳо об ворид намоянд. Ҳоло дар ҷаҳон зиёда аз 600 млн. нафар аз норасоии оби тоза танқисӣ мекашанд ва ҳамасола зиёда аз 5 млн. нафар аз истеъмоли оби ғайрисанитарӣ ба ҳалокат мерасанд, ки қисми зиёди он ба Африқо, махсусан ба биёбони Саҳрои Кабир рост меояд.

Бо зиёдшавии муассисаҳои истеҳсолӣ ва воситаҳои техникӣ иқлим гарм шуда, боиси хушкшавии дарёҳо ва аз меъёр зиёд об шуда ни пиряхҳои куҳӣ ва материкӣ гаштааст. Агар ин раванд давом кунад, баъди 100-150 сол 90%-и ҳудуди Африқо ба биёбон табдил ёфта, 5 млрд. нафар дар тамоми кураи Замин аз истеъмоли об маҳрум мешаванд.

Моҳияти ин масъаларо Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дарк намуда, соли 1999 дар ҷаласаи 54-уми СММ пешниҳод намуд, то соли 2003 «Соли байналмилалии оби тоза» эълон карда шавад. Пешниҳоди мазкур аз ҷониби кишварҳои аъзои СММ дастгирӣ ёфт. Ҳадафи асосии ин пешниҳод ҳалли проблемаи об дар рӯи Замин буд. Соли 2003 дар Симпозиуми байналмилалие, ки дар шаҳри Токио бахшида ба «Соли оби тоза» гузашт, бо пешниҳоди Президенти ҶТ солҳои 2005-2015 даҳсолаи амалиёти «Об барои ҳаёт» эълон карда шуд.
Тоҷикистон яке аз кишварҳое мебошад, ки дар саргаҳи дарёҳои бузург воқеъ буда, дорои захираҳои бузурги обӣ мебошад ва аз рӯи захираи оби тоза дар ҷаҳон дар ҷои 7-ум ва дар ИДМ дар ҷои 2-юм (баъд аз Русия) қарор дорад. Захираи умумии обии Тоҷикистон 88,6 млрд м3-ро ташкил медиҳад, ки ин зиёда аз 60%-и захираи обии Осиёи Миёна мебошад.

Мутаассифона, қисми зиёди обҳои ҷумҳурӣ тавассути дарёҳо ба ҳудуди дигар кишварҳо ҷорӣ шуда, заминҳои давлати бегонаро шодоб менамоянд. Анқариб 70%-и оби дарёҳои бузургтарини Осиёи Миёна, яъне Сирдарё ва Амударё дар ҳудуди Узбекистон ва Туркманистон истифода мешавад. Гарчанде Тоҷикистон дар саргаҳи дарёҳо воқеъ аст, вале садҳо ҳазор гектар заминҳо ҳамчун заминҳои лалмӣ боқӣ монда, обёрӣ намешаванд.

Яке аз проблемаҳои экологии минтақавӣ ин муаммои баҳри Арал мебошад. Вобаста ба он ки солҳои охир оби Амударё ва Сирдарё қариб пурра дар заминҳои Узбекистону Туркманистон барои обёрӣ истифода шуда, ба баҳри Арал об хеле кам ҷорӣ мешавад, бухоршавии об дар ин баҳр хело ҳам зиёд аст. Мувофиқи маълумоти оморӣ баҳри Арал дар масоҳати 30000 км2 хушк шудааст ва он бо суръати тез идома дорад.

Конфронси Созмони Милали Муттаҳид оид ба об, ки соли 1992 дар Аргентина барпо гардида буд, мафҳуми ниёзҳои аввалиндараҷаро ба об барои таъмини ҳуқуқи инсон қабул намуд, ки он соли 1997 дар Саммит оид ба замин дар шаҳри Рио де Жанейрои Бразилия такрор гардид.

Аз 20 то 22 августи соли 2013 дар Душанбе конфронси байналмилалӣ дар сатҳи баланд оид ба ҳамкорӣ дар соҳаи об баргузор шуд. Дар кори он зиёда аз 900 нафар ширкат намуданд, ки онҳо намояндагии 70 мамлакати аъзои Созмони Милали Муттаҳид ва 20 ташкилоти гуногуни байналхалқиро ба уҳда доштанд. Ҳамчунин, дар кори конфронс 5 муовини дабири кули СММ, роҳбарони ЮНЕСКО, ПРООН, Комиссияи иқтисодии Аврупо, Ташкилоти умумиҷаҳонии обуҳавосанҷӣ, Бонки умумиҷаҳонии асъор, як қатор роҳбарон ва намояндагони бонуфузи СҲШ, ЭКО ва дигарон ширкат намуданд.

