- Шумо дар инҷо:
-
Асосӣ
- Хабарҳо
Асари “Тоҷикон”-и Бобоҷон Ғафуров дар баробари сарчашмаи омӯзиши таърих будан ҳамчун китоби муътабар барои ташаккули таърихии адабиёти форсу тоҷик низ хидмат мекунад. Дар ҷараёни нигориши даврони мухталифи таърихӣ муаррихи номвари тоҷик талош намудааст, ки ба таври муфассал роҷеъ ба авзои адабиёт дар ҳамон давра маълумот диҳад. Аз ин рӯ, масъалаҳои таърихи пайдоиши адабиёти тоҷик, оғози адабиёт ва сабабҳои номи адабиёти паҳлавиро гирифтани намунаҳои адабиёти тоисломии тоҷик ҳатто дар мулоҳизоти Бобоҷон Ғафуров таъкид шудааст. Роҷеъ ба ин масъала аз ҷумла дар китоби “Тоҷикон” омадааст: “Вале ёди ин давра дар хотири халқ ба шакли аҷиб маҳфуз мондааст - калимаи “паҳлавон” исми ом шуда, ибораи “ривояти паҳлавӣ”, “суруди замони паҳлавӣ” маънои достону ривояти қадимаро гирифтааст.
Номи адабиёти форсизабони асрҳои III-VII ҳам адабиёти паҳлавӣ шудааст. Таҳқиқи масъалаи пайдоиши адабиёти форсу тоҷик дар китоби “Тоҷикон” ба таври барҷаста мавриди таҳлилу баррасӣ қарор гирифтааст, ки он ба замони давлатдории Сомониён пайванд дорад. Академик Бобоҷон Ғафуров асри Сомониёнро давраи нашъунамои адабиёти форсу тоҷик ва оғози шукуфоии он унвон намуда, навиштаанд: “Асри Х ва асрҳои минбаъда аз давраҳои нашъунамои адабиёти классикии тоҷику форс ҳисоб меёбанд. Осори адабиёти бадеӣ (аксаран, асарҳои манзум), асарҳои таърихӣ ва илмӣ, ки дар ин давра ба вуҷуд омаданд, дар ҳаёти мадании мардуми Мовароуннаҳр, Хуросон, Эрони ғарбӣ, Ҳиндустони шимолӣ ва бисёр мамлакатҳои Шарқи Наздик ва Миёна нақши калон бозидаанд. Ба тавассути тарҷумаи русӣ ва забонҳои Аврупои ғарбӣ имрӯз ёдгориҳои адабиёти классики тоҷику форс сарвати мадании бисёр халқҳои ҷаҳон гардидаанд ва ба ганҷинаи умумии дурдонаҳои қиматбаҳое, ки инсоният андӯхтааст, дохил шудаанд.
Масъалаи пайдоиши ин адабиёт ва пайдоишу интишори забони он, бешубҳа, ҳам барои шарқшиносон ва ҳам барои доираи васеи аҳли илму адаб аз масъалаҳои хеле муҳим ҳисоб меёбад. Барои дурусттар фаҳмидани ин масъала, пеш аз ҳама, лозим меояд, ки ба вазъияти таърихию мадании Эрон ва Осиёи Миёна дар асри Х ва асрҳои пешина, ба таърихи забонҳои эронӣ ва осори хаттии мардуми эронизабон муроҷиат кунем.
Дар ҷараёни баррасиҳои хеш устод Бобоҷон Ғафуров қабл аз таҳқиқи масъалаи пайдоиши адабиёти форсу тоҷик нахуст ба зуҳури адабиёти арабизабон таваҷҷуҳи амиқ зоҳир намуда, зимнан ба мероси адабии нахустин нависандагон ва адибони арабизабон мурҷиат намуда, нақш ва мақоми онҳоро дар пешрафти адабиёти арабизабон ва тарҷумаи осори паҳлавӣ муқаррар сохтааст. Аз ин рӯ, дар робита ба ин мавзуъ навиштааст: “Забони арабӣ – забони табақаи болои хилофат ва дини ҳукмрони он чун аслиҳаи мутамарказонии ҳокимият ва ҳукмронии идеологии истилогарони араб хизмат мекард. Соли 81 (700-701 м.) забони арбӣ забони давлатӣ эълон гардида, ба тадриҷ коргузорӣ ва мукотибаи расмии вилоятҳои таҳти тасарруфи хилофат ба ҳамин забон гузаронида мешавад. Сафолпораҳои алифбои арабӣ сабтшуда, ки аз ҳафриёти археологии Марв ёфт шудаанд ва зоҳиран ба асрҳои VII-VIII тааллуқ доранд, нишон медиҳанд, ки дар Марв такягоҳи маъмурияти хуросонӣ ва мовароуннаҳрии араб ба мақсади тайёр кардани амалдорони арабидон таълими забон ва хати арабиро ҷорӣ карда будаанд.
