Ҳарчанд таҳлили ҷараёнҳои ифротӣ ва салафигарӣ дар Ислом ба зоҳир осон аст, вале нигоҳе аниқтар ба асли масъала, ташкил ва рушди он нишон медиҳад, ки ҷараёнҳое, ки имрӯз дар олам арзи вуҷуд дорад, худашон ва ҷонибдоронашон низ ба зарарҳои калон рӯ ба рӯ мешаванд.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳанӯз дар Паёми хеш ба ин масъала таваҷҷӯҳи алоҳида зоҳир намуда, аз ҷумла чунин таъкид намудаанд. Рӯйдодҳои охирини ҷаҳон, яъне боз ҳам тезутунд гардидани вазъ дар Шарқи наздик, Осиё, Африқои Шимолӣ, Аврупо ва дигар минтақаҳои дунё нишон медиҳанд, ки терроризм ва экстремизм ба хатарҳои аввалиндараҷаи ҷаҳони муосир табдил ёфтаанд.
Доманаи фаъолияти созмонҳои террористӣ торафт васъ шуда, фаъолшавии онҳо, аз ҷумла дар ҳамсоякишвари мо-Афғонистон вазъиятро боз ҳам мураккабтар гардонидааст.
Яке аз ҷараёнҳои ифротӣ ин ҷараёни “Салафия” маҳсуб меёбад, ки маънояш “гузашта”-ро ифода мекунад ва аз калимаи салаф гирифта шудааст.
Дар истилоҳи исломшиносӣ маънои гузаштагон се асри аввали Ислом фаҳмида мешавад.
Ҷараёни дини “Салафия” бошад, аз ин ном истифода бурда, мақсади пайдокунии фундаменттализм дар мубини Исломро дорад.
Аз ҷиҳати идеологӣ-фиқҳӣ ҷараёни Салафия, ҷамоати Ихвон-ул Мусулмон (Братъя Мусулманӣ), Наҳзати Ислом ва Ҳизб-ут-таҳрир ва ҳизби ҳаракатҳои зиёдеро метавон ба як дарахте монанд кард, ки як реша дорад. Решаи онро Аҳмад ибни Таймия (1263-1328) гузошта ва танаи он Муҳаммад ибни Абдулваҳҳоб (1700-1793) мебошад.
Аз ин дарахти ваҳҳобият шохаҳои зиёде баромад, ки онро гурӯҳҳои майдаи дигари ҷараёнҳои Салафиён ташкил медиҳанд.
Ду шохаи бузурге, ки ваҳҳобият тавлид кард, дар симои ду намуди нави ҷараёни Салафиён таҷасум меёбад.
Ин Салафияи тақлидкунанда ва Салафияи ҳаракат ва сиёсӣ мебошад.
1.Салафияи тақлидкунанда:
-Салафияи шоҳигарӣ (шоҳигарии Арабистони Саудӣ) буда, меҳвар ва рукни асосии он “амир” ё “халифа” мебошад, ки онро меҳвари дини худ гузоштаанд.
-Салафияи даъватчӣ (ташкилкунанда), ки машғул бо даъват ва ҷалб кардани шахсиятҳо ва нафарҳое ҳастанд, ки ҷараёнро қувват ва нерӯ диҳанд. Дар асл Салафияи даъватчигӣ-кӯмаккунанда ва такягоҳи салафияи шоҳигарӣ (ШАС) мебошад. Аз ҳамин сабаб салафиёни даъватчигӣ аз ҷониби давлатҳои Халиҷи форс ва Шоҳигарии Арабистони Саудӣ аз ҷиҳати иқтисодӣ онҳо дастгирӣ меёбанд.
2.Салафияи “Ҳаракаткунандаи сиёсӣ”:
-Салафияи ҷиҳодӣ, ки муҳимтарин омили зуҳур ёфтани он Сайид Қутб мутафаккири Ихвон-ул-муслимин гардид.