Мақсади асосии конфронси мазкур беҳтар намудани ҳамкорӣ дар истифодаи захираҳои об, махсусан дар ҷодаи обҳои сарҳадгузар, бехатарии экологӣ бо истифода аз технологияи ҳозиразамон ва ҳавасманд намудани роҳбарони идораю муассисаҳо ва сарварони давлатҳо бобати дар амал татбиқ намудани нақшаи мазкур ҳисобида мешуд.

Пешвои миллат, Президенти мамлакат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон изҳор дошт, ки Тоҷикистон ният дорад дар якҷоягӣ бо давлатҳои ба ин кор манфиатдор дар Душанбе маркази махсус оид ба дипломатияи обро таъсис диҳад. Вай тамоми аҳли ҷаҳонро барои ҳамкорӣ ба ин кори нек даъват кард.

Ҳангоми муҳокимаи истифодаи манбаъҳои дарёҳои сарҳадгузар намояндагони аксари давлатҳо дар баромадҳои худ ба нақши Неругоҳи барқи обии Роғун на танҳо дар ҳалли масъалаҳои обу энергетика, балки ба аҳамияти он дар ҳалли як қатор масъалаҳои иқтисодию иҷтимоии минтақа баҳои баланд доданд. Бори аввал дар конфронс масъалаи ҷалб намудани инвеститсия дар бобати ҳамкориҳо дар соҳаи истифодаи об пешниҳод ва дастгирӣ карда шуд. Иштирокчиёни конфронс пешниҳоди Сарвари давлати Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмонро дар хусуси идомаи ташаббуси 10-солаи ҳамкорӣ дар соҳаи об ҷонибдорӣ карданд.

Рӯзи 28-уми ноябри соли 2016 дар пойтахти Маҷористон - шаҳри Будапешт Саммити об ба кори худ оғоз намуд, ки дар он зиёда аз 900 нафар намояндаи воломақом аз 100 кишвари олам, 50 ташкилоти байналмилалӣ ва минтақавӣ, ба монанди СММ ва сохтору ниҳоди зертобеи он, Созмони ҳамкории иқтисодӣ, Бонки ҷаҳонӣ, Салиби сурх ва дигарон иштирок намуданд. Зимни суханронии худ Президенти Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон доир ба муҳимияти масъалаи таъмин намудани дастрасии ҳамагонӣ ба об таъкид намуданд, ки ин ҳадаф дар баробари зарурати таъмин намудани дастрасӣ ба оби ошомиданӣ, масъалаҳои сифати об, самаранокии истифодаи он, пиёдасозии мудирияти муштараки захираҳои об, ҳифзи экосистемаи об, инчунин, тавсеаи ҳамкорӣ ва ҳамёрӣ дар соҳаи обро дар бар мегирад. Чунин як иқдом барои ҷалби таваҷҷуҳи бештар ва фарогир ба татбиқи Ҳадафи шашуми рушди устувор ва вазифаҳои он мусоидат хоҳад кард.

Бояд қайд кард, ки Даҳсолаи байналмилалии амал “Об барои рушди устувор, 2018- 2028”, ки аз ҷониби давлатҳои аъзои Созмони Милали Муттаҳид якдилона қабул шуд, бори дигар эътирофгари созандагӣ ва ташаббускории ин миллат аз ҷониби ҷомеаи ҷаҳонӣ мебошад. Аз ин рӯ, мо бояд ҳар лаҳзаро ғанимат шумурда, бо роҳи амалисозии қарордодҳои нав, мувофиқати механизмҳои ба ҳамдигар муфид ва аз ҳама муҳим иродаи некхоҳонаи кишварҳоро эҷод намуда, мушкилоти истифодаи обро дар сатҳи байналмилалӣ таъмин намоем.

Раҳматуллоева М.М., омузгори калони

кафедраи математикаи олӣ ва физикаи ДПДТТ

 