Мувофиқи маълумоти ал-Ҷаҳшиёрӣ, аз соли 742 донистани забон ва хати арабӣ барои маъмурияти Хуросон ва ҳамчунин Мовароуннаҳр, ки таҳти идораи ҳукумати Хуросон қарор гирифта буд, ҳатмӣ ва маҷбурӣ гардид. Дар баробари ин дар мукотибаи расмӣ на танҳо намояндагони ҳокимияти араб, балки ҳокимони маҳаллӣ ҳам (лоақал ҳангоми алоқа бо маъмурияти араб) аз забони арабӣ истифода мебурданд. Ин иддаоро, масалан, қадимтарин санади арабизабони аз ҳудуди Мовароуннаҳр ёфтшуда – номаи машҳури “шоҳи Суғд, ҳокими Самарқанд” Девоштак ба ҳокими Хуросон (718-719) низ метавонад тасдиқ намояд. Забони арабӣ дар ин давра на танҳо дар мукотибаю коргузорӣ, балки дар адабиёти илмӣ, дар назм ва дигар соҳаҳои маданияти хаттии мардуми эронизабон ҷорӣ карда мешавад. Рисолаҳои илмӣ ва асарҳои сершумори бадеии ба забони арабӣ навиштаи намояндагони вилоятҳои гуногуни Эрон ва Осиёи Миёна, чунончи, Ибн ал-Табарӣ (соли ваф. 923) аз Форс; ал-Хоразмӣ (780-847) ва ал-Берунӣ (973-1048) аз Хоразм; Башшор ибни Бурд (710-784) аз Хуросон; ал-Хураймӣ (асри VIII) аз Суғд; Саолабӣ (961-1038), Наршахӣ (асри Х), Ибни Сино (қариби 980-1037) аз Бухоро ва ғ. маълуму машҳуранд. Саолабӣ дар асари худаш “Ятимат-уд-даҳр” дар бораи 119 шоире, ки дар Хуросон ва Мовароуннаҳр дар замони ҳукмронии Сомониён зиндагӣ карда, ба забони арабӣ шеър эҷод кардаанд, маълумот додаст, албатта, қисми зиёди ин шоирон ба табақаи аъёну ашроф ва доираҳои расмии ҳукмрон мансубанд.
Ин ҳам маълум аст, ки шоир Абӯ Нувос (742-қариб 812), ки худ фарзанди форсдухтар аст ва шеърҳояшро дар дарбори Ҳорунаррашид ба забони арабӣ эҷод кардааст,- мувофиқи маълумоти “Таърихи Систон” дар шеърҳояш калимаҳои форсиро ҳазломезона дохил кардааст” Академик Бобоҷон Ғафуров нақши забони арабиро дар ривоҷи забон ва адабиёти форсу тоҷик низ ба риштаи таҳқиқ кашида, аз ҷумла бар он ишорат намудаанд, ки ҳарчанд ин забон нуфузи зиёде пайдо кард, аммо натавонист, ки забонҳои зиндаи мардуми ин манотиқро аз миён бубарад: “Ба маданияти хаттии мардуми эронизабон дохил шудани забони арабӣ, албатта, забонҳои зиндаи эронии аҳолии Эрон ва Осиёи Миёнаро аз байн бурда натавонист. Забони арабӣ ба сифати забони адабиёти хаттӣ танҳо дар байни қисмати миқдоран ночизи табақаи ашроф, шоирон ва олимони дарбор ривоҷ ёфта буд. Оммаи васеи аҳолии шаҳру деҳкадаҳои Мовароуннаҳр, Хуросон, Систон, Эрони ғарбӣ бошад, ба забони модарӣ суҳбат мекарданд, ба ин забон суруд ва достонҳои қаҳрамони эҷод менамуданд. Забони арабӣ барои онҳо ҳамеша бегона монд, вале бо сабабҳои дар боло овардашуда эҷодиёти бадеии мардуми эронизабон дар асрҳои авали ҳукмронии ислом дар хат инъикос наёфта ва аз ин рӯ, осори хаттии онҳо барои наслҳои оянда боқӣ намондааст.
Дар мавриди ривоҷи адабиёти форсу тоҷик дар давраи Сомониён бошад устод Бобоҷон Ғафуров ба омилҳои аслии ривоҷи он дар ин давра таваҷҷуҳ намуда, зимнан таъкид кардаанд, ки: “Вазъияти сиёсии Осиёи Миёна ҳанӯз дар ибтидои асри IХ барои тараққии адабиёти нави китобии тоҷик, ки бар асоси эҷодиёти даҳонакии халқ қарор гирифта буд, шароити мусоид фароҳам овард, вале ин шароит самараҳои худро дар вақти Сомониён бахшид. Бинобар ҳамин ҳам давраи Сомониён давраи пайдоиши адабиёти классикии тоҷику форс ба шумор меравад. Дар айни замон ин ифодаро чунин бояд фаҳмид, ки замони Сомониён аслан на давраи ба вуҷуд омадани адабиёти нави тоҷику форс, балки фақат давраи расман эътироф гардидан, ба шакли хатти зуҳур ёфтан ва нашъунамои ин адабиёт мебошад”. Таваҷҷуҳи академик Бобоҷон Ғафуров ба ташаккули адабиёти бадеӣ дар аҳди Сомониён низ қобили таваҷҷуҳ мебошад. Аз ҷумла, дар робита ба ин мавзуъ навиштааст, ки: “Хеле вақт аз барпо гардидани давлати Сомониён тоҷикон бо забони модарии худ лафзан асарҳои бадеӣ эҷод мекарданд. Чунин амри воқеӣ, ки дар тамоми давраи ҳукмронии арабҳо анъанаҳои адабии қабл аз ислом аз байн нарафтанд ва халқ образҳои бадеӣ ва сюжетҳои бостониро маҳфуз дошт, яке аз далелҳои нисбат ба асри IХ хеле қадимтар будани таърихи адабиёти тоҷик мебошад”.