-Салафияи сиёсигарӣ баъди соли 2011 дар Мисри Араб зуҳур ёфт, он аз якчанд гурӯҳҳои Салафия ташкил ёфта, дар бозиҳои сиёсӣ иштирок мекунад.
Мақсад ва мароми ҷараёни Салафия:
1.Зоҳиран баргардонидан ба сӯи Қуръону суннат ва ба маънӣ ва Фалсафаи он андеша ва фикр накардан.
- Мардумро аз тақлид ба мазҳабҳои чоргонаи эътирофшуда берун сохтан.
- Урфу одат, анъанаҳои миллии дигар қавмҳо (ғайри араб) –ро нест кардан. Зиёрати қабристон ва дар он ҷо Қуръон хонданро бидъат ва гумроҳи ҳисоб мекунанд.
4.Фарҳанги бузург ва таърихи моро несту нобуд кардан.
5.Қонунҳои давлатро, ки мардум онро ба тариқи раъйпурсии умумихалқӣ қабул кардаанд, ба қонуни шоҳӣ (хилофот) табдил ва иваз кардан, куфр донистани Сарқонун
Зуҳурот ва пайдоиши салафия дар ҶТ.
Ҳизбу ҳаракатҳо, падидаҳои тундугароёнаи динӣ –Исломӣ дар муҳити пасошӯравӣ дар охири солҳои 80-ум ва ибтидои солҳои 90-ум ҳамчун ниҳоди муташаккили сиёсӣ ба вуҷуд омадаанд. Дар ҳудуди Тоҷикистон баъди пош хӯрдани итиҳоди Шӯравӣ гурӯҳҳо ва ҳизбҳое, ки бо шакли динӣ зуҳур кардаанд инҳоянд.
1.Ҳизб-ут Таҳрир
- Ҳаракати Исломии Туркистон
- Ҳаракати Исломии Ӯзбекистон
- Ҷунд-ул-лоҳ
- Ансоруллоҳ
6.Ҳизби Наҳзати Исломии Тоҷикистон
- Ҷамоат – ул – таблиғ
- Ҷараёни ифротии салафия
- Ихвон – ул – муслимин
- Адолат
- Акрамия
- Ҷамоат – ут- такрор
- Ҷайш – ул – лоҳ
14.Ҷиҳоди Исломӣ (Муҷоҳиддин)
15.Ҷараёни ифротии ваҳҳобия
- Давлати Исломии Ироқу Шом
- Ҷабҳут – у – нусра
- Аҳрор – ум – шом.
Услуб ва роҳҳои фаъолияти ҷараёни Салафия дар ҳудуди ҶТ
- созмон додани гурӯҳҳои алоҳида
- интихоб кардани пешво
- ишғол кардани ҷойи фаъолият (масҷид, ошхона ва ғайра)
- ташкил кардани маконҳои машқу тармим
- аз ҷиҳати иқтисодӣ ҷамъ кардани мардуми бекор
- даъвати ҷавонон дар алоҳидагӣ
- ба воситаи шабакаҳои интернет, сомонаҳои иҷтимоии “Вотсап”, “Вайбер” “Вит-чат” “Однокилассники” “Фейссбук” ва ғайра ҷалб кардани аҳолӣ ва ҷавонон.
Пешгирӣ ва мубриза бо ҷараёни Салафия
Бо мақсади дуруст ва дар доираи қонунгузории амалкунанда пешгирӣ кардани фаъолият ба тарғибу ташвиқи ин равия алоқаманд, таъмини ҷавобгарии ҷиноятӣ кашида шудани ҳамаи онҳое, ки талаботи қонунгузориро дар ин самт вайрон мекунанд, кормандони мақомоти корҳои дохилиро зарур аст, ки ҳангоми ба даст овардани маълумот оиди кирдори ғайриқонуни ҷонибдори ҷараёни “Салафия” ҳатман ба он аҳамият диҳанд, ки оё кирдори номбурдагон бо тарзҳои муқарарнамудаи Кодекси ҷиноятӣ содир шудааст ё не .