Имрузҳо бо баробари тезу тундшавии муносибатҳои байни давлатҳо, бо зиёдшавии ҳолатҳои экстремистиву террористӣ масъалаи хизмат ба Ватан, ҳимояи он ва арҷ гузоштан ба муқаддасоти миллӣ боз ҳам муҳимтар гаштааст. Ватан модареро мемонад, ки фарзандашро калон мекунаду ба воя мерасонаду навозиш мекунад ва ҷавобан ҳар як фарзанд бояд ба ҳимояи Модар-Ватан низ доим тайёр бошад. Боиси ифтихори ҳар як модари писардор аст, ки ҳимояи Ватани аҷдодӣ бар уҳдаи ҷавонписарони паҳлавонаш вогузор аст, ки сабаби пойдории сулҳу субот, оромӣ, озодӣ, хандаи беғашонаи кудакон ва парафшонии парчами миллӣ мебошад. Аз ин ҷост, ки ҷавонписарон ба сафи Қувваҳои мусаллаҳи Тоҷикистони азизамон хизмат намуда, бо баробари базаи моддиву техникии ҳарбиро пурқувват намудан, мактаби бузурги мардонагиву ҷасоратро аз худ намуда, бо сари баланд зинадагии осударо давом медиҳанд. Падари хизматнамуда барои писараш намунаи ибрат гардида, қадру қимати зиндагӣ, оромию субот ва манзалати Модар-Ватанро нишон хоҳад дод. Ду сол хизмат намудан дар сафи Қувваҳои мусаллаҳи Тоҷикистон ҳар як ҷавонписарро боз мустақилтару зирактар гардонда, бозгаштан ба хона дар даст бо билети ҳарбӣ ифтихори ватандустии онҳоро баландтар мекунад. Падару модар, хоҳару бародар онҳоро бо ифтихори баланд пешвоз гирифта, ҳамчун қаҳрамон сипос мегуянд. Сипос ба он мегуянд, ки фарзанди онҳо дар қатори бисёр фарзандони меҳанпараст шабзиндадорӣ карда, марзу буми Ватанро ҳифз намудааст, то ки мардум осудаҳол хоб раванд. Ин намунаи назаррас барои садҳо ҷавонону наврасон, ки аз хизмат метарсанду ҳаросида ба дигар давлатҳо гурехта рафтаанд.

Маҳз ин ҷавонписароне, ки аз хизмати ҳарбии ҳатмӣ гузаштаанд, базаи ҳарбии ҳар давлатро дар ҳолати “Омода бош” нигоҳ медоранд. Бинобар ин, ҳар як давлату миллат ба сафи ҷавонони худ боварии комил дорад ва онҳоро аз мактаби ҷасорат, аз мактаби зиндагӣ мегузаронад, то ки кишвар ободу осуда бошад. Онҳоро марди ҳақиқӣ, инсони пухта ва пуртоқат тарбия мекунад. Амалҳои шоистаи ҷавонони хизматкарда  чандин ҷавонони гурезаро бояд шарм доронад. Ҳар як ҷавони боақлу бонанг бояд фаҳмад, ки ба ғайр аз зодагони Ватан замини онҳо, модари онҳо ва хонаи онҳоро ҳеҷ кас ҳимоя намекунад. Аминем, ки ҳар чавон ба сухани дили худ гуш диҳад, зеро он ҳамеша мегуяд, ки хизмат ба Ватан қарзи ҳатмии ман аст.

 

 Саидхоҷаева Д.М., устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд

 

Боиси ифтихору сарфарозӣ ва шукргузории ҳамаи мост, ки Тоҷикистони азиз – Ватани маҳбуб ва хонаи умеди тоҷикони ҷаҳон зери сиёсати хирадмандонаву созандаи Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба марҳилаи нави рушд ворид гардида, дар сатҳи ҷаҳонӣ ҳамчун кишвари ташаббусҳои муҳим шинохта шудааст.  Мусаллам аст, ки ин ҳама ободиву пешрафт ва шукӯфоии Тоҷикистони азиз ба душманону бадхоҳони миллату давлати мо писанд нест, зеро онҳо бар ин назаранд, ки тоҷик чун дар гузашта ҳамеша бояд аз “ҷабри таърих” бинолад.  Барои хоинону хоҷагони онҳо талошҳои Пешвои муаззами миллат барои сохтани таърихи навини рушди кишвар, эҳё ва таҳкими давлатдории миллӣ ба қавле “устухон дар гулуст”. Хонандаи ҳушманд дуруст дарк намуд, ки сухан дар бораи чист. Бале, рафтору гуфтори наҳзатиёни наҳс бо роҳбарии Кабириву  Муҳаммадиқбол ва дигар нафриншудагони халқу миллатро дида, кас ба чунин хулосае меояд, ки такрори сенарияи солҳои навадум ва боз ба оташи ҷанги шаҳрвандӣ кашидани кишвар аз ҳадафҳои асосии ҳизбу ҳаракатҳои ифротиву террористӣ мебошад.  Роҳбарону хоҷагони наҳзатиён хуб медонанд, ки мардуми солдидаи  кишвар, ки шоҳиди даҳшатафканиҳои онҳо дар солҳои навадум буданд, дигар ба онҳо бовар намекунанд, аз ин рӯ хонинони миллату давлат акнун мехоҳанд бо ҳар роҳу восита ба мафкураи наврасону ҷавононе, ки аз ғаразҳои нопокашон хабар надоранд, таъсир расонанд, аниқтараш онҳоро ба манқуртоне табдил диҳанд, ки разишҳои милливу давлатӣ барояшон қадре надошта бошад.