Дар маҷмуъ, дар китоби “Тоҷикон”-и академик Бобоҷон Ғафуров дар баробари зикри давраҳои муайяни таърихи ташаккули халқи тоҷик ба масъалаҳои инкишофи адабиёти форсу тоҷик низ марҳила ба марҳила зикри маълумот рафтааст ва бешак гуфтан мумкин аст, ки агар ҳамаи ин қисматҳои марбут ба адабиёти тоҷикро мо ҷудогона аз дохили китоби “Тоҷикон” берун оварем, як китоби ҷудогонаи таърихи ташаккули адабиёти тоҷик аз оғоз то асри нуздаҳ ҳосил мешавад.
Воҳидов Аюбҷон Ҷумаевич, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд
- Дида шуд: 182 маротиба
То имрӯз яке аз самтҳои асосии сиёсати давлатӣ дар соҳаи пешгирии ҷинояткорӣ мубориза бар зидди терроризм ва экстремизм мебошад.
Ба созмонҳои ҷиноии ифротӣ-террористӣ шумораи афзояндаи ҷавонон шомил мешаванд. Маҳз чунин тоифаи аҳолӣ ба мисли ҷавонон яке аз гурӯҳҳои хавфнок дар робита ба шомил шудан ба чунин созмонҳои ҷиноӣ мебошад.
Кадом омилҳо ба афзоиши ифротгароӣ дар байни ҷавонон таъсир мерасонанд?
Ба эътиқоди мо омилҳои зерин ба пайдоиши зуҳуроти ифротгароӣ дар байни ҷавонон таъсир мерасонанд:
- Тағйир додани самтҳои арзиш. ...
- Шиддати иҷтимоӣ. ...
- Ҷинояткорӣ кардани ҳаёти ҷамъиятӣ. ...
- Омили динӣ. ...
- Миллатчигӣ. ...
- Муомилоти ғайриқонунии силоҳ. ...
- Истифодаи Интернет.
Чаро ҷавонон махсусан ифротгароӣ осеб мебинанд? Омилҳои ифротгароии ҷавонон аз таъсири волидайн ва дӯстони радикалӣ, инчунин ҳамсолони ҷонибдори ақидаҳои ифротгароӣ ва дигар шахсони бонуфуз аз доираи ботинии шахс, парокандашавӣ дар ҷомеа тавассути ҳолатҳои стресс ва вазъи ноустувори равонӣ, Кадом хислатҳои ҷавонон онҳоро ба гурӯҳи хатари ифротгароӣ табдил медиҳанд? Инкори созиш, радикализм ва таҳаммулнопазирӣ, максимализм, беэътиноӣ ба зиндагии худ ва омода будан ба фидокорӣ асоси ҷаҳонбинии ҷавонони ифротгаро гардида, онҳоро бераҳм ва ин категорияи иҷтимоиро ба гурӯҳи хавфнок мегардонад. Муносибат ба ташаккули ҳаёт - малака. Дар ин замина рафтори мушкилии як ҷавон акср аз нуктаи назари проблемахои функсионалӣ дида баромада мешавад ва кумак дар расидан ба синну сол ва шахсиро дар назар дорад максадҳо. Аз ин нуктаи назар давраи ибтидоии ифротгароён фаъолият метавонад кӯшиши нишон додани калонсолон бошад рафтор, яъне як шакли бегонагӣ аз падару модар, ифодаи эътирози ичтимоӣ ва даъват ба арзишҳои муҳити зист, он имкон медиҳад, ки иштирокчӣ шавад лақаби тарзи ҳаёти субмаданӣ. Бояд қайд кард, ки барои ба ифродгарӣ даст назадани ҷавонон самти тарбияро аз оила, муносибати волидайн байни худ ва фарзандон, рафтори мурабиён дар кӯдакистон, муносибати муаллимон дар макотиби миёна, устодон дар макотиби олӣ, роликҳо ва намоишҳо дар телефизион баланд ва мукаммал бояд кард. Инчунин дониши ҳуқуқии ҷавоноро сайқал додан зарур аст.
Абдушукур Абдураҳимович Назаров
профессор,
доктори илмҳои иқтисодӣ
- Дида шуд: 452 маротиба
Дар урфият мегӯянд, ки гови бешир садои баланд дорад. Дар мо низ ҳикмате ҳаст, ки касе бештар ҳарф мезанад, нодонии худро айён месозад. Муҳаммадиқболи Садриддин, ки шояд худро қаҳрамони “миллӣ” метарошад аз рӯи таърифи чанд нафар ҳамқабилаи худ аз худ рафта мехоҳад сиёсати бобарори Ҳукумат мамлакатро нодида гирад. Бо ин амалаш ӯ худрову думравонашро назди аҳли ёсайёра, хосса назди ҳаммилатон малулу шарманда мекунад. Охир мавзӯе, ки ӯ дар барномааш ба қавле матраҳ мекунад, пояи воқеӣ надорад. Яъне ба он мавзӯ ҳамчун журналиси омода нест. Рӯзи гузашта дар барномаи “Минбари муҳоҷир” мавзӯеро ба самъи шунавандагон намуд, ки он пур аз туҳмату бӯҳтон аст. Баррасии қонуни авф дар сатҳи нафаре, ки имрӯз аз сиёсати давлат хеле ва хеле дур аст, қобили қабул нест. Чаро Муҳаммадиқбол аз иқдомҳои халқпарваронаи Роҳбари давлат, ки дар масири наздик 32 соли соҳибистиқлолӣ вобаста ба афи шаҳрвандони ҷиноятсодиркарда сухан намегӯяд. Зеро ҳазорон ҳазор нафарони ба озодӣ баромада барои ғамхориву раҳмдилии Пешвои муаззами миллат ихҳори мннатдорӣ кардаанд. Бале оне, ки хиёнат ба давлат, ба мллат мекунад сазовори пӯзиш нест. Аммо бо дастури Роҳбари давлат онҳо низ ба ғамхорӣ фаро гирифта шудаанд. Чаро мо инро нодида гирем. Президент борҳо чунин нафаронро бахшидаанд. Аммо бояд эътироф кард, ки гургзода оқибат гург мемонад.
