Дар ҳар давру замони таърихӣ мамлакатҳои дунё вобаста ба анъанаву урфу одатҳои қавмӣ ё ҳодисаҳои пасисарнамудаашон парчами худро боло бардошта, ҳокимияти худро собит менамуданд. Парчам рамзест, ки дар ҷангҳои байниқавмӣ ё мамлакатҳои қадим истифода мешуд. Парчам барои мақсадҳои гуногун истифода мешавад: ҳамчун рамзи давлати миллӣ, як гурӯҳи мушаххаси одамонро намояндагӣ мекунад, воҳидҳои ҳудудӣ ба монанди шаҳрҳо, иёлотҳоро муайян мекунад ё барои ифодаи шахсият, дин, эътиқоди сиёсӣ ё фарҳангӣ истифода мешавад. Парчамҳо метавонанд рамзҳои муҳим дошта бошад ва барои одамон маънои амиқи таърихӣ ё эҳсосӣ дошта бошад. Аз таърихи қадими тоҷикон маълум аст, ки парчамҳо бо рамзҳои гуногуни ороишдодаи як ҷузъ матоъи ранга дар раванди шӯришҳо ё табаддулотҳо истифода мешуданд. Аз шоҳномаи Фирдавси Ҳаким бармеояд, ки дар замони ашкониён паҳлавоне бо номи Коваи оҳангар бар зидди Заҳҳоки хунхор мубориха мебарад, зеро ӯ 18 писар дошт ва 17-тои онҳо зери зулми Заҳҳок мегарданд, яъне онҳоро Заҳҳок кушта мағзи сарашонро ба морҳо медиҳад. Вақте, ки навбат ба писари охиринаш мерасад вай тоқат накарда халқро ҷамъ карда ба назди қасри Заҳҳок бо дирафши худ меравад. Аз қаҳру ғазаби вай Заҳҳок тарсида писарашро озод мекунад. Ҳамин тариқ, парчам бо номи “Дирафши Ковиёна” машҳур аст. Дирафши Ковиёна аз аҳди қадим то поёни Давлати Сосониён буд. Ин дирафш пас аз ҳамлаи аъроб ба Эрон ба дасти онҳо афтода ва аз байн рафтааст. Дирафши Ковиёна дар Ливои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дарҷ гардидааст.
Парчами Ҷумҳурии Тоҷикистон аз ҳамин дирафш маншаъ гирифта, матоъи росткунҷаест, ки дар рӯи он се рахи рангаи ба таври уфуқӣ ҷойгирифта кашида шудааст: рахи боло ранги сурх дошта, паҳнои он ба рахи сабзи поён баробар мебошад; рахи сафеди мобайнӣ якуним баробари паҳнои яке аз рахҳои ранга аст. Дар рӯи рахи сафед, аз ҷои чӯбдаста дар мобайни парчам бо зарҳал рамзи тоҷ тасвир шуда ва дар болои он ҳафт ситора дар шакли нимдоира тасвир шудааст. Таносуби бару дарозии умумии парчам 1:2 мебошад. Ин парчам таҷассумгари рамзи истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошад. Парчами Ҷумҳурии Тоҷикистон 24 ноябри соли 1992 қабул карда шудааст, ки бори аввал соли 2009 дар ин сана иди парчами давлатӣ ҷашн гирифта шуда, бо ташаббуси Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон парчами дарозиаш 1500 метр ва бараш 7 метр дар шаҳри Душанбе пойтахти кивар роҳпаймоӣ карда шуд.
Нахустин парчами Тоҷикистон дар солҳои 1929-1946 ранги пурраи сурхро дошт ва аз соли 1953 то инҷониб се рангро дорост, ки ҳар яке ба худ дарҷкунандаи маъноҳои хосро доранд.
Дар зери парафшонии ин парчами зебо кишвари Тоҷикистон бо сарвари хирадмандаш Пешвои миллат, президени мамлакат Эмомалӣ Раҳмон рӯз то рӯз инкишоф ёфта, дар арсаи ҷаҳонӣ муррифи ёфта истодааст. Ҷаҳони имрӯза бо ин парчам Тоҷикистонро ҳамчун малакати бофарҳангу меҳмоннавоз мешиносад ва халқи тоҷик дар кадом мамлакати хориҷае набошад бо ин парчам ифтихор мекунад. Аз расонаҳо ба ҳамагон маълум аст, ки садҳои ҷавонпаҳлавонҳои тоҷик, олимону нависандагони тоҷик парчами Тоҷикистонро дар арсаи байналмиллалӣ баланд мебардоранд ва мо ифтихор мекунем, ки чунин ҷавонони бо нангу номусе ҳастанд, ки ватани худро дӯст медоранд ва муаррифӣ мекунанд.
Дар баъзе аз кишварҳо парчамро бисёр муқаддас медонанд ва онро ҳамеша ҳифз мекунанд. Мо ҷавононро лозим меояд, ки парчамро ҳамеша ҳифз кунем ва дар ҷаҳони имрӯза онро муаррифӣ кунем. Суханонро бо мисраҳои зерин ҷамъбаст менамоем.
Тоҷикистон, Парчамат поянда бод,
Ҷовидон фарзандҳоят зинда бод!
Тоҷикистон, Парчамат тоҷи сар аст!
Парчами ту аз ҳама болотар аст!
Парчами ту Парчами адл асту дод,
К-ин дирафши Коваи оҳангар аст!
Парчами ту буда аз ҷилди паланг,
Бегазанду маҳкаму тобовар аст!
Аз миёни халқ гардида баланд,
З-ин сабаб дар Парчами ту бовар аст!
Аз Фаридуни ҳазоронсола пеш,
Халқи моро ҷилваи болу пар аст!
Дабир Мирзоев, устоди ДПДТ дар шаҳри Хуҷанд