Дар Паёми навбатии худ ба Маҷлиси Олии мамлакат, ки 23 декабри соли 2022 ироа гардид, Ҷаноби Олӣ таъкид намуданд, ки “гурӯҳҳои террористиву эктремистӣ барои даъват ва ҷалб намудани шаҳрвандон ба сафҳои худ бо истифода аз технологияҳои муосири иттилоотӣ роҳу усулҳои навро истифода карда, ҷавонони камтаҷрибаву ноогоҳро бо ғояҳои тундгароӣ гумроҳ месозанд”.

Аз ин рӯ зарур аст, ки ҳамаи мо, махсусан вакилону фаъолон, омӯзгорон ва дигар шаҳрвандони худшиносу ватандӯсти кишвар дар сафи пеши мубориза бо ҳама зуҳуроти номатлуб, ба вижа ифротагроиву терроризм бошем ва нагузорем, ки заҳрпечаки ақоиди душманони миллату давлат мағзи фарзандонамонро хазон кунад. Дар ин роҳнамоии дурусти фарзандон ҳангоми истифодаи интернет ва шабакаҳои иҷтимоӣ бисёр зарур аст. Чунки минбари асосии ҳизбу ҳаракатҳои ифротӣ шабакаҳои иҷтимоӣ маҳсуб меёбанд. Қисми зиёди наврасону ҷавонон низ маҳз тавассути интернет мағзшӯӣ гардида, ба чунин гуруҳҳои террористӣ шомил мешаванд.  

Ба таъкиди Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳҳмон: “Мо бояд ватандӯсту ватанпараст бошем ва ҳаргиз фаромӯш насозем, ки эҳсоси гарми ватандӯстӣ ва ҳисси баланди миллӣ омили асоситарин ва роҳи муҳимтарини рушди давлат ва ҷомеа мебошад.”

Маҳбуба Комилова, устоди кафедраи таъминоти барқ ва автоматика

 

 

Ин мисраҳо аз они шоир Ҳабиб Юсуфӣ аст. Ватан барои Ҳабиб Юсуфӣ хазинаи илҳом, макони ишқу ифтихор аст ва бо рангу бӯ ва таровати худ ба чаман шабоҳат дорад.

Ватан чӣ калимаи зебост. Баҳри ҳифзи Ватан ҳазорон нафар ҷони ширини худро қурбон кардаанд.

Ватан барои ҳар яки мо хонаи умеду орзуҳо ва бахшандаи бахту саодати халқҳо мебошад. Бинобар ҳамин, мо бояд дар замири хонанда ва шуури онҳо меҳру муҳаббат ба Ватан, ифтихори ватандӯстӣ, ишқи Ватанро парвариш намоем.

Сухомлинский мазмуни мафҳуми «Ватан»-ро ба мафҳуми «Инсон» «маънои зиндагӣ», «меҳнат», «оила», «забони модарӣ», «муҳити табиат», «зебоӣ», «муҳаббат», «садоқат» алоқаманд медонад.

Инсон халқи худ ва меҳани худро шинохта, худро мешиносад, худро ҳамчун ҳиссаи халқ дарк мекунад. Муҳаббати Ватан бидуни муҳаббат ба забони модарӣ берун аз имкон аст. Муҳаббати Ватан дар замири мо зиёдтар мегардад.

Ашъори Ҳабиб Юсуфӣ ба рӯҳи замон мувофиқат карда, саршори ғояҳои ватанхоҳӣ, озодандешӣ, ҳаётдӯстӣ, ҳақиқатпарастӣ ва адолатхоҳӣ мебошад. Мирзо Турсунзода дар достони «Писари Ватан» симои падарро чун шахси ватандӯст, таҷрибадида ва соҳиби рӯҳи қавию орзую омоли наҷиб тасаввур намудааст.

Ватанро танҳо касе бо чашми ватанпарвар дида метавонад, ки бо тамоми иқтидор онро дӯст медорад, бо ранҷаш ранҷ мекашад, бо бемориаш бемор мешавад.