Бояд аҳли ҷомеа, хосса ҷавононт барномаҳои пучи ин нафари Худозадаро тамошо накунанд. Баръакс ҳар амали ӯро маҳкум созанд. Чун аз дасти онҳо ба ҷузъ аз иғвову дасиса коре намеояд.
- Дида шуд: 210 маротиба
Санаҳои 10 – 13 апрели соли равон тибқи фармоиши роҳбарияти Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон дар шаҳри Хуҷанд даври факултавии озмуни “Илм фурӯғи маърифат” баргузор гардида, наздик ба 200 нафар ба даври донишкадавии озмун роҳхат гирифтанд. Санаи 18 апрел бо ҷалби устодони донишкада аз рӯи 7 номинатсия – математика, физика, химия, биология, география, технологияи иттилоотӣ, ихтироъкорӣ ва навоварӣ дар факултети информатика ва энергетика баргузор гардид.
Ғолибони марҳилаи аввал бо донишу фаҳмиш ва идроки худ ба саволҳои устодон вобаста ба мавзӯи дилхоҳ посухҳои мушаххас доданд. Аз натиҷаи озмун гузориш хоҳем дод.
Ёдовар мешавем, ки бо ташаббус ва роҳнамоии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар радифи озмунҳои «Тоҷикистон-Ватани азизи ман», «Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст» озмуни ҷумҳуриявии «Илм- фурӯғи маърифат» роҳандозӣ шуда, сол ба сол теъдоди иштирокчиён зиёд мегардад. Ҳадафи аслии баргузории озмуни мазкур, пеш аз ҳама, кашф ва дарёфти истеъдодҳои нав, бештар ба омӯзиши илмҳои риёзиву дақиқ ва табиӣ ҷалб намудани наварасону ҷавонон, олимону муҳаққиқон ва омӯзгорон ба шумор меравад.
- Дида шуд: 185 маротиба
Дар намоиши навбатии “Минбари муҳоҷир”, ки тавассути ютубканал Муҳаммадиқболи Садриддин бинобар надоштани мавзӯи актуалӣ “ боз ба саҳнасозӣ оғоз намуд. Ӯ ба ҳайси ҳунарманди номуваффақ мехост ба дохили образ даромада аз набудани сенария бо овардани буҳтонҳо мехост дастовардҳои мардуми тоҷикро дар тӯли ин даҳсолаҳо нодида гирад. Ӯ мунсифона танҳо ба он ашхосе имкони сухан гуфтан медод, ки мақсадҳои нопоки ӯро тарафгирӣ мекунанд ва суханронии дигаронро бо ҳар ҳарфу баҳона қатъ менамуд. Яъне ҳамон фабрикаи ҷавоби худро таъсис дода, онҳоро низ пешакӣ тайёр менамояд, то ба бадномкунии давлат шурӯъ кунанд.
Бо боварии том гуфтан мумкин аст, ки ин ҳама “театрбозӣ”-иро мардуми Тоҷикистон, алалхусус ҷавонон қабул надоранд. Онҳо собитқадамона сиёсати пешгирифтаи Пешвои миллатро дастгири мекунад ва ҳеҷ гоҳ фирефтаи ин иғвову дасисаҳои шумо хоинон навхоҳад шуд.
Ба Муҳаммадиқболи беиқбол гуфтанием, ки Шумо нохалафон имрӯз дар хориҷи кишвар аз ҳисоби хоҷагони худ зиндагӣ мекунед ва танҳо аз рӯи гуфти онҳо амал мекунед. Барои Шумоён ба ҷузъ шуҳрати пул дигар манфиатҳои миллӣ арзиш надорад. Яъне ҳаёти Шумо ҳаёти паразитонааст. Шумо хоинон хеҷгоҳ пешравии Тоҷикистонро намехоҳед ва бо ин дасисаҳои номардонатон ҳар гуна барномаву наворҳоро дар шабакаҳои иҷтимои паҳн мекунед.
Мо - ҷавонон ба шумо муроҷиат карданием, ки вақти худро беҳуда барои ноором кардан сарф накунед.
Мардуми бомаърифати тоҷик ҳеҷ гоҳ ба Шумо хоинон бовар нахоҳад кард.
Мо ватани худро дӯст медорем, барои тинҷиву оромӣ ва пешравии он саъю талош меварзем.
- Дида шуд: 492 маротиба
Шаби гузашта тариқи шабакаҳои интернетӣ барномаи навбатии иғвоангезона М. Садридин намоиш дода шуд.
Ровии барнома, ки дар асл мақсади нопок дорад, бо овардани факту далелҳои беасос мехост идеяҳои ғаразноки худро ба ҳамагон расонад.