Боиси зикр аст, ки кирдори ҷинояткорона содиршуда эътироф гардад, бояд он ҳатман ба тарзҳои КҶ ҶТ муқарар гардида содир карда шуда бошад, яъне аломатҳои таркиби он, ки ба таври оммавӣ (дар ҷашну маросимҳо, гирдиҳамоиҳо, намоишҳо, дарсҳо, мавлудҳо ва ғайра) ва бо истифодаи воситаҳои ахбори умум ВАО (радио, телевизон, наворҳои вирусоӣ, сабтҳои аудиоӣ, рӯзномаву маҷаллаҳо, инчунин ба таври паҳн кардани варақаҳои ташвиқотӣ чи дар матбуоти дохилӣ ва чи дар сайтҳои интернетӣ) даъват ба амал овардан иборатанд, ҷой дошта бошад.
Агар аломатҳои зикргардида дар кирдори содиргардида мавҷуд набошанд, он аломатҳо таркиби ҷинояти мазкурро ташкил намедиҳанд.
Тағйироту иловаҳо ба Кодекси ҷиноятии ҶТ вобаста ба татбиқи ҷазои ҷиноятӣ барои содир намудани ҷиноятҳои раванди экстремистии террористӣ дошта пешбинӣ шудааст.
Терроризм
Терроризм, яъне содир намудани таркиш, сӯхтор, тирпарронӣ аз силоҳи оташфишон ё дигар кирдоре, ки боиси хавфи марги одамон, расонидани зарари ҷиддӣ ба молу мулк ё ба миён омадани оқибатҳои дигари барои ҷамъият хавфнок, агар ин кирдор бо мақсади халалдор сохтани амнияти ҷамъиятӣ, фаъолияти мақомоти ҳокимияти давлатӣ ва сохторҳои низомӣ, тарсонидани аҳолӣ, инчунин таҳдиди анҷом додани кирдорҳои зикршуда бо ҳамин мақсадҳо: бо маҳрум сохтан аз озодӣ ба мӯҳлати аз 15 то 25 сол ё ҷазои қатл дода мешавад. (КҶ ҶТ аз 31.12.2008с. ва ғайраҳо н451)
Хулас, дар фарҷом аз гуфтаҳои Пешвои миллат, Презденти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, ки дар Паёми соли 2016 ин масъалаҳоро таъкид кардаанд иқтибос орем: “гузашта аз ин, зуҳуроти даҳшатноку нафратовари терроризм, ки аксаран таҳти ишораҳои диниву мазҳабӣ сурат мегирад, ба дини мубини Ислом иртиботе надорад, баръакс аз ҷониби душманони ин дини муқаддас роҳандозӣ шуда, аз ваҳшонияти асримиёнагии терроистӣ, пеш аз ҳама, кишварҳои Исломӣ ва мусулмонони сайёра зарар мебинанд.
Мақсад ва мароми ҳизбу ҳаракатҳои террористии экстремистӣ дар сарнагун кардани ҳокимият, сохти Конститутсионӣ ва барпо кардани хилофоти Исломӣ маҳсуб меёбад.
Аз ин рӯ, ҷомеа бояд барои решакан намудани ин падидаҳои номатлуби дар ҳаёт зараровар дастаҷамъона мубориза баранд.
Чунонки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат Презденти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомали Раҳмон қайд мекунанд хатари гурӯҳҳои террористӣ дар шароити имрӯза на камтар аз силоҳи атомӣ нест.
Мавриди зикр аст, ки бо ҳалномаи Суди Олии ҶТ гурӯҳҳо ва ҳизбу ҳаракатҳои ҳамчун ташкилотҳои террористӣ – экстремистӣ дар қатори онҳо манъ карда шудааст. Дар қатори 14 ҳизбу ҳаракатҳои иртиҷоӣ 15-умини он Ҳизби Наҳзати Исломии Тоҷикистон аз 25-сентябри соли 2015 ҳамчун ташкилоти экстримистию террористӣ аз эътибор соқит карда шуд.
“Меҳвари дониш”