Дар достони «Ғалабаи Таня» Абулқосим Лоҳутӣ барои ҳифзи обу хоки Ватан мубориза бурдани тамоми халқу мамлакатҳои собиқ Иттиҳоди Шӯравиро ифода мекунад. Шоир тавонистааст, ватандӯстиву ватанпарастии насли наврасро дар рӯҳи қавии ҷавонон, бахусус дар симои комсомолдухтар Зоя Космедиянская инъикос намояд. Зоя ҳамчун қаҳрамони асосии достон қаҳрамонона барои мудофиаи Ватан ҷон медиҳад. Дар симои Зоя тамоми хусусиятҳои неки инсонӣ - поквиҷдонӣ, ватандӯстиву ватанпарастӣ, қавииродагиро хуб таҷассум кардааст.

Ба андешаи мо, наҷибтарин, муқаддастарин эҳсос барои ҳар инсон эҳсоси ватанпарастӣ аст, ки зодгоҳи аслиаш домони хонавода аст. Пас аз хонавода муаллимон ҳастанд, ки дар дили хонандагон ҳисси ватандӯстиро бедор менамоянд. Маҳз мактаб аст, ки ба ин калима маънои тоза, тафсирҳои тоза зам мекунад. Ба шогирдон меомӯзад, ки ватандӯстӣ танҳо иборат аз ҳифзи Ватан дар набардҳо нест, балки майдону арсаи ватандӯстӣ фарроху пурдоман аст. Хубу аъло таҳсил намудан, ширкати фаъол доштан дар зиндагии мактаби худ намунае аз ватандӯстиву меҳанпарастист.

Инсони ҳақиқӣ касест, ки барои хушбахтии одамон талош мекунад ва омода аст тамоми нерӯи худ, вуҷуди худро баҳри он бубахшад. Мо - омӯзгорон кӯшиш мекунем, ки шогирдон омода бошанд зиндагии худро баҳри шаъну шараф ва гулгулшукуфии Ватан бубахшанд.

 

Дадоҷонова Зебо,

ассистенти кафедраи иқтисоди муҳандисӣ ва менеҷмент

 

 

 

 

Дар марҳалаи кунунӣ оид ба тадбирҳои муассири кишвари мо бо мақсади вокуниши саривақтӣ ба таҳдиду хатарҳои ҷаҳонӣ дар раванди ташаккули иқтидори муносиби дохилӣ ва хориҷӣ, дар ин раванд зарурати ҳамгироии бештари ҷумҳурӣ бо ҷомеаи ҷаҳон ва минтақа, сохторҳои байналмилалӣ ва минтақавӣ, инчунин, муҳимияти роҳандозии ҳамкориҳои фарогир ба роҳ монда шудааст. Вале, мутаассифона дар гўшаҳои гуногуни ҷаҳон фаъолшавии созмонҳои террористӣ ва ташкилоту созмонҳои маблағгузори онҳо ба мушоҳида мерасад. Мисоли равшани ин гуфтаҳо дар кишвари соҳибистилоли мо гуруҳи экстремисти ва террористӣ бо номи “Наҳзати  ислом” бо истифода аз арзишҳои дини муқаддас солҳои тулонӣ дар давлати демократии ва ҳуқуқбунёди мо фаъолият карда ин фурсатро барои худ ғанимат шумурда чи нақшаҳое таҳия намуда буданд ба ҳамагон маълум аст.  Дар шароити кунунӣ низ маҳз мавҷудият ва фаъолияти гурўҳҳои ифротгарои динӣ ва созмонҳои террористӣ,  амсоли ТЭТ ҲНИ аксар кишварҳои оламро бо хатарҳои ҷиддӣ мувоҷеҳ намудааст. Чуноне, ки мо худ мушоҳида мекунем, вақтҳои охир  дар мамолики  Олмон -Дортмон ва шаҳри Варшаваи Лаҳистон масъулини  ТЭТ ҲНИ, хоса М.Кабирӣ,  ки домони аврупоиҳоро гирифта,бо ҳар роҳу васила мехоҳад худро шахси дунявӣ нишон диҳад. Дар иртибот ба ин,бояд қайд кард, ки баъзе аз кишвархо манфиатхои геополитикии худро пеша карда, аз стандартхои дугона истифода менамоянд. Аз чумла, Ҷумҳурии Исломии Эрон, ки зери каноти созмонхои ба ном байналмилалию хифзи ҳукуқ ва озодиҳои инсон, ки хадафи аслиашон танҳо химояи манофеи кишвари муассис аст, минбархои таблиғотиро дар ихтиёри террористоне чун Кабирию думравонаш мегузоранд ва онхоро маблаггузорӣ мекунанд. Аммо ин гуруххо ба хадафи нопоки худ  нахоханд расид, зеро мардум ҳакикати вокеиро дарк намуд .Шахрвандони Точикистон аксар ба ҲНИ эътимод надоштанду надоранд, зеро чанги шахрванди дар кишвар, ки боиси марги даххо хазор ва машакати хазорон нафар сокинон гардида,  мучиби харбии иктисодии чумхури шуд, махз бо сабаби тундравихои хизби мазкур  ба амал омада буд.