Вале бо боварии комил метавон иброз дошт, ки имрӯз мардуми кишвар ба сиёсати пешгирифтаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон итминони комил дорад ва бо иғвову дасисаҳои ин хоинони миллат ҳеҷ гоҳ фирефта нахоҳад шуд.
Хоинони миллат, шумо ки дар кишварҳои хориҷа аз ҳисоби “Спонсор”-ҳои хориҷии худ зиндагӣ доред ва бо мақсади канда нашудани ин сарчашмаи зиндагии худ, барномаҳои иғвоангез ташкил мекунеду мардумро ба иғво даъват менамоед. Шумо аз ояндаи миллат парвое надоред, ба қавле гӯр сӯзаду деги Шумо ҷӯшад. Беҳуда вақти худро барои ноором сохтани ҷомеа бо овардани факту далелҳои беасос сарф накунед.
Мардуми бофарҳангу бомаърифати миллати тоҷик ҳеҷ гоҳ ба суханҳои иғвогароёнаи шумо бовар нахоҳанд кард.
Имрӯз Тоҷикистон ба як кишвари дар ҳақиқат пешрафта табдил ёфта, камбудиҳо давра ба давра аз байн рафта истодаанд.
Мо ҷавонон ватани худро марҳила ба марҳила такмил медиҳем ва ниёзе ба шумо хоинон надорем.
- Дида шуд: 210 маротиба
Барои тайёр кардани мутахассисони касбӣ имрӯз ба таври умум эътироф шудааст, ки фаҳмиши анъанавии таҳсилоти касбии муҳандисӣ ҳамчун азхудкунии миқдори муайяни донишҳо дар асоси таълими фанҳои фундаменталӣ, умумии техникӣ ва махсус нокифоя аст. Зимни омӯзиши муҳити касбию техникии корхонаҳои муосири саноатӣ маълум гардид, ки технологияҳои иттилоотӣ ва телекоммуникатсионӣ ба фаъолияти касбии мутахассисони соҳаи техникӣ фаъолона ворид шуда истодаанд, ки ин боиси зарурати фаврии мутахассисоне мегардад, ки на танҳо назарияҳои фундаменталӣ, балки инчунин технологияҳои муосири компютерӣ барои ҳалли мушкилоти касбӣ истифода карда тавонанд. Мавҷуд будани донишҳои назариявӣ ва амалӣ дар хатмкардагони ихтисосҳои техникӣ дар бозори меҳнатӣ ба чунин корманд талабот зиёд мекунад. Бинобар ин, хатмкардаи донишкадаи техникӣ дар давоми солҳои таҳсил бояд дар истифодаи техникаи ҳисоббарор таҷрибаи ҳамаҷониба пайдо кунад, барои истифодаи он дар истеҳсолот аз ҷиҳати равонӣ ва касбӣ омода бошад. Барои омодасозии самаранокии чунин мутахассисоне, ки дар бозори меҳнати зеҳнӣ рақобат карда метавонанд, ҷустуҷӯ ва эҷоди роҳҳои ҳалли ғайрианъанавии педагогӣ, таҳия ва истифодаи равишҳо, ғояҳо ва усулҳои нави таълим, ки метавонанд мундариҷаи таълим ва дараҷаи тайёрии хатмкунандагон, аз чумла, аз фанни физика, ки яке аз фанҳои фундаменталӣ дар самти техникиро ифода мекунад. Зарурияти ҳалли ин проблема дар замони муосир сол то сол меафзояд.
Мувофиқи барномаҳои таълимии давлатӣ ва стандартҳои давлатии ихтисосҳои техникӣ, зинаи таҳсилоти рӯзонаи бакалавриат, омӯзонидани фанҳои дақиқ ба монанди фанҳои физика, математика, химия муқаррар шудааст, ки дар раванди дарсҳои амалӣ масъалаҳо бо усули истифодабарии методҳои инноватсионӣ ҳал карда мешаванд. Бо истифодаи барномаҳои муосири математематикӣ ба монанди Maple17 ва MathCad дар раванди ҳалли масъалаи мушкил нисбат ба муодилаи мураккаби физикиро ҳал намудан яке аз методҳои муосир мебошад. Истифодаи чунин методи инноватсионӣ дар раванди таълим ба омузгор ва донишҷӯён имконият медиҳад, ки масъалаҳои мураккаб бо таври сода ҳал ва дурустии он бо барномаҳои математикию физикӣ санҷида шавад.
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ , Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба ҳамаи соҳаҳои ҷомеа аҳамияти хосса медиҳанд. Бо назардошти рушди соҳаи саноат, солҳои 2022-2026 солҳои рушди саноат эълон карда шуд. Вобаста ба ин ҳадафи чоруми стратегияи давлат ва Ҳукумати Тоҷикистон эълон гардидааст, ки ба мутахссисони ба талаботи муосири замон ҷавобгӯ ниёзманд аст. Иқтисодиёт ҳамон вақт ба натиҷаҳои назаррас соҳиб мегардад, ки кормандони тараққӣ кардаву донандаи технологияи муосир бошанд ва дар соҳаи саноат фаъолият баранд. Бинобар ин зарурат ба амал меояд, ки дар донишгоҳҳои техникӣ методҳои инноватсиониро дар раванди таълими фанҳои дақиқ васеъ истифода баранд.
