Агар Ҳуҷҷати оиди ҳалли масъалаҳои муҳими сарҳади (делимитатия ва демаркатсияи ҳалли 561 км сарҳади байни ду давлат) байни Ҷумҳуриҳои Тоҷикистон ва Қирғизистон соли 2016 аз тарафи Комиссияҳои давлати байни ду давлати ҳамсоя имзо карда шавад буд ( 561 км сарҳади байни ду давлат) , фоҷиаи 29-30 апрели соли 2021 нашуданаш мумкин буд. Ин фоҷиаи мудҳуш байни тоҷикону қирғизон дар минтақаҳои наздисарҳадии ба таърихи дӯстую ҳамкориҳои азалии ду миллат таъсири калони манфӣ расониданд. Дар натиҷаи фоҷиа мардум кушта, хоҷагиҳои халқ вайрон гардид.
Таърих гувоҳ аст, ки дар муассисаҳои таълимии Ҷумҳуриҳои Тоҷикистон фарзандони сершумори мардуми Қирғизистон таълиму тарбия гирифта истодааст, аз он ҷумла, фарзандони Тоҷикистон дар муассисаҳои таълимии Қирғизистон. Ғайр аз ин байни ду давлат ҳамкориҳои иқтисодию иҷтимоӣ ва сиёсию фарҳангии муштарак дар асоси дӯстона рушд меёбад. Ба ташвиқоти душманону террористон гӯш накарда, муносибатҳои дӯстонаи тоҷику қирғизро вайрон кардан беадолати аст.
Бо супориши Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо мақсади ҳалли масъалаи фоҷиаи (трагедияи) 29-30 апрели соли 2021 Комиссияҳои давлати байни ду давлати ҳамсоя таъсис дода шуд ва онҳо дар Исфара, Хуҷанд, Боткен воҳӯриҳо гузаронида, ҳуҷҷат ва Изҳороти муштараки Тоҷикистону Қирғизистонро имзо карданд. Оид ба ҳалли низои мусаллаҳонаи дар минтақаҳои наздисарҳадии ду давлат руҳдода гуфтушунид шуд дар Боткент, сабаб ва оқибатҳои ҳодисаро муҳокима карда, ба мувофиқа расиданд, ки даргириҳои мусаллаҳона қатъ шуда, ҳайати шахсӣ ва техникаи ҳарбӣ ба минтақаҳои ҷойгиршавии доимӣ баргардонида шуд, барои роҳ надодан ба ташаннуҷ чора андешида шуда, гурӯҳи кории муштараки ду давлат аз ҳисоби кормандони мақомоти ҳифзи ҳуқуқ ва МИҲД барои татбиқи пурраи тадбирҳои пешбинишуда ва фароҳам овардани шароити мувофиқи мӯътадил барои раванди музокироти судманд ба манфиати ду миллат ва давлати дӯст ташкил карда шуд.
Барои ҳалли масъалаҳо ва таъмини амнияти минтақаи Осиёи Марказӣ Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Президентҳои Қирғизистон, Ӯзбекистон, Қазоқистон, ФР телефони гуфтушунид намуданд ва чора-тадбирҳои зарури пешниҳод намуданд.
Мо, аҳоли ва олимони кишвар сиёсати дохилию ҳориҷии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ҳаматарафа тарафдори намуда, дар ҳалли масъалаҳои сарҳади зарур шавад, саҳми худро мегузорем. Ҳеҷ гоҳ, минтақаи Ворух ва дигар аҳолинишин, минтақаҳои сарҳадиро ҳамчун ҷойи муқаддаси Ватани азизамон ҳисобида, ба тамоми қувва муҳофизат менамоем.
Дар таърихи ҷаҳон, аз он ҷумла, дар муносибатҳои ҳаррӯзаи халқи тоҷику қирғиз аз қадим дӯстӣ –муқаддас мебошанд, онро ҳеҷ гоҳ вайрон кардан мумкин. Ҳар як кори ва муноқишаи байни минтақаҳо, давлатҳо бо роҳи гуфтушини, муколама, созишнома ҳалли худро ёбанд, оромӣ, сулҳу ваҳдат ғалаба мекунанд.
Анвариддин Муҳиддинов, устоди ДПДТТ, зодаи деҳаи Ворух