Эълон шудани соли 2021 ҳамчун «Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои миллӣ» низ яке аз барномаҳои созандае ба шумор меравад, ки барои пешрафту тараққӣ ва некуаҳволии мардуми шарифи кишвар нигаронида шудааст. Ҷои таассуф аст, ки дар ҷамъиятҳои осоишта  шахсиятҳои ҷудогона, ҳизбу ҳаракатҳо ва созмонҳое  низ ҳастанд, ки кўшиши мақсаду маром, ғояву андеша, афкор ва нақшаҳои худро бо ҳар роҳу васила ва ҳатто, бо амалҳои тундравона амалӣ созанд. Масалан Ташкилоти террористӣ-эктремистии Ҳизби назҳати исломӣ аз кабили чунин ниҳоти диниву мазхабии тундрав,  нооромиро дар ҷомеаи мо ба вуҷуд  овардан мехоҳад ва бо истифода аз сарпарастиву ҳимояи хоҷагони бурунмарзиаш, ки дигар ниқоб аз чеҳра барафкандаанд, ҳанўз ҳам  дар  барои тира кардани фазои ороми ҷомеаи мо талошҳои беҳуда меварзад. Роҳбари фирории  ТЭТ ҲНИ  Муҳиддин Кабирӣ ва ҳаммаслакони ў дар кишвари Олмон ва Лаҳистон (Польша) бо ҳаргуна баҳонаи беасос ҷамъомадҳои ифротиро баргузор намуда истодаанд. Бо ин роҳи найрангу фиреби навбатиашон кўшиш доранд, ки бо дастгирии молиявии доираҳои манфиатдори ҳориҷӣ муҳоҷирони тоҷикистонӣ, хусусан,намояндагони табақаи зиёиро ба ин созмон ҷалб созанд. Аз ин нигоҳ ҲНИ дигар танҳо марбут ба Тоҷикистон нест, он хатар ба ҷомеаи ҷаҳонист. Имрўз  фаъолияти ҲНИ дар сатҳи байналмилалӣ  мавриди баррасӣ қарор дода шуда, он расман Ташкилоти террористӣ-экстремистӣ Ҳизби назҳати исломӣ дониста шудааст.

Фикр мекунем, ки мардуми босаводу боақли мо фирефтаи фиребу найранги ифротгароён намешаванд ва ба ҳар ҳарфи беҷои онон бовар намекунанд.

Сарвари давлат ҳамзамон дар ин маврид таъкид менамоянд, ки “Мо бояд ҳамеша дар назар дошта бошем, ки терроризм ва террористро ба худӣ ва бегона, ашаддӣ ва ислоҳгаро ё хубу бад ҷудо кардан мумкин нест. Баръакс, тавре ки ман борҳо таъкид карда будам, террорист ватан, дин, мазҳаб ва миллат надорад”.

Барои ҳар яки мо сулҳу оромӣ, субот азиз аст. Мо бояд ба ин неъмати бебаҳо расида, истиқлолияти комилро ҳифзу муқаддас дорем.

 

                

Турсунқулов Ш.Р., ассистенти

кафедраи молия ва қарз

 

Халқи тоҷик аз қадимулаён ба шарофати шахсиятҳои нотарсу ҷасур, ватандӯсту меҳанпарвар, донишманд ва бонангу номус тавонистааст, ки ба ганҷинаи таърих ва тамаддуни башар саҳми мондагор гузорад.

Ин миллати фарҳангсолору тамаддунсоз дар ҳамаи замонҳо зулму ситам ва фоҷиаву даҳшатҳои аҷнабиёнро паси сар намуда, дар ҷое бо қавмҳои зиёд ҳамкорӣ кардаву бар зидди иддаи дигар муборизаи беамон бурдааст.

Мардуми шарафманди мо дар ҳамаи марҳилаҳои таърих барои ҳифзи ҳувият ва анъанаву арзишҳои миллии хеш бо қавму қабилаҳои саҳрогарду бодиянишин талош ва муқовимат карда, дар ин роҳ ҳазорон нафар фарзанди номоварашро аз даст дода, бо мушкилиҳои зиёд ба истиқлолу озодӣ расидааст.