Қуддусова М , ассистенти кафедраи математикаи олӣ ва физика
- Дида шуд: 249 маротиба
Мо-устодони Донишкадаи политехникии Донишгоҳи техникии Тоҷикистон дар шаҳри Хуҷанд, ки дар фазои сулҳу оромӣ бо истифода аз шароитҳои мусоиди таълимӣ ба шогирдон дарс мегӯем, аз он изҳори ташвиш дорем, ки ҳоло низ дар ҷомеа мисли Муҳаммадиқболи Садриддин нафроне мавҷуданд, ки мехоҳанд ба оромӣ ва пешрафти кишварамон халал ворид созанд. Он гуфтаҳои бӯҳтонангез ва изҳороти бе сару нӯги ӯву дастандаркоронаш бо истифода аз минбарҳои моҷароҷӯй имрӯз наметавонад иродаи халқи ваҳдатшиори кишварамонро шиканад.
«Муҳтарам Муҳаммадиқбол», агар Шумо лидери «пурқувват» мебудеду дар ҷомеа, хоссатан миёни ҳамкешони худ мақом ва мартаба медоштед, имрӯз паноҳандагиро дар кишварҳои Аврупо намегирифтед ва чунин изҳоротҳои нобарҷоро паҳн наменамудед, балки бегуноҳии худро дар Ватан исбот менамудед. Он далелу рақамҳои малулхотир, ки солҳои охир нисбати шумо ошкор шуд, пештар ҳам давлат ва ҳукумат медонист. Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ- Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба хотири сулҳи бебозгашт ва таъмини амнияти миллӣ борҳо аз гуноҳҳои ба қавле «кабираи» Шумо ва пайравонатон баромада буданд. Вале душманӣ, ки дар дилу тинататон ҷой буд, боз амалҳои ноҷавонмардонаи солҳои навдумро такрор кардан хостед.
Мо қатъиян аз Шумо ва ҳаммаслаконатон талаб дорем, ки таҳрибкориро бас кунед, обрӯи миллати тоҷдори моро дар арсаи ҷаҳонӣ нарезонед. Ба навиштаҳои муғризонаи худ хотима бахшед. Баръакс, нафарони ҳамсафу кӯрдили худро ҳушдор диҳед, ки халқи шарифи кишвар дигар гумроҳиро ба гӯшаи фаромӯшӣ бурдаанд. Мо якдил ва яктанем ва барои ободиву тинҷии мамлакатамон тифоқона кор мебарем. Ягон душман ҳақ надорад, ки бо қиммати ҷони ҳазорон-ҳазор ҷавонон, оҳу зори модарони дилфигор ва заҳматҳои шабонарӯзи Сарвари давлат сулҳи ба дастовардаро ба норомӣ бадал кунад.
- Дида шуд: 199 маротиба
Сарвари давлат дар яке аз суханроиҳои хеш таъкид медоранд: “Созмонҳои террористӣ бо истифода аз технологияҳои муосири иттилоотӣ ва бо роҳи тафсири ғаразноки сарчашмаҳои динӣ дар мафкураи ҷавонони камтаҷрибаву ноогоҳ ғояҳои тундгароиро ҷой карда, онҳоро ба қатлу куштор, барҳам задани амният ва суботу оромӣ дар мамлакатҳои гуногун ташвиқ менамоянд. Аз ин лиҳоз, сохтору мақомоти марбутаро зарур аст, ки дар роҳи ташвиқу тарғиби тундгароии динӣ садди устувор гузошта, ҷавононро ба ҳушёриву зиракӣ ҳидоят кунанд ва онҳоро дар рӯҳияи садоқат ба халқу Ватан ва эҳтиром ба арзишҳои умумиинсонӣ тарбия намоянд».
Ба таъкиди Президенти Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон, амалҳои даҳшатноки террористӣ, ки солҳои охир дар гӯшаҳои гуногуни олам содир гардида, боиси марги ҳазорон одамони бегуноҳ шуда истодаанд, возеҳ нишон медиҳанд, ки терроризм имрӯзҳо ба таҳдиди воқеиву ҷиддӣ ба амнияту суботи ҷаҳон ва пешрафти инсоният табдил ёфтааст.
Инсоният дар симои терроризми байналмилалӣ бо душмани бераҳму шафқат ва маккоре рӯ ба рӯ омадааст, ки тамоми меъёрҳои ахлоқӣ ва арзишҳои умумиинсониро поймол карда, барои расидан ба ҳадафҳои худ аз ягон ваҳшоният рӯй намегардонад.
Боиси зикр аст, ки Тоҷикистони соҳибистиқлол ҳам ҳанӯз солҳои навадуми асри гузашта даврони фоҷиабори муқовимат ба экстремизм ва терроризмро аз сар гузаронид ва дар ин роҳ даҳҳо ҳазор талафоти ҷонӣ дод. Ҳанӯз аз соли 1999 барои мубориза бар зидди терроризм ва экстремизм як зумра санадҳои меъёрии ҳуқуқиро қабул намуд. Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон 16 ноябри соли 1999 ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мубориза бо терроризм» ва 21 ноябри соли 2003 Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи мубориза бо экстремизм» -ро ба тасвиб расониданд. Қабули ин ду қонун барои Ҷумҳурии Тоҷикистон имкониятҳои хуберо дар таҳкими мубориза бо терроризм ва экстремизм фароҳам овард.
Ҳамзамон бо қарори суди олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳанӯз соли 2003 фаъолият бурдани ҳизбу ҳаркатҳо ба монанди Ҳаракати исломии Туркистон, Ҳизб- ут – таҳрир, Салафия, Ансурлоҳ, Ваҳҳобия, Ҷунбиши Исломии Ӯзбекистон, Ал – қоида ва даҳҳои дигар манъ шуда, пас аз ҳаракатҳои террористиву ифротгароӣ соли 2015 ҳизби наҳзати ислом низ ба қатори ҳизбҳои ифротгароӣ шомил шуд.
Масъалаи ҷалби ҷавонон ба сафи ҷунбишу ҳаракатҳои ифротӣ ва гурӯҳҳои террористӣ, инчунин иштироки онҳо дар ҷангу муноқишаҳои давлатҳои хориҷӣ, ба яке аз масъалаҳои доғи ҷомеа табдил шудааст. Мутаассифона, аксари ҷавононе, ки ба гурӯҳу созмонҳои ифротгароӣ мепайванданд, онҳое мебошанд, ки саводи зарурии дунявӣ ва маърифати ибтидоии динӣ надоранд. Ин гурӯҳҳо бо истифода аз ҳамин омил ҷавононро ба доми худ кашида, ба коми марг мебаранд. Дар радифи сабабҳои дохилӣ, инчунин, омилҳои берунӣ низ бетаъсир нестанд, ки инҳо намоиши филмҳои дорои хусусияти террористӣ ва экстремистӣ, паҳнкунии ғояҳои ифротгароӣ тавассути шабакаи ҷаҳонии интернет мебошанд. Таҳлили сабабу шароити ба ин ҳолатҳо мусоидаткунанда нишон дод, ки паст будани савияи дониши ҷавонон, аз нигоҳи мафкуравӣ, ҳуқуқӣ, фарҳангӣ ва динӣ тайёр набудани онҳо ба муҳоҷирати меҳнатӣ, майлу хоҳиши ба даст овардани маблағи муфт, ки онро пайравони гурӯҳҳои тундрав ваъда мекунанд, боиси фирефта шудани онҳо аз тарафи намояндагони ҳизбу ҳаракатҳои ифротгаро ва шомил гардиданашон ба ин ҳизбу ҳаракатҳо гардидааст.
Мутаассифона, баъзе ҷавонони мо ҳатто дорои саводи ибтидоии динӣ нестанд. Бо вуҷуди ба дин таваҷҷуҳ доштан шинохти дурусти динӣ надоранд. Бинобар ин, онҳоро аз номи дин ба осонӣ барои шомил шудан ба ҳаракату гурӯҳҳои ифротӣ даъват мекунанд. Ҷавоне, ки ҷаҳонбинии хуби сиёсӣ надорад, моҳияти равандҳои сиёсии ҷомеа, минтақа ва ҷаҳонро дарк намекунад, зуд ба доми фиреби гурӯҳҳои ифротӣ меафтад. Бехабар аз он, ки на дар хизмати ислом, балки дар хизмати кадом як хоҷае қарор гирифтааст.
Аз тарафи мақомоти қудратии кишвар танҳо соли гузашта зиёда аз 70 ҳолатҳои ғайрирасмии диннӣ дар ҳудуди вилоят ба қайд гирифта шудааст. Мутаассифона, аксари муаллимони ба насли наврас дарс медода худ соҳиби хатту савод ва аз моҳияти дини мубини ислом огоҳӣ надоранд. Дар натиҷа чунин наврасон аз овони кӯдакӣ бо шуури носолим тарбия меёбанд. Ба хондани илмҳои муосир майл пайдо намекунанд.
Умуман, вазъияти баамаломада талаб мекунад, ки зиракии сиёсиро аз даст надода, дар ҳамкорӣ барои пешгирӣ намудани шомилшавии шаҳрвандон ба иттиҳодияҳои ифротгаро, иштироки онҳо дар задухӯрдҳои мусаллаҳонаи дигар давлатҳо фаъолиятро боз ҳам ҷоннок намуда, барои таъмини сулҳу субот ва истиқлолияти Ватани азизамон, оромиву ободии кишвар ва рӯзгори босаодати шаҳрвандон тамоми имкониятҳоро ба харҷ диҳем.
Яке аз роҳҳои ҷалб намудани ҷавонон ба гурӯҳу созмонҳои ифротгароӣ- ин бо истифода аз шабакаҳои интернетӣ ҷалб намудани онҳо мебошад. Хушбахтона, дар Паёми имсолаи Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба Вазорати корҳои дохилӣ, Кумитаи давлатии амнияти миллӣ, Прокуратураи генералӣ ва дигар мақомоти марбута доир ба масъалаи таъсиси «Маркази ягонаи иттилотӣ ҷиҳати мубориза бар зидди ҷиноятҳо бо истифодаи технологияҳои иттилоотӣ ва кибертерроризм» супориш дода шуд, ки ба Ҳукумати ҷумҳурӣ пешниҳоди асоснок манзур созанд ва бовар ҳаст, ки таъсис додани ин марказ барои дар сатҳи зарурӣ ба роҳ мондани муқовимат ба истифодаи шабакаи интернет бо мақсадҳои экстремистӣ ва террористӣ натиҷаҳои дилхоҳ медиҳанд.
Аз ин рӯ, ҳар яки моро зарур аст, ки бо дарки аҳамияти вазифагузориҳои Сарвари давлат иҷрои нишондодҳои Паёмро сармашқи кори худ қарор диҳем, зеро ба бовар метавон гуфт, ки татбиқи босамари ин барномаи ояндасоз дар иртибот ба рушди кишвар ва беҳдошти зиндагии мардум саҳифаҳои тозаеро боз хоҳад кард.
Маҳбуба Комилова, устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд
- Дида шуд: 213 маротиба
Мо дар гузашта аз душманони миллат амсоли Темури Ланг, Чингиз, Искандари мақдунӣ, фашисти лайин борҳо ёд кардаем. Аммо хуб медонем, ки бо дасти худамон ба чунин нафарон роҳ додем, ки миллатро замоне соҳибӣ кунанд. Амали Муҳаммадиқболи Садриддин ва ҳамтоҳои онҳо чунин аст. Онҳо яъне Кабириву Муҳамадиқбол, Илҳом Ёқубову Алим Шерзамонов ва даҳҳои дигар манқуртҳои давр мебошанд, ки ҳаргиз ба худ нахоҳанд омад. Чаро чунки онҳо муттаҳам ҳастанд, коселесони хоҷагоне ҳастанд, ки барояш хоки Ватан, миллат, модар қадр надорад. Агар чунин намебуд ҷоннисориҳои Сарвари давлат, меҳнати садоқатмандонаи мардуми кишварро дар роҳи ободӣ ва озодиро эҳсос мекарданд. Худ ба чашми ҳақиқат бубинед. Дар як соли охир зиёда аз 500 иншоот барои пешрафти хоҷагии халқ мавриди истифода қарор гирифт. Корҳои зиёди ободонӣ ба субут расонида шуд. Аммо чаро аз пешравӣ сухан нагӯем, чаро ҳамеша камбудиро ҷӯё шавем.
Мардуми соҳибназари тоҷик гумон накунед, ки он ҳама фаъолони шабака, ки Муҳаммадиқболро васф мекунанд, дилсӯзони миллатанд. Онҳо зархаридони душманони миллат, ки ҳар лаҳзаву соат Модар, оила ва Ватани худро мефӯрашанд. Магар нодида гирифтани беш аз 13 маротиба афи сар то сари аз ҷониби Роҳбари давлат аз рӯи камоли одамист на. Гумон мекунем ин нафарон шодии моро мусибати худ ғамгинии моро саодати шодмонии худ медонанд. Аз ин рӯ ҷавонони азиз ҳушёр бошед. Барои ҳифзи миллат бархезед ва бо ҷавоби сазовор барои ин аҳримансифатон диҳед.
- Дида шуд: 208 маротиба
Воқеан, ҳама хуб дарк карда истодааст, ки дар айни замон бо тариқи шабакаҳои интернетӣ душманону хоинони миллати тоҷик амалҳои нопоку бевиҷдонаи худро давом дода истодааст. Аксарият шахсон ба шабакаҳои интернетӣ нафаҳмида ворид шуда, аз шомил шудан ба гуруҳҳои экстремистию террористӣ худ нафаҳмида бехабар мемонанд. Онҳо ба ваъдаҳою гапҳои ифротгароёна бовар карда, оқибат ба доми фиребу найранг меғалтанд ва роҳгумзада мешаванд. Бинобар ин ҷавонон бояд аз ворид шудан ба ҳар гуна сайтҳои беасосу бардуруғ эҳтиёт бошанд ва ба ҳар гуна ваъдаҳои ифротгароёна бовар накунанд. Терроризм ва экстремизм дар давраҳои пешина бо иҷрои супоришоти хоинони Ватан ва гуруҳҳои номатлуб бо роҳи тарсонидан ва куштори одамони намоёни миллат амалӣ карда шуда, имрузҳо бошад, он пурра хусусияти гуруҳҳиро касб намуда, бо ҳизбҳои манфиатҷу ба муқобили давлат баромад намуда, хавфу хатари таҳдиди зуровариро нисбати аҳолӣ нишон медиҳад. Имрузҳо барои ҳама маълум аст, ки дар раванди ҷаҳонишавӣ ва бархурди тамаддунҳо ҳолати бисёрии давлатҳои дунё куллан дигар шуда, бисёр ҷангу ҷадалҳо ва хунрезиҳо мушоҳида мешаванд. Сабаби бисёрии чунин ҳолатҳо ин андохтани иғво аз тарафи гуруҳҳои нохалаф байни кишварҳои дунё мебошад. Нисбати Тоҷикистони азизи мо ҳам хоинони миллат дар паси хоҷагони хориҷӣ паноҳҷуӣ карда, сангандозӣ менамоянд. Онҳо дар манотиқи кишвари мо набошанд ҳам, аз дур истода зарарӣ худро расониданӣ, сулҳу суботи моро ноором карданӣ. Ҳамагон медонанд, ки баъди пошхурии Иттиҳоди Шуравӣ аз тарафи ҳизбҳои террористӣ чӣ қадар ҷиноятҳои экстремистиву террористӣ, гаравгонгирӣ, одамрабоӣ амалӣ карда шудааст. Имруз мардуми сарбаланди Тоҷик чеҳраҳои аслии ин хоинонро ба хубӣ мешиносад ва намегузорад, ки осмони софу беғубори кишвар сиёҳ шавад. Мардуми бошарафу меҳнатдусти тоҷик, ки бо заҳмати зиёд сулҳ ба даст овардааст, намегузорад, ки ба якпорчагии миллат иғво андохта шавад. Мо бояд, зиракии сиёсии худро ҳеҷ гоҳ аз даст надиҳем. То ҷон дорем, сулҳу суботро амонӣ нигоҳ дорем.
Саидхоҷаева Д.М., устоди ДПДТТ дар шаҳри Хуҷанд
- Дида шуд: 211 маротиба