Бесабаб нест, ки ҳар як тоҷику тоҷикистонӣ бо номи ин абармарди миллат сидқан фахр мекунанд ва номи оламгири ӯ бо шоҳасараш «Тоҷикон» вирди забони на танҳо халқи тоҷик, балки тамоми мардуми олами мутамаддин гардидааст. «Тоҷикон» аз ҷумлаи китобҳои муқаррарӣ нест, он таърихи сеҳазорсолаи халқест, ки роҳи дуру дарозеро тай намуда, қариб дар ҳар як марҳилаи таърихӣ барои ҷисман зинда мондан, барои осори маданиашро ҳифз намудан, барои ҳаққу ҳуқуқи маънавияшро барқрор намудан пайваста мубориза бурдааст. Ба қавли комили академик Акбар Турсун, он асарест, ки холо ба китоби рӯйимизии ҳар як фарди тоҷик табдил ёфтааст, онро аллакай мардум дар мағозаҳо кофта мегарданд, якбора чанд нусха харида, ба фарзандон ва хешовандонашон тақдим менамоянд.

Дар китоб сарнавишти халқи тоҷик аз замони бостон то даврони нав гирд оварда шудааст, ки он таърихи қадимтарин, қадим, асри миёна ва давраи навро дар бар мегирад.

Воқеан, ин асари нодир ба аксарияти олимони шарқшиноси ватанӣ ва ховаршиносони хориҷӣ таассуроти оламшумул бахшида, Тоҷикистонро ба худаш ва берун аз он шинос намуд. Мо бояд фахр кунем, ки чунин аҷдоди воло дорем, ки барои озодӣ ва шукуфоии ватанамон мубориза бурда, номи неки худро дар ёди ҳар якеи мо гузоштаанд!

Хурсандибахш аст, ки асари бунёдии қаҳрамони Тоҷикистон, академик Бобоҷон Ғафуров «Тоҷикон» бо ташаббуси бевоситаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо мақсади ошноӣ пайдо кардан ба гузаштаи пурифтихори халқи тоҷик  ва баланд бардоштани ҳисси худшиносии миллӣ дар арафаи ҷашнгирии 30 – солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳар як хонаводаи халқи тоҷик туҳфа гаштааст.

 

Раҳматуллоева М. М., устоди ДПДТТХ

 

Шахсиятҳои бомаърифати олам китобро чун гавҳари қимматбаҳо, сарчашмаи дониш, воситаи таълиму тарбия, фароғат, мероси як насл ба насли дигар пазируфтаанд. Нисбати китоб ва китобдорон боэҳтиром сухан меронанд. Халқи тоҷикро ҷаҳониён, аз замони қадим, таввасути илм, адабиёт ва санъати волояшон мешиносанд, ки онҳоро маҳз китобҳо ҳифз ва баррасӣ намуда, то замони мо овардаанд. Оре, китоб калиди хазинаи илму маърифат буда, таҷрибаву дониши тамаддуни ҳазорсолаҳоро дар бар мегирад. Таърихи пайдоиши китоб ба пайдоиши хат ва забон, санъат вобаста аст.

Баъди зуҳури хат одамони қадим имкон пайдо карданд, ки дар рӯи санг, чуб, сафол, барги дарахтон, устухонҳо, пусти ҳайвонот нақш офаранду нависанд. Акнун бо мурури замон дар натиҷаи ихтирои қоғаз назми нави китобдорӣ чорӣ гардид, ба ҷойи сангу чуб аз қоғаз истифода мебаранд. Асарҳои мутафаккирон Абурайҳони Берунӣ, Ибни Сино, Саъдӣ, Ҷомӣ, Навоӣ аз ҷониби хушнависон иншо гардида, насл ба насл гузаштанд. Хушбахтона, китобҳои сафолину сангӣ ва нақши рӯи чубҳо то замони мо расида, имрӯз зиннати осорхонаҳои муътабари ҷахонианд. Осори классикон низ тавассути китоб то замони мо эҳё гардида, олами тафаккури мардумро равшан мекунад. Ҳаётро бо дониш, ки аз китоб сарчашма мегирад, тассавур кардан мумкин аст.

Китоб барои мо манбаи дониш, дӯсти бовафо, маслиҳатгари беминат, рафиқи беғараз, ҳамдаму ҳамсӯҳбати муваффақ аст. Китобхонӣ имрӯз бояд ҷузъи муҳими тарбияи насли наврасро ишғол кунад. Миллати мо бо китоб ва китобхонӣ, заковат ва маърифатнокии худ дар ҷаҳони мутамаддин мақоми шоиста касб кардааст. Он ба шахс таассуроти амиқ бахшида, ҷаҳонбиниашро васеъ мегардонад. Китоб устоди беминат аст. Шахс аз китоби хондааш дарси одобу ахлоқро меомӯзад, накукору покахлоқ ва ватандӯст тарбия ёфта, ба камол мерасад. Аз ин рӯ, бояд ҷавонон ба қадри китоб бирасанд, вақти пурқимати худро ба беҳудагардию корҳои ношоиста сарф накарда бештар китоб хонанд, то дар зиндагӣ душворие садди роҳи онҳо нагардад. Барои он ки шахс хирадманд гардад, пеш аз ҳама, илму дониш омӯзад.

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Раиси муаззами ҲХДТ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми хеш дар баробари зикри масоили муҳими сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоии кишвар ба масъалаҳои тарбияи насли созанда, мустаҳкам кардани пояҳои ахлоқии ҷомеа, ташаккули афкори эҷодиву созандаи халқ доимо таъкид менамоянд, ки “Таърихи пурифтихори халқи тоҷик мактаби бузурги худшиносӣ мебошад ва мо вазифадорем, ки ба он арҷ гузорем, саҳифаҳои дурахшони қаҳрамониву диловарии гузаштагони худро омӯзем ва онро ҳамчун асоси ғояи ватандӯстиву садоқат ба Ватан ташвиқ намоем”.

 Президенти кишвар дар ин робита дар Паёми хеш ба Ҳукумати мамлакат супориш доданд, ки бо мақсади омӯзиши амиқи таърихи пурифтихори халқи тоҷик шоҳасари Бобоҷон Ғафуров-китоби “Тоҷикон”-ро аз ҳисоби Фонди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон чоп карда, аз номи Роҳбари давлат ба ҳар як оилаи кишвар туҳфа намояд.

 Тақдими шоҳасари “Тоҷикон” ба ҳар як хонаводаи кишвар боз як иқдоми хирадмандона ва дурбинонаи Пешвои муаззами миллат аст ва итминон дорем, ки пас аз мутолиаи ин китоб ва пайдо кардани шинохти дуруст аз фарҳангу таърихи гузаштаи хеш мардуми сарбаланди мо боз ҳам беҳтару бештар барои ободсозиву гулгулшукуфоии Ватан камари ҳиммат баста, талош мекунанд, то ному пайкори созандаи онҳо низ дар таърихи кишвари соҳибистиқлоли мо сабт гардад. Мутолиаи ин китоб бешак ба ҷавонони мо таъсири амиқ гузошта, ба худшиносиву худогоҳӣ ҳидоят менамояд ва онҳоро аз зери таъсири гурӯҳу ақидаҳои ифротӣ берун кашида, дар маҷмӯъ ба ватандӯстиву ватанпарастӣ роҳнамоӣ мекунад.

 

Таи се сол дар кишвари мо аз ҷониби Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон Озмуни ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” баргузор мегардад. Озмун бо мақсади баланд бардоштани завқи китобхонӣ, дарёфти чеҳраҳои нави суханвару сухандон, арҷ гузоштан ба арзишҳои миллию фарҳангӣ, инкишофи қобилияти эҷодӣ, таҳкими эҳсоси худогоҳию худшиносӣ, бой гардонидани захираи луғавӣ, тақвияти ҷаҳони маънавӣ доир мегардад. Дар озмун хонандагону донишҷӯёни ҳамаи зинаҳои таҳсилот, инчунин магистрҳо, аспирантҳо, докторантҳо ва шаҳрвандони кишвар метавонанд иштирок намоянд. Озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” аз беҳтарин падидаҳои даврони Истиқлолияти давлатии Тоҷикистон аст.

 

 Ҳадафи ин озмун - баланд бардоштани сатҳи фарҳангу дониши наврасону ҷавонон ва ҷомеа мебошад. Ба замми ин озмуни мазкур барои худшиносии миллӣ, шинохти таъриху фарҳанг, шинохти ҳувияти миллӣ, тарбияи эҳсоси қавии ватанпарастӣ, одоб, маърифат ва дигар ҷодаҳои ватандорӣ аҳамияти фавқуллода дорад. Маърифати баланди инсони китобхон, андешаҳои суиқасд ба ҷон, фирор аз хизмати Ватан-Модар, ҳисси бадбинӣ ва дигар амалҳоро дур менамояд, зеро ӯ бо мутолиаи бештари китоб ҳисси ватандориро дар замири хеш ҷой намуд ва медонад, ки дар ҷомеа, чӣ корҳоро пешаи худ намояд.

 Анвар Ҳоҷиев, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд